Alþýðublaðið - 14.10.1964, Blaðsíða 8

Eg hafði nú verið blaðasali,
prentari, leikfangasmiður, gler-
gerðarmaður, sendill hjá lækni,
og enn fleira, en ekki gleymdi ég
markmiði mínu, að gerast leikari,
fyrir þessi hliðarhopp. Annað
veif burstaði ég skóna mína,
dustaði fötin, setti upp hreinan
flibba og gaf mig fram á leik-
•húsmálaskrifstofu Blackmores í
Bedford Streei. Þessu hélt ég á-
fram unz ég var orðinn alltof illa
til. fara.
★ Leikhúsmaður.
En mánuði eftir að Sidney kom
heim aftur, fékk ég bréfspjald.
;Þar stóð: „Ge'rið svo vel að koma
til, viðtals á skrifstofu Black-
mpres, Bedford Street, Strand.”
,Ég var strax leiddur i nýju
fötunum mínum fyrir Mr. Black-
more sjálfan. Hann var ekkert
nerha brosið og blíðan. Eg hafði
strangan, almá Hugan, en hann
var reyndar hinn vingjarnlegasti
og sendi mig með bréf til C. E.
Hamiltons á skrifstofu Charles
F. Kohmans.
Mr. Hamilton las bréfið; hon-
um var heldur betur skemmt að
sjá hvað ég var lítili. Auðvitað
sagði ég ósatt til aldurs, þóttist
vera fjórtán ára gamall — en var
ekki nema hálfs þrettánda árs.
Hann sagði mér ég ætti að leika
Billie þjón í Sherlock Holmes
sem átti að fara í 40 vikna leik-
för með haustinu.
,;En ég hef óvanalega gott
drpngjahlutverk í nýju leikriti
þe^ar þar að kemur,” sagði Mr.
Hámilton. „Það heitir Jim, ævin-
týrl götustráks og er eftir H. A.
Saintsbury sem á að leika aðál-
hlutverkið í Sherlock Holmes.”
Það átti að sýna Jim í tilrauna-
skyni i Kingston áður en farið
yrði í leikförina. Launin voru
tvö pund og tíu shillingar á viku,
sama sem ég fengi fyrir Billie.
Þótt slík upphæð væri himna-
sending þá blakaði ég ekki auga.
„Eg verð að spyrja bróður minn
ráða um kjörin,” sagði ég virðu-
loga.
Mr. Hamilton hló. Hann kall-
aði alla saman á skrifstofunni til
að líta á mig. „Þetta er hann
Billie okkar! Hvernig lízt ykkur
á hann?”
Allir voru glaðir og reifir og
brostu breitt við mér. Hvað var
það sem hafði gerzt? Það var
engu líkara en endaskipti væru
orðin á veröldinni og hún tæki
mig nú að sér opnum örmum. Mr.
Hamilton sendi mig með bréf til
Saintsburys sjálfs,' sagði mér að
finna hann í Græna klúbbnum við
I.eicester Square, Og ég fór leið-
ar minnar, í sjöunda himni.
Sama sagan gerðist í Græna
klúbbnum. Mr. Saintsbury kallaði
á félaga sína til að skoða mig.
Og þar með rétti hann að mér
hlutverk Sammys í leiknum sem
hánn sagði, að væri eitt aðalhlut-
verkið. Eg var dálítið hræddur
um að hann bæði mig um að lesa
það strax, sem hefði komið sér
illa, af því að ég mátti heita ólæs.
En sem betur fór átti ég að hafa
það heim með mér og lesa það £
næði, enda var vika til stefnu
áður en æfingar byrjuðu.
Eg fór heimleiðis í strætis-
vagni, ruglaður af hamingju. Þar
rann það fyrst til fulls upp fyrir
mér hvað hafði gerzt. Eg hafði
skilizt við baslið og bágindin,
draumur minn var að rætast —
draumur sem móðir mín hafði oft
talað um. Eg átti að verða leik-
ari! Og allt hafði þetta gerzt
óvænt, alveg upp úr þurru! Eg
biaðaði í hlutverkinu mínu, það
var heft í nýlegan brúnan papp-,
ír — dýrmætasta plagg sem ég
háfði haft hönd á um dagana. Á
leiðinni í strætisvagninum rann
upp fyrir mér, áð ég var kominn
yfir landamæri. Eg var ekki leng-
ur öreigi' í fátækrahverfinu; ég
var leikhúsmaður. Mér lá við
gráti.
★ Mikils að vænta.
Sidney las fyrir mig hlutverkið
og lijálpaði mér að læra það ut-
anbókar. Þetta var stórt hlutverk,
um það bil þrjátíu og fimm síður,
en eftir þrjá daga kunni ég það
utan að.
Æfingarnar á Jim fóru fram
uppi á lofti í Drury Lane leikhús-
inu. Sidney hafði þjálfað mig svo
vel, að ég kunni það orði til orðs.
Eitt'einasta orð amaði mig. Setn-
ingin var: „Hver heldurðu þú
sért, — Pierpont Morgan eða
hvað? En ég sagði sí og æ Putt-
erpint Morgan; og Mr. Saints-
bury lét mig haída við það. Þess-
ar fyrStu æfingar voru mér op-
inberun. Þær öpnuðu mér nýjan
heim á ‘ sviðinu! - Eg hafði enga
hugmynd haft fyrir um sviðstækni,
■ tímasétningu; þágnir, vísbend-
ingar að snúa sér við, setjast; .en
mér var þetta allt eðlilegt. Mr.
Saintsbury leiðrétti ekki nema
eitt: ég hreyfði höfuðið og geifl-
aði mig of mikið þegar ég talaði.
Eftir nokkrar æfingar var hann
orðinn steinundrandi og spurði
hvort ég hefði leikið áður. Það
fór fagnaðarhiti um mig, að vera
Saintsbury til geðs og öðrum í
hópnum. Engu að síður tók ég að-
dáun þeirra eins og hún væri öld-
úngis sjálfsögðl
Það átti að leika Jim í viku í
Kingston-leikhúsinu og svo aðra í
Fulham. Þetta var melódrama,
sagði frá höfðingja sem hafði tap-
að minninu; þegar hann rankar
við sér,- er hann niðurkominn í
kvistherbergi með ungri blóma-
stúlku og biaðastrák, — það var
Sammy, hlutverkið mitt. Allt var
þetta í réttum siðferðisanda:
stúlkan svaf inni í skáp á kvist-
inum, hertoginn, sem við kölluð-
um svo, á sóffa, en ég á gólfinu.
En Jim fékk ekki mikinn frama;
gagnrýnendur rökkuðu leikinn
niður miskunnarlaust. Engu að
siður var mín vinsamlega getið.
Ein umsögn var sérlega lofleg
sem einn leikarinn úr hópnum
sýndi mér. Hann hét Charles Rock,
gamall og góðkunnur leikari, en
ég lék mest móti honum. „Ungi
maður,” sagði hann hátíðlega,
„láttu þetta ekki stíga þér til
Lcikflokkar að leggja upp í leikför frá London á æskudögum
Chaplins. Sjálfur lék hann nokkur Sr í slíkum flokk.
höfuðs.” Síðan las hann mér lexíu
um hógværð og hjartans lítillæti
og þar á eftir umsögnina úr
I.ondon Topical Times sem ég
man orði til orðs enn í dag. Fyrst
var ieikritinu niðrað, en þar á
eftir sagði: „Eitt horfði þó • til
bóta, það var blaðasalinn Sammy,
. glöggur götustrákur, sem hefur.
mest af skopinu i leiknum á sinni
könnu. ÞóTilutverkið sé gamaldags .
og margtuggið tókst Charles
Chaplin, sem er greindur og
hressilegur leikdrengur, að gera
. Sammy fur.ðulega spaugilegan. Eg
hef aldrei heyrt drenginn nefnd-
an áður, en ég held að mikils
megi vænta af honum á næst-
unni.”
★ Drengur með
kanínu.
Á leikförinni með Sherlock
Holmes vandist ég við að véra
einn míns liðs. En ég varð svo
övanur því að tala við aðra, að ég
fór allur hjá mér, ef ég rakst á
einhvern annan úr flokknum. Eg
gat ekki komið fyrir mig orði til
að svara vitlega, og ég er viss
um að fólkið óttaðist að ég væri
farinn að ruglast í ríminu. — Eg
hætti að hirða mig og vandist
á ósiði. Á ferðalögum kom ég
ævinlega of seint á stöðina, illa
til fara og flibbalaus — sem stöð-
ugt var verið að skúta mig fyrir.
Eg fékk mér kanínu til félags
og hafði hana með mér hvar sem
ég bjó í trássi við húsráðendur.
Hún var lítil og blíð, feldurinn
svo hreinn og hvítur að maður
gleymdi óþefnum af henni. Eg
hafði hana í kassa undir rúminu
mínu. Húsfreyja kom inn hress í
bragði með morgunmatinn, en
þegar hún fann lyktina forðaði
hún sér fljótlega, með áhyggju-
svip og utan við sig. Þegar hún
var farin sína leið leysti ég kan-
ínuna úr haldi, og hún skokk-
aði til og frá um herbergið.
Áður en langt leið hafði ég
kennt henni að skjótast í kassann
í hvert skipti sem barið var að
dyrum. Ef það komst upp um
okkur, lét ég kanínuna leika þessa
list fyrir húsfreyju, sem vanalega
blíðkaði hana í bragði, svo hún
umbar okkur vikuna á enda. En
í Tonypandy í Wales lét hús-
freyjan sér nægja að brosa í
kampinn og; sagði ekki orð. Þeg-
ar ég kom heim um kvöldið var
kanínan horfin. Húsfreyja hristi
bara höfuðið þegar ég spurði
hana: „Hún hlýtur að hafa skot-
izt burt, eða þá einhver hefur
stolið • hcnni.” Hún hafði leyst
þetta1 mái að sínúm éigin hætti.
3 14. október 1964 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ
★ Froskurinn í
Ebbw Vale.
Frá Tonypandy fórum við til
námubæjarins Ebbw Vale, þar sem
við áttum að vera þrjú kvöld.
Því var ég feginn, því að Ebbw
Vale var hráslagalegur, svipljót-
ur bær með endalausar raðir a£
ömurlegum húsum sem öll voru
eins, fjögur lítil hérbergi lýst
olíulömpum. Flestir í leikflokkn-
um bjuggu á litlu hóteli. Eg var
svo heppinn að fá leigt herbergi
hjá námumanni, hreint og þokka-
legt þó það væri lítið. Á kvöldin,
eftir sýningar, stóð kvöldmatur-
inn og beið mín framan við ar-
ininn.
Húsfreyja, hávaxin fríð mið-
aldra kona, hafði á sér sorgar-
svip. Hún'mælti varla orð frá vör-
. um, þegar hún kom inn með morg-
unmatinn. Eg tók eftir því, að
eldhúsdyrnar voru ■ alltaf lokaðar;
þvrfti ég á .einhverju að> halda,
.. varð ég að berja að dyrúm, og
þá var varla' opnað í hálfa gátt.
Annað kvöldið mitt þar kom
bóndi .hennar inn meðan ,ég var
• að borða, maður á aldur við hana.
Hann hafði verið í leikhúsinu, um
kvöldið og skemmt sér vel. Hann
. stóð um stund og spj.allaði með
logandi kerti í hendinni, á leið í
rúmið. Svo setti hann hljóðan;
það var eins og hann velti fyrir
sér hvað hann ætti að segja. —‘
„Heyrðu. ég get sýnt þér svolítið
sem þú hefur kannski gaman af.
Hefurðu nokkurn tíma séð frosk-
mann? Taktu við kertinu, ég skal
halda á lampanum.”
Hann fór fyrir inn í eldhúsið og
setti lampann á eldhúsbekkinn.
Fyrir hann var tjald strengt í stað
skáphurða. „Hæ, Gilbert, komdu
út,” sagði hann og dró tjaldið til
hliðar. Undan bekknum skreið
hálfur maður, fótalaus, með of-
stórt, ljóslitað, flátvaxið höfuð,
dauðahvítt andlit, flatt nef, stór-
an munn, sterklega vöðvamikla
handleggi og axlir. Hann var í
flónelsnærfötum, en buxnaskálm-
arnar höfðu verið klipptar af í
lærastað; þar komu fram 10 þybbn
ar tær. Þessi herfilega manneskja
gat hvort heldur verið tvítugur
eða fertugur. Hann leit upp og
glotti gulum, gisnum tönnum.
„Hoppaðu Gilbert!” sagði faðir
hans, og vesalingurinn lækkaði
sig í sessi hægt og hægt, skauzt
svo upp af handstyrknum ein-
um saman, næstum á hæð við mig.
„Hvernig heldurðu að hann'
væri í sirkus? Mannfroskurinn!”
Mig hryllti svo við að ég kom
varla fyrir mig orði. Samt nefndi
Chapíin áður en bann