Alþýðublaðið - 16.06.1964, Blaðsíða 9

Alþýðublaðið - 16.06.1964, Blaðsíða 9
tillagan me3 18 atkvæðum gegn 3. Og loksins hinn 16. júní 1864, er löggiltur verzlunarstaður við Lambhúsasund á Akranesi. Voru þá liðnir tveir áratugir, síðan Borg firðingar sendu Alþingi fyrstu bænarskrána. Allan þennan tíma vafðist það fyrir Alþingi, hvort það ætti að mæla með því við kon ung, að hann leyfði allramildileg ast, að verzlun væri rekin á Akra nesi. Þetta ár voru íbúar hér um 300 og útvegurinn allmikill, eins og verið hafði allt frá landnámsöld. Sagt er, að þá hafi Akurnesingar ræktað kartöflur í 5900 ferföðm- um lands. Þá voru öll íbúðarhús út torfi, ekkert úr timbri. Ekkert samkomuhús. Enginn skóli. Al- mennar skemmtanir engar. En um þetta leyti. er stofnað hér lestrar- félag að frumkvæði Hallgríms Jónssonar, hreppstjóra. Hann hafði og hafið baráttu fyrir stofnun barnaskóla, en hann var ekki byggður fyrr en mörg- um árum síðar. Um þessar mundir kepptust menn við að eignast ábúðarjarðir sínar og báta. Jarðir voru hér lengst af í eigu utansveitarmanna. Og um þennan áratug segist Hall- grími Jónssyni hreppstjóra svo frá: „Og mun á þessu tímabili Skaga mönnum hafa liðið bezt, jafnvel þó framfarirnar sæjust meiri seinna. Þá voru skip * og bátar orðin 69, kýr 25, kindur ekki nema 24, en það gerðu kláðaár- in, hross voru 46, og allt þetta innanbæjareign, já, og nokkrar jarðir í öðrum sveitum . . . “ Héðan var sóttur sjór af miklu kappi eins og áður, þrátt fyrir hafnleysi og slæmar aðstæður. Byggðarlagið færði líka á þessum árum ægi margar fórnir, er það sízt mátti, bæði í fiskiróðrum og í verzlunarferðum til Reykjavík- ur. Verður hér getið aðeins tveggja slíkra atvika. Um haustið 1862 ferst skip með 13 mönnum, sem var á heimleið frá Reykjavík úr verzluunarerind- um. Tveimur árum síðar fer skip frá Reykjavík í bezta veðri með 11 mönnum innanborðs, en á leið inni skall á norðan veður og fór ust allir, er á því voru. Af þessu má glögglega sjá hvað verzlunarferðirnar til Reykjavík- ur voru byggðarlaginu þungar í skauti. Djúp skörð voru höggvin í mörg heimili. Fyrirvinnan horfin. Fjölskyldan komin á von arvöl. En bótt heimilt væri að reka hér verzlun að staðaldri, sezt fyrsti kaupmaðurinn ekki hér að fyrr en 1872. Mun hér mestu hafa valdið, að Reykjavíkurkaupmenn hafa lagt meiri rækt við verzlunina við Akranes en áður og líklega rekið nokkurs konar útibú hér efra. Fyrsti kaupmaðurinn, sem tek- ur sér bólfestu hér, var Þor- steinn Guðmundsson. Á eftir hon- um koma síðan fleiri kaupmenn og hefst nú mikið framfaratíma- bil í sögu staðarins. Kaupmennirnir reisa vegleg timburhús, bæði til íbúðar og fyr- ir starfsemi sína. En fyrsta íbúð- arhúsið úr timbri byggði Hallgrím ur Jónsson, hreppstjóri, er var mikill umbóta, og framfaramað- ur og á margan hátt langt á und an sinni samtíð, eins og fyrr er getið. Smátt og smátt fer svo al menningur að byggja úr timbri ogitorfkofarnir hverfa, er frá líð- ur. Ræktunin eykst, sérstaklega kartöfluræktin, enda átti bærinn eftir að verða nafnkunnur fyrir sínar ágætu kartöflur. Saga kart- öfluræktarinnar hér hefst með manni af nafni Sigurður Lynge. Hann stundaði hér kennslu og var mikill •áhugamaður um alla jarð- rækt. Fyrsta þilskipið er keypt til Akraness árið 1876 af Þorsteini kaupmanni Guðmundssyni, og hét það „Napóleon". Útgerð þess gekk illa og • tapaði eigandinn á henni. Áratug síðar eignast Akurnesing ar skútur, og fyrsti vélbáturinn kemur upp úr aldamótum. Eftir að hér rís verzlun á legg, fara íbúar Borgarfjarðarsýslu og jafnvel Mýrasýslu einnig að sækja verzlun hingað. Verzlanir hér keyptu fé af bændum, er rekið var hingað til slátrunar og til útflutn ings á fæti, einkum til Englands. Bændur keyptu aftur af Akurnes ingum fisk, saltaðan og hertan. Allt fram undir 1915 sækja Borg- firðingar nær alla verzlun hing- að, en upp frá því fara þeir að beina viðskiptum sínum til Borg arness. Um þetta leyti er engiri bryggja hér. Vegir engir nema einhverjir troðningar. Samgöngutæki engin nema hjólbörur. En skozkur mað ur að nafni Ritehie innleiddi þau farartæki hér. Ritchie þessi stofn affi hér og niðursuðuverksmiðju árið 1863, þá fyrstu á landinu. Barnaskóli er byggður hér árið 1880. Læknir sezt hér að árið (Framhald á 7. síðu). ívPSií*: iii- %#**«**** |® HÖFUM FENGIÐ HERRAHATTANA SEM ERU MEST SELDIR í AMERÍKU í DAG. Hush Puppícs D O A M n B R A N D BREATHiN’ BRUSHED PIGSKIN®! HATS ■ - 2 EKTA SVÍNASKINN 3 gerðir. — Margir litir. r/v/v\ Austurstræti 22 og Vesturveri Sildarstúlkur Síldarstulkur Viljum ráða síldarstúlkur til Siglufjarðar. —- Gott hús- næði. Getum útvegað söltunarpláss á Seyðisíirði eftir að söltun lýkur á Siglufirði. — Fríar ferðir og húsnæði og kauptrygging. Upplýshiffar gefnar í síma 34742. Haraldisr Böðvarssors & Co. Akranesi. ---------------------------------------------- SÍLDARSTÚLKUR Viljum ráða 'síldarstúlkur til söltunarstöðvanna Sunnu, Siglufirði og Sunnuvers, Seyðisfirði. — Fólk verður flutt milli stöðvanna eftir því, sem síldin I veiðist. — Kauptrygging. Fríít húsnæði. — Fríar ferðir. — Upplýsingar á skrifstofu ísbjarnarins, Hafnarhvoli, sími 11574. ALÞÝÐUE5LAÐIÐ — 16. júní 1964 £

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.