Lögrétta - 01.07.1934, Side 10

115
116
LÖGRJETTA
að sigla eftir, læknisdómur við öllu illu, og
ljós allrar veraldar.
Loks skulu tilfærð ummæli hins göfuga
keisara Markúsar Aureliusar: Sá sem rang-
indi fremur, gerist sekur við guðina; því
}>ar sem alnáttúran hefur skapað hinar
skyni gæddu skepnur hverja fyrir aðra, til
að hjálpa hver annari í þörf þeirra, en alls
ekki til að skaða hver aðra á neinn hátt, þá
er sá, er brýtur á móti þeirri ætlun, aug-
sýnilega sekur við hinn æðsta guðdóm. Og
sá sem lýgur, er einnig sekur við guðina
fyrir brot á móti eðlislögum allra þeirra
hluta sem eru; og allir hlutir sem eru,
standa í sambandi við það sem verða á.
Þessi alnáttúra er kölluð sannleikur, og er
frumorsök alls sem er satt. Fyrir því er sá,
sem lýgur vitandi vits, sekur um guðleysi
þar sem hann fremur rangindi með blekk-
ingum sínum ; og sá líka, er lýgur ósjálf-
rátt, að því leyti semí hann er í ósamræmi
við alnáttúruna, og að því leyti sem' hann
truflar lögmál hlutanna, með því að brjóta
gegn eðli þeirra. Því sá máður brýtur gegn
því, sem leiðist af sjálfum sjer til þess sern
er gagnstætt sannleikanum. Því frá náttúr-
unnar hendi hefur hann eignast hæfileika til
r-annleikans, en vegna vanrækslu hans orð-
ið ófær til að greina lýgi frá sannleika“.
Þannig sýndu spámenn og spekingar frá
aldaöðli fram á gildi sannleikans, og settu
fram skilyrðislausar sannleikskröfur til
mannanna, en Jesús Kristur verður fyrstur
til að lifa samkvæmt því boði.
Pjetur postuli segir svo um Jesú: Svik
voru ekki fundin í hans munni (1. Pjet.
2,22). Og það er sannfæring vor kristinna
manna, að svo hafi verið, að aldrei hafi
neitt lygaský myrkvað heiðríkju huga hans,
aldrei hafi tunga hans talað ósatt orð,
aldrei hönd hans seilst til svika. Þannig
var hann sannur í hugsun, orði og verki.
Tlann er sannleikurinn. Á þeim vegi gaf
hann oss fyrirdæmið sem1 annarsstaðar. Og
í því tilliti sem öðru er hann oss fyrirboði
þess, sem verða á í hinu fullkomna samfje-
iagi mannanna — guðsríki. Því þar hugs-
um vjer oss alla lygi eilíflega útlæga. Þar
ætlum vjer að sól sannleikans skíni svo
skært, að alt hið hulda verði opinbert.
Því verður ekki neitað, að kristindóm!ur-
inn hefur rutt sannleikanum betur braut í
heiminum en nokkuð annað. Þarf hjer ekki
annað til sönnunar, en eitthvert síðasta
tákn þeirra áhrifa, er kristindómurinn hef-
ur haft á vestrænar þjóðir, sem sje hina
miklu sannleikshollustu hinna svonefndu
raunvísinda. Þó að þau reki að vísu rætur
til annara menninga og þá sjerstaklega til
hinnar forngrísku menningar, þá eru þau
þó gædd nýju lífi og ólýsanlegum þroska
fyrir kenningar kristindómsins um gildi
mannlegra hæfileika og föðurkærleika guðs,
(sem vill leiða börnin æ-hærra á þroska-
brautinni), sem og konungstign sannleik-
ans. Enda er hann þeim eins og síðar verð-
ur sýnt, fyrir öllu. Á honum byggja þau,
við ljós hans sækja þau fram, og hans
leita þau æ meir. Líka má benda á þá sí-
vaxandi kröfu, sem skáldin hafa ekki síst
borið fram síðustu mannsaldrana, að hver
sje sjálfum sjer trúr. Hún er af hinum
sama toga spunnin.
II.
Með örfáum orðum hefur því verið lýst,
að sannleiksástin og sannleiksþorstinn er
jafn gamall mannkyninu — hvorttveggja
guðs g.jöf. Þá hefur og verið vikið að
hversu þetta hefur þroskast sem annað
með mannkyninu, einkum fyrir áhrif trú-
arbragðanna, og að Kristur fullkomnar
einnig skilninginn á þessu sviði, og er hjer
sem annarsstaðar hin æðsta fyrinnynd.
En því er ekki að leyna, að þótt allir
kristnir menn viðurkenni, að sannleikan-
um beri að þjóna, þá hefur jafnvel innan
kristninnar verið harðlega um það deilt
livort sú regla væri undantekningarlaus
fremur en aðrar.
Heimsfræg nöfn má telja í þeim flokkum
báðum, sem um það hafa deilt á velli orðs
og penna, hvort lygin sje nokkurntíma
rjettlætanleg. Og mun óhætt að fullyrða,
að þeir sjeu fleiri, sem hafa haldið fram,
að svonefnd neyðarlygi vær'i ekki einvörð-
ungu afsakanleg, lieldur krístilega og sið-
ferðislega rjettmæt í sjerstökum tilfellum.
í þessari ritgerð verður ekki gerð tilraun
til að skera úr því deilumáli, en óhjákvæmi-