Alþýðublaðið - 27.06.1965, Blaðsíða 4

K.R
Kitstjórar: Gylfi Gröndal (áb.) og Benedikt Gröndal. — Ritstjórnarfuli-
trúi: Eiður Guðnason. — Símar: 14900 - 14903 — Auglýsingasími: 1490G.
Aösetur: AlþýBuhúsið við Hverfisgötu, Reykjavík. — Prentsmiðja Alþýðu-
blaðsins. — Askriftargjald kr. 80.00. — I .lausasölu kr. 5.00 eintakið.
tJtgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Gamlir draumórar
MIKILL ÓRÓLEIKI er á vinnumarkaði um
þessar mundir. Samningar um kaup og kjör hafa
ekki náðst fyrir mikinn hluta landsins, og verka-
lýðshreyfingin hefur séð sig knúða til að taka upp
skæruhernað til að fylgja eftir kröfum sínum við
atvinnurekendur.
Lessa stund hefur Morgunblaðið valið tiR að
vekja upp gamla draumóra um minnkandi ríkis-
rekstur hér á landi. Blaðið setur fram kröfu um,
að Viðtækjaverzlun ríkisins verði lögð niður og
Landssmiðjan seld eða lögð niður.
Samkvæmt gildandi fjárlögum er gert ráð fyrir
1,9 milljón króna gróða af Viðtækjaverzluhinni og.
243.000 króna gróða af Landssmiðjunni. Þessi fyrir-
tæki eru því síður en svo baggar á ríkinu, og væri
Viðtækjaverzlunin afnumin, mundi það þýða alvar-
legt áfall fyrir menningarstofnanir eins og Þjóðleik-
húsið og Sinfóníuhljómsveit íslands, að ógleymdu
sjónvarpinu, en allir þessir aðilar fá fé frá fyrir-
tækinu.
Núverandi stjórnarsamstarf byggist ekki á því
að fleygja eigi ríkisfyrirtækjum fyrir borð, svo pen-
ingamenn landsins geti grætt meira á starfssviðum
þeirra. Morgunblaðið ætti frekar að íhuga, hvernig
umráðamenn fjármagnsins á íslandi geti veitt verka-
fólki betri kjör og greitt fyrir vinnufriði.
Nýir draumar
SAMEINUÐU ÞJÓÐIRNAR hafa starfað í tutt-
ugu ár, og vafalaust harma allir, að ekki skuli hafa
,orðið meiri árangur af starfi þeirra. Við nánari at-
hugun kemur þó í ljós, að bandalagið hefur á þessu
tímabili stigið stór skref í rétta átt og undirbúið
jarðveginn fyrir enn öflugri alþjóðasamtök í fram-
tíðinni.
Tveir áratugir eru skammur tími til að bræða
meir en hundrað þjóðir í eitt friðarsamfélag. Samt
hefur bandalag Sameinuðu þjóðanna unnið mikla
Æigra. Sá stærsti var unninn, þegar bandalagsþjóð-
irnar féllust á að senda lögreglulið til að stilla til
friðar í Gaza, Kongó, á Kýpur og víðar. SÞ er nú
miðstöð hinna nýfrjálsu þjóða, uppeldisstöð þeirra
•og vettvangur fyrir baráttu þeirra. Og oft hefur ver-
ið talað saman í öryggisráðinu. þegar vopn hefðu
talað öðrum kosti.
Ekkert af þesu má vanmeta. Allt er þetta ár-
i angur, sem er langt umfram þann, er gamla Þjóða-
bandalagið náði. Á sviði heimsskipulags verður að
reiltna í mannsöldrum, en ekki árum. Vonbrigðin
' eru að vísu mikil fyrir þá, sem eru óþolinmóðir, og
þjóðernisstefna magnast uggvænlega, þegar alþjóða-
hyggja *tti að vera ríkjandi hugsjón. En þrátt fyrir
allt er ástæða til að vona hið bezta um næstu 20 og
þar næstu 20 ár Sameinuðu þjóðanna.
4 27. júní 1965 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ
K.S.I
K.R.R.
ÖRVALSLIÐ Ul 0| fJRVÁLSLIB SJJ.
leika á Laugardalsvelli mánudaginn 28. júní kl. 830 e. h.
Dómari: KARL BERGMANN.
Línuverðir: Hreiðar Ársælsson og Guðmund-
ur Guðmundsson.
★ Nú verður spennandi leikui’.
★ Nú fara allir inn í Laugardal og sjá
spennandi leik.
Verð aðgöngumiða. Stúkusæti kr. 125,00. Stæði kr. 75,00.
Börn kr. 25,00. Börn fá ekki aðgang í stúku nema gegn
stúkumiða. — Forsala aðgöngumiða við Útvegsbankann.
Knattspyrnufélag Reykjavíkur.
Leyniskjöl um
Palestínumáiið
ÞEGAR næstsíðasta ár heims-
styrjaldarinnar gekk í garð var
framtíð Gyðinga mörgum Banda-
ríkjamönnum ofarlega í huga. —
Palestínuvandamálin tóku að gera
vart við sig, og Franklin Delano
Roosevelt forseti fékk fljótlega að
sannreyna það. Stóru flokkarnir
tóku báðir að beita sér ákaft fyrir
stofnun Gyðingaríkis, og forsetinn
komst í mjög erfiða aðstöðu.
Skjöl nokkur, sem hafa verið
leynileg þangað til bandaríska
utanríkisráðuneytið birti þau ný
lega, varpa skýrara ijósi á afstöðu
forsetans og stjórnar hans til Pal
estínumálsins. Þar kemur greini
lega fram, að ef það var nokkurt
vandamál, gem Roosevelt og Winst
on Churchill, forsætisráðherra
Breta, vildu losna við, þá var það
Palestínumálið.
★ Frumkvæði
þingmanna.
Umræður um málið hófust fyrir
alvöru í janúar 1944, þegar demó-
kratar og repúblikanar báru í sam
einingu fram ályktunartillögu um
málið í fulltrúadeild bandaríska
þingsins. Þar var stjórnin hvött til
að beita áhrifum sínum til þess að
gerðar yrðu nauðsynlegar ráð-
stafanir svo að Gyðingum yrði gert
kleift að setjast að í Palestínu og
stofna frjálst og lýðræðislegt Gyð-
ingaríki.
Styrjöldin hafði staðið í rúm 4
ár. Innrásin í Normandí hafði
ekki verið gerð og aðeins tvö ár
voru liðin síðan Þjóðverjar voru
sigraðir í Norður-Afríku. Álykt-
unartillagan vakti þar að auki
mikla andúð í Arabaríkjunum ein
mitt á þeim tíma er litið var á
stuðning þessara ríkja sem mik-
ilvægan skerf til stríðsreksturs-
ins. '
í greinargerð dagsettri 9. febr.
1944 skýrir Edward R. Stettinus,
þáverandi aðstoðarutanríkisráð-
herra frá þeim ofsa, sem leyndist
undir yfirborðinu í Arabaheimin-
um.
★ Uggur Araba.
Hann sagði frá því í greinar-
gerðinni, að sendiherrar íraks og
Egyptalands í Washington hefðu
snúið sér til hans til að skýra frá
ugg sínum vegna ástandsins. Hann
FRANKLIN ROOSEVELT
— komst í erfiða aðstöðu.
hefði skýrt þeim svo frá, að
stjórninni væri alls ekki kleift
að hafa áhrif á meðlimi þjóð-
þingsins. Hann bætti því við, að
bandarískir diplómatar í írak, Lí-
banon, Sýrlandi, Saudi-Arabíu,
Egyptalandi og Transjórdaníu
hefðu allir skýrt frá vaxandi and
úð í skýrslum sínum.
Stettinius sagði, að hann hefði
bent arabískum sendiherrunum á,
að slíkar ályktunartillögur, sem
samþykktar væru af báðum eða
annarri hverri dejld þingsins, létu
aðeins í Ijós skoðanir einstakra
þingmanna og væru ekki bind-
ahdi fyrir ríkisstjórnina. Ekki
mætti líta á tillöguna sem stefnu
yfirlýsingu bandarísku stjórnar-
innar.
Roosevelt staðfesti persónu
lega þessa skýru greinargerð um
skoðun stjórnarinnar á ályktunar-
tillögunni. En fullvissanirnar
nægðu ekki. Arabalöndin voru enn
þá uggandi. Og sá uggur færðist í
aukana þegar Demókrataflokkur-
inn og Repúblikanaflokkurinn sam
þykktu á flokksþingum sínum
fyrir forsetakosningarnar 1944
nokkur stefnuskráratriði um utan
ríkismál, þar sem rætt var um
nauðsyn þess að komið yrði á fót
Gyðingaríki í Palestínu.
★ Afstaða Roosevelts.
Að því er virtist höfðu Arabar
ástæðu til þess að vera uggandi,
en þeir vissu ekki um það sem
gerðist að tjaldabaki. í október
1944 skrifaði Roosevelt Robert
Wagner öldungadeildarmanni, síð-
ar borgarstjóra í New York, bréf,
þar sem sagði, að reynt yrði að
finna viðeigandi leiðir og ráð til
að hrinda þessari stefnu í fram-
kvæmd eins fljótt og auðið yrði.
Roosevelt sagði ennfremur, að
bandaríska þjóðin væri fylgjandi
þessu markmiði, og liann hét því
að sjá svo um, ef hann næði kosn
ingu, að málinu yrði hrint í fram-
kvæmd.
Sendiherra íraks í Washington
skýrði um þessar mundir svo frá,
að þróun mála hefði valdið írak-
búum miklum áhyggjum. Þeir
hefðu orðið fyrir sárum vonbrigð-
um og teldu að þeir hefðu verið
sviknir. ’
En þegar öllu var á botninn
hvolft, þurftu Arabar ekki að hafa
áhyggjur um þessar mundjr. Eftir
að Roosevelt hafði náð endurkosn
ingu staðfes+i hann (snemma
í desember) fréttatilkynningu frá
utanríkisráðuneytinu, er batt enda
á frekari þingumræður um álykt-
unartillöguna, sem enn var fjalla'ð
um í einni nefnd þingsins.
Framh. á 15. síðu.