Óðinn - 01.01.1935, Síða 5

Ó Ð I N N
5
um samt að leggja þann grundvöll, er framtíðarstarf
á þessu sviði hvílir á. — Árið 1907 kom Sigurður á
fót búfjársýningu að Þjórsártúni, með atbeina Guð-
jóns Guðmundssonar ráðunautar. Stóð hún í nánu
sambandi við störf Sigurðar að hrossa- og nautgripa-
ræktarmálum. Þótti hún takast vel. Og upp frá því
var Sigurður næstum árlega á búfjársýningum, ýmist
nautgripa eða hrossa, víða um landið, og flutti venju-
lega fyrirlestra í sambandi við sýningarnar. Vóru sýn-
ingar þessar oft fjölsóttar og þeim yfirleitt vel tekið.
Þá er ekki hvað þýðingarminstur sá þáttur starfs
Sigurðar, er veit að jarðræktinni, sjerstaklega vatns-
veitingum. Enda ljet hann það mál mjög til sín taka.
Hafði hann og reynt að kynna sjer sem best í utan-
för sinni alt, er að vatnsveitingum laut og fram-
kvæmdum þeirra. — I »Búnaðarritinu«, 17. árg., er
grein eftir Sigurð, er hann nefnir: »Vatnsveitingaengi*.
Nefnir hann þar ýmsa staði víðsvegar um landið, þar
sem vænlegt sje að gera áveitur. Á ýmsum þessum
stöðum, og víðar, hafa nú áveitur verið gerðar. Hefur
Sigurður og víða verið þar hvatamaður og mælt fyrir
og gert áætlun um fjölda þeirra.
Stærsta áveitumálið hjer á landi er Flóa-áveitan.
Fyrir eða um 1880 mun fyrst hafa verið um það
rætt, að ná Hvítá til áveitu á Flóann eða Þjórsá til
áveitu á Skeiðin og Flóann í sameiningu. Vmsir
höfðu fengnir verið til að athuga og mæla fyrir áveitu
á þessum svæðum. Sjerstaklega athugaði Sæmundur
Eyjólfsson búfræðingur þetta rækilega sumarið 1895,
mældi fyrir áveitu og gerði áætlun um kostnað. Hann
lagði til að Þjórsá yrði veitt bæði á Skeið og Fióa
í sameiningu. En eftir það lá áveitumálið niðri um hríð.
Sigurður ráðunautur hlaut að beita sjer fyrir þessu
máli, enda var honum Flóinn kær og hann hafði trú
á því, að við framkvæmd þess máls mundi hjeraðið
blómgast. — Sýslufundur Árnesinga 1901 hafði skorað
á Búnaðarfjelagið að taka áveitumálið upp að nýju,
en fjelagsstjórnin sá sjer ekki fært að sinna því. En
á Alþingi um sumarið (1901) bar Sigurður, sem þá
sat á þingi sem 2. þm. Árnesinga, fram tillögu um
að þingið veitti alt að kr. 3000,00 tvö næstu ár, til
að fá útlendan verkfræðing, er rannsaki og geri
áætlun um stærri áveitufyrirtæki hjer á landi, þar á
meðal um áveituna á Flóann. En þetta fjekst ekki í
það sinn. Þó var málið ekki látið niður falla. Og
sumarið 1906 var fenginn hingað verkfræðingur frá
Heiðafjelaginu danska, Karl Thalbitzer; gerði hann í
júní—ágúst mælingar á Flóa og Skeiðum. Var Sig-
urður ráðunautur með honum við þetta starf. Thal-
bitzer komst að þeirri niðurstöðu, að best væri að taka
Hvítá til áveitu á
Flóann, en Þjórsá
til áveitu á Skeiðin.
— Enn kom hinn
sami verkfræðingur
hingað 1910 og
gerði framhalds-
rannsóknir. — Árið
1915 var milliþinga-
nefnd sett í málið.
í henni áttu sæti:
]. Þorláksson verkfr.,
GísIiSveinssonlögfr.
og Sigurður ráðun.
Og á Alþingi 1917
báru þingmenn Ár-
nesinga, Sig. Sig-
urðsson og Einar
Arnórsson, fram frumvarp um Flóa-áveituna, og varð
það að lögum á því þingi.
Vfirleitt lagði Sigurður ráðunautur fram mikið starf
til stuðnings þessu máli, því að honum var það mikið
áhugamál; og má óefað þakka honum, mörgum öðr-
um fremur, framgang þess.
Sigurður ráðunautur sat á búnaðarþingunum 1899,
1901 og 1903. Ljet hann þar eðlilega til sín taka
um áhugamál sín og kom fram með ýms nýmæli.
Var t. d. að tilhlutun hans stofnað til vinnuhjúa-
verðlauna; urðu þau mörgum kærkomin. Sigurður
kunni að meta trúmensku vinnuhjúanna og vildi að
aðrir gerðu það líka. í stórfróðlegri grein um verka-
fólksskortinn í sveitunum (í »Búnaðarritinu« 1907)
minnír hann á: >1) að öll vinna og vinnutími sje
reglubundið, eftir því sem hægt er, 2) að vinnutíminn
sje hæfilega langur og fólkið megi ráða sjer sjálft að
lokinni vinnu, 3) að hjúum sje sýnd tilhlýðileg virðing
í allri umgengni, 4) að kaup sje borgað svo sem um
var samið, og að þeim hjúum, er skara fram úr í
dugnaði og trúmensku, sje vottað það á einn eða
annan hátt, 5) að hafður sje um hönd á heimilunum
lestur þeirra blaða og bóka, er veita alþýðlegan fróð-
leik og skemtun*. — Alt voru þetta þarfar áminn-
ingar og eru enn.
Á Alþingi átti Sigurður ráðunautur alllengi sæti.
Hann var fyrst kosinn á þing 1901, og þá sem 2. þm.
Árnesinga. Sat þá aðeins á því 'eina þingi, en bauð
sig ekki fram aftur um skeið. 1909 var^hann aftur
kosinn á þing og sat þar óslitið til 1919.(2. þm. Ár-
nesinga 1909-1911, 1. þm. 1911 — 1919). Sigurður
ráðunautur átti tíðum við harða mótstöðu að búa frá
r—
Signrður bóndi í Langholti, faðir
Sigurðar ráðunautar.