Alþýðublaðið - 16.06.1964, Blaðsíða 3

iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiniiiiiiiniinnimiH*niíiiiiiiiiii:iiiiiniiiiiuinHmiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiinimi*Hiiiiiiiiiiiiiniiin»ininiiiinii*i*HiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiimiiiii' »,
r^iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiifrm.iriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiHiiiliiiiiiiiiiiniuiuiiiiiiiiiii
A-a-a-a-h-h!
AMALIA. íiinþát ungur eftix
Odd Björnsson.
Leikstjóri: Erlingrur Gíslason
T»1 aðstoðar leikstj. og höf.:
Gísli Alfreðsson ag
Kristbcörg Kjeld.
Ljósabreytingar: Jón Ölafsson
ODDI BJORNSSYNI þykir
gaman að ljúka le»kþáttum sín
um a oaKveðnu argi: a-a-a-h-h!
í>etta orkaði dálítið spaugilega,
eins og lieira, í sýningu Grímu
á þremur einþáttungum hans í
fyrra. En í Amalíu, sem sami
leÍKiiokkur frumsýndi á lista-
hátíð í fyrrakvöld, er argið
öldungis á réttum stað. Þar
setti það punkdnn snyrtilega
aftan við afhjúpun Amalíu; þeg
ar Amaiía er afklædd orðin
framan við spegla sína og snýr
sér fram til áhorfenda er ekki
eftir af henni nema innantóm
kvölin; tómleikinn snúinn upp í
hryiiing sem ekki yrði tjáður
með orði.
Einnverjum kann að þykja
Amaaa nystarlegt verk og fram
andi viö íyrs.u sýn. Raunveru-
lega nsúr þó framandleikinn
ekKi yKja djúpt: þetta er gamla
:sagan um siúlkuná sem bíður
æv.iangL ásLmanns síns sem
hvarf lii Ameríku. Nú er Ame
rika vist ekki iengur slíkt
undra and sem var á fyrri áð;
en margt af því gamni (og al-
vöru) sem spunnið var um þetta
stef lif r ean í góðu gildi. Eru
menn ekki, enn í dag, stund-
um að raula spaugileg kvæði
um unnusta í Ameríku? Og
Oddur Björ^sson leikur sésr
haglega að þessu efni — sem
reyndar er ekki nema tilefni
leíksins, ytri umgerð hroll-
vekjunnar. Málfarsvið'eitni
Odd hefur mér hingað til þó t
me ra en lítið hæpin: hann
virð:st stunda eftir amböguleg-
ust” ^atmælum tungunnar,
hversdagslegustu og kauðaleg-
ustu orðmyndum og sambönd-
um, án þess að megna að lífga
þe ta orðfæri nýju, eigin lífi
á sv:ðinu, sanna með því sviðs
hugsun. En er þetta að takast
i Amalíu? „Al t fram til þessa
dags hef ég geymt meydóminn
handa þér“; — setning af þessu
tagi hélt ég væri óhugsandi
hvarve na, nema þá kannski í
hraklegu^tu neðanmálsþýðingu.
En óneitanlega tekur hún til
starfa á dálítið nýstárlegan
máta þegar þrekvaxinn karl-
maður slöngvar henni fram,
rámur og reiðilegur. Þetta virð
is mér, i stuttu má!i, aðferð
Odds Bjömssonar: leikur mpð
þrautnotuð efni, hugtök, orð,
ti'b-urði. sem á sviðinu skipa
sér í nýtt samhengi, lifa eigin
líf; — ef leikurinn tekst. Og
næst því lifi hefur Oddur, mér
vitanlega, komiz. í Amalíu.
Sú Amalía sem Grímumenn
léku er alibreytt frá þeirri gerð
eiksins sem prentuð var í 4
leikþáttum Odds í fyrra; sv.ðs
gerð n er líka tvímælalaust
lr ilsteyptara og hreinlegra
verk. Trúlegt er að hér birti t
alraksturinn af starfi höfund-
ar í leikhúsinu, samvinnu hans
við le khúsfólk, leikhúsreynslu
hans. Og a úð leikenda við verk
ið fer ekki milli mála. Erling-
ur Gíslason stjórnar leiknum
og fer með hlutverk Amalíu,
afbragð- spaugilega. En ekki
bara spaugilega: honum tekst
líka að tjá eiginlega örvænt-
ngu, tómleika, uppgjöf, — eKki
tóman skrípahá t. Amalía hans
er manneskja: Það er verk Erl-
ings engu síður en Odds. Eg
man ekki til að Erlingur Gísla-
son hafi notið sín betur en i
sýningum Grímu í vor, Reikni
vél nni og nú Amalíu: það verð
ur sa.inarlega fróðlegt að fylgj
a t með þessum leikara fram-
Sviðsmynd úr Amalíu.
■*iu
FJORIR LISTAMENN MAFA
FENGID UTANFARARSTYRKI
Reykjavík, 15. júní. — HP.
MENNTAMÁLARÁÐ hefur nú tek
ið upp þá nýlundu í starfl sinn að
veita íslenzkum listamönnum ntan
fararstyrki og auðvelda þeim
þannig að dveljast erlendis nm
skelð og kynna sér nýjustu stefn-
nr og strauma, hverjum í sinni
listgrein. Framvegis er gert ráð
fvrir. aff veittir ve»-M aIIt aff 10
styrkir á ári, og geta þelr nnmið
allt að 30 þús. kr. hver. Fjórir
fyrstn styrkirnir hafa nú verið
veittir, og hlutu þá Gunnar Gnnn-
arsson, rithöfundur, Þórarinn Jóns
son, tónskáld, Benedikt Gunnars-
son, listmálari, og Steindór Hjör-
leifsson, leikari.
Menntamálaráð boðaði til blaða
mannafundar í dag, og voru þar
m. a. staddir þeir fiórir listamenn,
sem fyrstir hljóta þessa styrki, og
Jón Þórarinsson, formaður BÍL.
Helgi Sæmundsson, formaður
Menntamálaráðs, skvrði frá því, að
f sambandi við afgreiðslu á fjár-
liagsáætlun Menningarsióðs fyrir
þetta ár hefði ráðið ákveðið að
fjórum styrkjunum tll ofan-
greindra listamanna, eins rithöf-
undar, tónskálds, leikara og mynd
listarmanns. Allt er enn óákveðið
um fleiri styrki á þessu ári, en
eins og áður er sagt, gætu þeir í
ár orðið sex í viðbót. Menntamála
ráð áskilur sér rétt til að úthluta
nokkrum styrkjanna án umsóknar,
einkum til listamanna, sem það
telur rétt að veita þá í heiðurs-
skyni fyrir þann skerf, sem þeir
hafa lagt af mörkum í listgrein-
um sínum. Jafnframt geta lista-
menn sótt um ferðastyrki. Að
þessu sinni ákvað ráðið að veita
Gunnari Gunnarssyni og Þórarni
Jónssyni heiðursstyrki án umsókn
ar, en varð við umsóknum þeirra
Benedikts Gunnarssonar og Stein
dórs Hjörleifssonar.
Til þess er ætlazt, að þeir, sem
styrkina hljóta, noti þá til 2—3
mánaða dvalar erlendis og reyni
á þeim tíma að kynna sér stefnur
og strauma og það, sem efst er á
baugi í listgreinum þeirra á hverj
um stað eftir föngum. Umsókn
skal fylgja áætlun um, hvérnig
umsækjendur hyggjast verja tima
sínum, hvert þeir óska að fara og
hvað þeir vilja fyrst og fremst
kynna sér. Ekki er gert ráð fyrir,
að fleiri en þrír listamenn úr
hverri listgrein geti hlotið styrki
árlega.
Af þeim, sem styrki hlutu að
þessu sinni, mun Benedikt Gunn-
arsson fara til Mexíkó til að kynna
sér myndlist þar, en Steindór Hjör
leifsson til Norðurlandanna og e. t.
v. víðar og kynna sér nýjungar í
leiklist og leikkennslu. Fara'þeir
sennilega utan í haust. Gunnar
Gunnarsson og Þórarinn .Tónsson
kváðust ekki enn geta sagt um,
hvort þeir kæmust utan 1 ár. en
vonuðust til að geta heimsótt gaml
ar slóðir í Danmörku og Þýzka-
landi með haustinu og e. t. v.
farið víðar.
Helgi Sæmundsson kvað Mennta
málaráði það mikið ánægjuefni að
geta heiðrað hina eldri listamenn
með þessum hætti og gefið þeim
‘ Frh. á 14. síffu.
imi cl
,all 11U> uLcUl-
fararstyrki til íslenzkra Ustamanna
úr sem flestum listareinum. Ætl-
azt er til, að styrkirnir geti orffið
10 árieaa og hver þeirra numið allt
að 30 þúsund kr. Er hér um al
giöra nýlundu að ræða í starfsemi
ráffsins.
f framhaldi af bessu hefur
Menntamálaráð nú úthlutað fyrstu
vegis. Af spegilmyndum Ama-
líu held ég að roskin kona Brí-
et Héðinsdóttiur komist bezt til
skila, það var falleg lítil smíð;
en Kristín Magnúss og Karl
Slgurðsson skila einnig sínum
hlutverkum mjög snyrtilega.
Ung stúlka, Stefanía Svein-
björnsdó.tir, mætti víst vera
svifléttari, þokkafyllri í ör-
stuttu atriði sínu. — Þorgrím-
ur Einarsson hefur gert um-
gerð sýningarinnar, einfalda,
snyrtilega mynd.
Það er ánægjulegt að geta
lieilshugar fagnað þessu verki
Odds Björnssonar. Það er að
vísu ekki s.órt í sniðum, ofur-
lítill þáttur; en það notast svo
angt sem það nær. Amalía er
varla meira en stílæfing, til-
raun. En sú tilraun lofar góðu
um forvitnilegt framhald.
— Ó. J.
NB. Prentvilla varð í umsögn
m>nn: um Kröfuhafa í blað-
inu á sunnudag, sem kann að
gera greinina óþarflega mein
ingarlit'a. Þar sem stóð að
verkið ætti „líf sitt undir því
að takist að sefja áhorfend-
ann lil að trúa þessu hatri á
sv'ðinu sem veruleika, án allr
f ar leikfræði", átti að vísu að
standa ,,án allrar rökfræði“.
Þeim fjölgar alltaf
sem kaupa
ANGLS
skyrtuna
■fc Auðveld í þvotti
•fa Þornar fljótt
•fe Slétt um leið
i

ALÞÝÐUBLAÐIÐ — 16. júní 1964 3