Alþýðublaðið - 19.12.1965, Page 9

Blómaskálinn við Nýbýlaveg
Blómaskálinn Laugavegi 63
ttlkynna:
Jólasalan er í fullum gangi. — Allskonar
jólaskreytingar og skreytingarefni.
GJAFAVÖRUR VIÐ ALLRA HÆFI.
Gerfiblóm í miklu úrvali. — Mjög ódýr
Eitthvað fyrir alla.
Góð þjónusta — Gott verð.
Blómaskálinn við Nýbýlaveg
Opið alla daga frá kl. 10—10.
Blómaskálinn við Laugaveg 63-
þessu verki meg langvinnum inn
skotum, klúðruðu by ggingarlagi og
nógum marklausum hugmyndum
— og eru þó sumir einstakir kafl
ár sögimnar skínandi vel sagðir.
Én hæfi leikinn til uppmálandi lýs
ingar bregzt honum ekki, skáldleg
næmi hans, sjóngáfa, myndvísi.
I>essir eiginleikar allir saman gæða
söguna lífi, fjöri, spennu, vekja og
viðhalda athygli lesandans, jafn
vel á alverstu gönuskeiðum höfund
arins. Jóhannes Helgi hefur í þess
ari sögu fullfágað skáldskapartæki
sín, hér hefur hann í höndunum
fullgildan efnivið mikilsverðar
sögu. En samfara þessari miklu
ritleikni, hinni næmu skynjun og
skáldiegu sýn í verkinu, fer full
komið gagnrýnileysi efniviðarins
fullkomið ögunarleysi á óstöðv-
andi orðaflaum sögunnar. Hömlu-
leysið hleypir henni út um þúfur.
Murtur er alvitur höfundur Lyng
eyjar, magnar mynd hennar fram
úr djúpUnum, eykur fólki hennar
líf. Það er að sönnu ekki nema
tæpt á þessari hugmynd í Svartri
messu, að sagan gerist raunveru
legá öll í skáldskap Murts, hánn
ýrki hana jafnharðan og hún ger
ist. Að lokum sameiriast skáldskap
ur og veruleiki, líf og list í eitt
í mynd elskendanna á ströndinni.
Múrts og Bjarkar; þar gengur höf
imdurinn sjálfur á vald verki sínu,
þvi Iífi sem hann hefur magnað
fram af allri reynslu sinni, kunn
- áttu, atorku. Það er ekki nema
tæpt á þessum skilningi, en mér
virðist hann engu að síður óhjá
kvæmilegur sögunni með kostum
hennar og göllum. Sem sjálfslýs
ing listamannsins er Svört messa
margslungið verk; stórt í sniðum
brestum sínum ekki síður en kost
um. Húh orkar á lesandann eins
og tröllaukið uppkast, hálfunnið,
blóðhrátt, ólokið verk; og hvar
vetna vitnár hún ólma höfundar
gáfu. Ég veit ekki til að ungur
höfundur hafi hafizt handa með
öðrum eins tilþrifum síðan Vefar
inn mikli var skrifaður fyrir 40
árum. Því má vænta sér mikils
af Jóhannesi Helga eftirleiðis, með
skírari meðvitund sjálfs sín ekki
síður en samtíðar sinnar, skilningi
Verksins sem hahn vill vinna.Þegar
hann tekur til við dömsdag að
dæmi Ibsens að afstöðnum óskapn
aði hinnar svörtu mesSu.
Um frágang bókarinnar er þess
að geta að prófarkir virðast alls
ékki hafa verið lesnar. Hún er
krökk af venjulegum prentvillum.
Ennfremur koma málglöp allvíða
fyrir og ýmisleg ósamræmi I
greinarmerkja- og stafsetningu. —
Ó.J.
alds Böðvarssonar, „í farar-
broddi.” Hagalín er' þar heldur
en ekki í essinu sínu að greina
umsvif sögumannsins á Suður-
nesjum og Akranesi, hefur frá-
sögnina á brúðkaupsdegi Ingunn-
ar Sveinsdóttur og Haralds haust-
ið 1915 og rennur svo skeiðið
til nútímans. Kennir þar margra
atburða og örlaga. Haraldi farn-
ast vel strax í upphafi, hann
sleppur bærilega við brim og
boða kreppunnar og gerist harla
stórvirkur á tímum seinni heims-
styrjaldarinnar og árunum, sem
síðan eru liðin. Speglar bókin
merkilega mannsævi á mestu um-
skiptáöld lands og þjóðar. Hún
nemur tveimur stórum og þétt-
K Ilaraldur Böðvarsson
letruðum bindum. Kannski er höf
undurinn stundum tiltínslusam-
ur á einstök atvik, vissulega læt-
ur hann gamminn geisa, en mikil
reynist þessi heildarmynd. Haga-
lín beitir óspart íþrótt sinni og
kemur Haraldi glöggt og skemmti
lega á framfæri. Ég er sögu-
manninum ókunnur, og Akra-
nes hefur enn naumast orðið mér
annað en gististaður á leið upp
í Borgarfjörð eða út til Reykja-
víkur. Skal hér því enginn dóm-
ur felldur um staðreyndatal bók-
arinnar. En hún er þannig sam-
in og sögð, að forvitinn lesandi
lilýtur að fagna samstarfi Haga-
líns og Haralds. Báðir hafa komið
hér miklu í verk, Haraldur að
Guðmimdur Hagralín
lifa ævi sína og Hagalín að færa
hana til bókar.
Persónulýsing Haralds Böðv-
arssonar verður mér eftirminni-
leg að loknum lestri. Táp hans
er frábært, en úrslitum ræður
djörf hugkvæmni og nákvæm
smekkvísi. Þróun Skipaskaga í
Akraneskaupstað sætir varla
undrum, slík ævintýri hafa gerzt
mörg víða um heimsbyggðina.
Hitt er aðdáunarvert, hversu Har
aldur Böðvarsson hefur átt rík-
an þátt í henni, brugðið stórum
svip yfir hverfi sitt um leið og
hann sá hag sínum borgið í ann-
ríki og umsvifum. Hann er í far-
arbroddi landnámsmanna tuttug-
ustu aldarinnar á íslandi.
Ýmsir telja, að tími sigurveg-
ara eins og Haralds Böðvarsson-
ar muni liðinn. Sérhver kynslóð
ætlar sig mesta og jafnvel síðasta
um frækileg afrek. Sagan sannar
eigi að síður, að slík afstaða er
misskilningur. Þróunin heldur
áfram með nýjum mönnum, sem
þora og kunna að hagnýta sér
tækifæri og möguleika. Arftakar
Haralds Böðvarssonar þurfa engu
að kvíða. ísland stækkar og batn-
ar. Þessi bjartsýni einkennir „f
fararbroddi,” Bókin rekur eigi
aðeins farna slóð, hún vísar einn-
ig fram á leið. Ég veit af afspurn
að Haraldur Böðvarsson skynjar
og skilur framtíðina. Hann trúir
því, að þróunin haldi áfram.
Þess vegna er ungum mönnum
hollt að kynnast honum í ævi-
sögu hans og hyggja á nýja
sigra, þó að viðhorf og aðstæður
verði rriéð öðrum hætti en áður
en Skipaskagi breyttist í Akra-
nes.
Helgi Sæmundsson.
KRINGLU
ÆVIMTÝRI MARCELLUSAR SKÁLHOLTSBISKUPS
eftir Björn Þorsteinsson sagnfræðing. Stórshjöll og
skemmtileg ævisaga, og eittihvert nýstárlegasta rit
yarðandi sögu íslands. Fögur myndskreytt útgáfa.
Gísli B. Björnsson sá urn listrænan frágang.
VIKASPEGILL eftir Jóhannes úr Kötlum. Safn greira
og ljóða. Sþeglar íslenzka samtíð í aldarfjórðung.
Bók sem hver fslehdingur ætti að kynna sér vel.
GOSIÐ í SURTSEY í máli og myndum. Inngangur
eftir Þorleif Einarsson jarðfræðing. Útgáfur á ís-
lenzku, dönsku, ensku, þýzku. Einstaklega fögur og
ódýr bók.
ÚR LANDSUÐRI. Ljóð eftir Jón Helgason prófessor.
Ný útgáfa.
LEYNT OG LJÓST. Tvær sögvu: eftir Ólaf Jóh. Sigurðs-
son. Um lengri söguna, Bréf séra Böffvars, segir Þór-
arinn Guðnason; „Svona getur enginn skrifað sögu
nema mikill listamaður".
Á MÖRKUM MANNLEGRAR ÞEKKINGAR eftir Bryn-
jólf Bjarnason. Höfundur brýtur til mergjar ýmsar
heimspekikenningar, ekki sízt varðandi tengsl manns-
ins við hið óþekkta. Ein merikasta bók þessa árs.
EFTIR ÞJÓÐVELDIÐ eftir Hermann Pálsson, háskóla-
kennara í Edi-nborg. Gagnmerk nýjung í rannsóknum
islenzkrar sögu síðustu áratugi 13. aldar.
STORMUR í GRASINU. — Leikrit eftir Bjarna Bene-
diktsson frá Hofteigi. Um örlög íslenzkrar bænda-
fjölskyldu er flosnar upp og flyzt til Keflavíkur.
í HEIÐINNI eftir Björn Bjarman. — Átta smásögur,
sem allar gerast í bandarísku herstöðinni í Miðnes-
heiði eða hafa hana að bakgrunni. Frumsmíð sem
vekja mun mikla athygli.
LIMRUR eftir Þorstein Valdimarsson. — Níutíu og níu
stutt ljóð í sérkennilegu formi. Teikningar við hvert
Ijóð eftir Kjartan Guffjónsson. Mjög eiguleg bók og
tilvalin til jólagjafa.
SÖGUR AF ALLA NALLA eftir Vilborgu Dagbjarts-
dóttur. Barnabók með teikningum eftir Friðriku Geirs-
dóttur.
Mál og
menning
Laugavegi 18. — Símar 15055, 22973.
'S
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 19. des. 1965 g