Alþýðublaðið - 23.06.1965, Blaðsíða 7

ÚTGEFANDIí
SAMBAND
UNGEA
JAFNAÐARMANNA
Sighvatur Björgvinsson:
Starf AIþýÖuflokksins í 50 ár
Hefjum nýja sókn fyrir
hálfrar aldar afmæli flokksins
Til þess að efla efnahagslegt
og félagslegt lýðræði leggja jafn-
aðarmenn því höfuðáherzlu á
þetta fernt: mannsæmandi launa-
kjör; skoðanafrelsi; félagslegt ör-
yggi og jafnrétti og að launþegar
fái sanngjarnan hlut af aukningu
þjóðarteknanna. Þá fyrst, þegar
þessi atriði eru tryggð, er hægt
að tala um fulikomið lýðræði á
öllum sviðum þjóðlifsins sé ríkj-
andi. Það er jafnfx-amt skoðun
jafnaðarmanna, að ríkisvaldið sé
eini aðilinn sem geti séð fullkom-
Iega um að þessi grundvallarat-
riði séu tryggð, og ríkisvaldinu
beri bein skylda til þess að sjá
um, að svo verði. Um þetta hafa
jafnaðarmenn alltaf og alls staðar
verið sammála, en hvað viðvíkur
fi-amkvæmdaratriðinu, hvaða leið
ir bex-i að velja til þess að ná
settum markmiðum, þá hafi jafn-
aðarmenn lært af reynslu undan-
farinna ára, bæði hér heima og
erlendis, og reynt að velja þá leið,
sem bezt virðist gefast á hverj-
um tíma samfai-a auknum fram- ,
förum, breyttum tímum óg við- J
horfum.
Af þessum fáu oi-ðurn um grund
valiarstefnu jafnaðarmanna má
glögglega sjá, að jafnaðarstefnan,
stefna Alþýðuflokksins, er ekkert
^bil beggja milli kapítalisma og
kommúnisma, eins og andstæðing i
ar Alþýðuflokksins reyna að telja
fólki trú um. Jafnaðarstefnan er
algjöi’lega óháð báðum þeim fyrr
nefndu, byggir á allt öðrum und-
irstöðuatriðum, jFefnir að allt
öðrum markmiðum.
Kapítalisminn vill veikt ríkis-
vald og sem veikust tengsli milli
þess og einstaklingsins. í stað rík-
ivaldsins korni svo til hömlulaus
samkeppni einstaklinga, sem fylgj
endur kapítalismans telja, að sé
nægilegt til þess að deila þjóðar-
tekjunum réttlátlega.
Kommúnistar vilja aftur á móti
ríkisvald, sem sé svo stei-kt, að í
raun og vei’u sé um ríkiskapítal-
isma að ræða, — fólkið i þágu
ríkisins.
í rauninni er munurinn á þesS-
um ríkiskapítalisma kommúnista
og auðvaldskapítalismanum ekki
meiri en svo, að það sem vísar
beint fram hjá öðrum, snýr til
veggjar hjá hinum, en myndin á
rammanum er sú sama.
Þi-iðja stjórnmálastefnan, jafn-
aðarstefnan, er, eíns og fyrr var
sagt, gjörólík hinum tveimur. —
Jafnaðarmenn vilja hæfilega
sterkt ríkisvald i þágu fólksins til
að tryggja sem allra bezt velferð
þjóðarinnar sjálfi-ar,
Áhrif jafnaðarmanna á íslenzk
þjóðfélagsmál. 1
Hvernig hefur svo Alþýðuflokkn
um til tekizt að koma í verk fyrr-
greindum hugsjónum jafnaðar-
manna? Það þarf ekki lengi að
leita. Áhrif Aiþýðuflokksins og
jafnaðarmanna til framfara og
umbóta eru auðsæ, hvar sem nið-
þótt þingmenn liinna flokkanna
hafi oftast lagt lið endanlegri
lausn þessara mála, þá voru það
Alþýðuflokksmenn, sem undir-
bjuggu jarðveginn, báru fyrstir
fram þessar réttlætis og mannúð-
arkröfur og börðust fyrir þeim
þrotlausri baráttu unz almenn-
ingsálitið i landinu beinlínis
neyddi þingmenn andstöðuflokka
Alþýðuflokksins til þess að veita
þessum málum brautargengi. Ef
hinir gömlu andstæðuflokkar AI-
þýðuflokksins og jafnaðarmanra
hafa séð sig tilneydda til þess
að aðhyllast í orði kveðnu ýmsa
þætti jafnaðarstefnunnar, til þess
að geta haldið fylgi sínu.
Hvern skyldi hafa grunað það
á þeim tímum, er sumir núverandi
foiystumenn Sjálfstæðisflokksins
nefndu það fáheyrt ábyrgðarleysi
og nánast föðui’landssvik, er Jón
heitinn Baldvinsson og aðrir Al-
Þingfiokkur Alþýðu ílokksins 1934.
ur er borið. Fói’nfúst og ötult
starf Alþýðuflokksmanna í þágu
íslenzku þjóðarinnar hefur borið
þann í’íkulega ávöxt, að ísland er
komið í hóp þeirra velferðarríkja
sem hvað bezt búa að þegnúrn
sínum.
Alþýðuflokkurinn hefur frá upp
hafi beitt sér af fi-emsta megni
fyrir hagsæld og velferð hins vinn-
andi fólks. Nægir þar að benda
á mál eins og t. d. vökulögin,
lög um elli og örorkubætur, —
mæðralaun, fjölskyldubætur, at-
vinnuleysistryggingar, lög um
samningsi’étt verkafólks, sjúkra-
samlög, vei’kamannabústaðalög,
aðstoð við húsbyggjendur, eftirlit
með skattaframtölum og svo
mætti lengi telja.. Þingmenn Al-
þýðuflokksins hafa hverju sinni
haft forgöngu um þessi mál á Al-
þingi og hefur tekizt að koma
þeim heilum í höfn, þrátt fyrir
oft á tíðum harða og óvæga and-
stöðu annarra stjórnmálaflokka.
Það má ekki gleymast, að enda
Alþýðuflokkurinn hefði ekki kom
ið til og barizt að því er oft virt-
ist vonlítilli baráttu fyrir velferð-
armálum og hagsmunamálum ís-
lenks alþýðufólks, þá væru mörg
framangreindra mála cnn í deigl-
unni, ef þau hefðu þá náð að
komast svo langt.
Áhrif Alþýðuflokksins á affra
stjórnmálaflokka.
En Alþýðuflokkurinn hefur
haft víðtækari áhrif í íslenzkum
stjóx-nmálum en komið hefur fram
hér á undan, áhrif, sem ef til
vill liggja ekki jafn ljóst fyrir
við fyrstu sýn, en eru þó auðsæ
öllum þeim, sem athuga þau mál
af réttsýni. Sér er átt við áhrif
Alþýðuflokksins á aðra stjórn-
málafiokka íslenzka. Svo mjög
hefur hugsunarháttur almennings
breytzt fyrir tilverknað jafnaðar-
manna á þessum hart nær fimm-
tíu árum, og svo mjög hefur að
staða alþýðunnar til áhrifa batn-
að og styrkur hennar aukízt, að
þýðuflokksmenn voru að berjast
fyrir því, að sjómönnum væri ætl-
aður lágmarks hvíldartími við
vinnu sína, að þessir sömu Sjálf-
stæðismenn skuli nú í dag vera
að telja sér það til gildis, hversu
vel þeir og flokkur þeirra hefðu
ætíð búið að launastéttunum í
landi hér.
Og enn frekar, að þessi flokkur,
Sjálfstæðisflokkurinn, sem í verk-
faili árið 1923, lét dómsmálaráð-
lierra sinn fyrirskipa, að vopna
skyldi lögregluna í Reykjavík með
kylfum og senda þá móti verka-
mönnum til að berja þá til hlýðni,
skuli í dag hrósa sér kinnroða-
laust fyrir það, að hafa ætíð staðið
vörð um hag og réttindi verka-
fólks.
Hvern skyldi hcldur hafa grunað
það fyrir 30 árum — eða þar um
bil — er heyrði forgöngumenn
kommúnista úthúða jafnaðarmönn-
um á alla lund, bíðandi með ó-
þreyju eftir blóðugri byltingu
heimskommúnismans, er koma
skyldi á morgun eða hinn daginn,
að nú nokkrum árum seinna skuli
þessir sömu menn og þessi sami
flokkur reyna að dylja sitt rétta
eðli undir feldi í von um að alþýða
íslands villist á þeim og jafnaðar
mönnum. Jafnvel Framsóknar-
flokkurinn, viðundur islenzkra
stjórnmála, hefur hrokkið upp af
værum blundi frá þeim hringl-
andahætti og ráðleysi, sem liafa
ætíð verið fastir fylgjendur
flokksins og þótzt hafa þjóðmála-
stefnu í anda jafnaðarmanna. Svo
rækilega hefur verið gengið til
verks í þeim herbúðum, að ekki
einungis hafa Framsóknarmenn
sporðrennt í einu vetfangi þvi
liila, sem þeir vissu um stefnumál
og markmið jafnaðarmanna, held-
ur hafa þeir troðið á eftir í gúl-
inn. sem aukagetu, öllu því, seni
jaínaðarmenn hafa áorkað á ís-
landi til þessa dags, og telja það
sitt verk. Nú má með sanni segja
að allin vildu Lilju kveðið liafa.
Þegar hér er komið, mætti
spyrja: Hvefnig stendur á því, aff
Alþýðuflokkurinn, sem hefur haft
svo mikil áhrif á íslenzk stjórn-
mál og .félagsmál, sem raun ber .
vitni, skuli ekki hafa fleiri fylgis-
menn en hann hefur, og vera til-
tölulega jafn öflugur og bræðra-
flokkar hans á Norðurlöndunum, '
Englandi eða í Vcstur—Þýzka-
landi?
Hér kemur margt til. Á þeim
árurn, er þessir umræddu flokltar
byggðu upp sín samtök og lögðu
grunninn að þeim stóru og sterku
flokkum sem þeir eru í dag, þá
vavð Alþýðuflokkurinn tvisvar fyr !
ir mjög alvarlegum hnekki. Tvisv
ar sinnum urðu nokkrdr af for- i
ystumönnum Alþýðuflokksins til ;
þess að kljúfa hann og hverfa á
vit annars stjórnmálaflokks ásamt
stórum hópi fylgismanna sinná.
Að vísu vakti fyrir þessum mönn-
um að reyna á þennan hátt að
efla jafnaðarstefnuna í landinu, en
þeir sannfærðust brátt um, að
þeir höfðu hér valið þá leið, sem
skaðaði jafnaðarmenn meira, en
nokkurt það bragð, sem andstæð-
ingar jafnaðarstefnunnar gátu
beitt jafnaðarmönnum til óþurft-
ar. Enda hættu þeir heilsteypt-
ustu meðal þeirra fljótlega afskipt
um sínum af stjórnmálum, cr þeir
sáu í hvert óefni var komið. Það
skilur vitaskuld eftir djúp sár, er
seint gróa, þegar stjórnmála-
flokkur verður fyrir því, að missa
hæfa forystumenn ásamt stóruna
Framhald á 10. síffu.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 23. júní 1965 J