Tölvumál - 01.12.1992, Qupperneq 19

Desember 1992
Upplýsinganet sparisjóðanna
Jón Ragnar Höskuldsson, framkvæmdastjóri
Byggt á erindi semflutt var á ráðstefnu SI um víðtengd tölvunet, 5. nóvember s.l.
Ég mun fjalla um töl vukerfi spari-
sjóðanna, þróun þess og fyrirsjá-
anlegar breytingar og gera grein
fyrir hvers vegna víðtenging
tölvuneta er þeim svo mikið
áhugamál. Eins og fram kemur í
kynningu, er hér um áform og
hugleiðingar að ræða en ekki
tæknilegaútfærslu sem hrinthefur
verið í framkvæmd. Erindið mun
því snúast um væntingar fremur
en lausnir.
Ég mun í fyrstu gera lauslega
grein fyrir sparisjóðunum, stærð
þeirra og umfangi innan banka-
kerfisins, lýsa því tölvuumhverfi
sem þeir hafa tekið þátt í með
bönkunum sl. 20 ár og skýra frá
hræringum, tæknilegum og mark-
aðslegum, sem bankar og spari-
sjóðir standa frammi fyrir, lýsa
lauslega tölvuumhverfi þeirra og
þeim breytingum sem fyrirsjáan-
legar eru á þeim umbrotatímum
sem við höfum þegar gengið inn
í og ekki sér fyrir endann á.
Viðskiptabankarnir eru nú þrír
auk sparisjóðanna, Landsbankinn
var með 38% innlána í lok síðasta
árs, íslandsbanki með 23%,
Búnaðarbankinn með 22% og
sparisjóðirnir með 17%.
Heildarljöldi starfsmanna banka-
kerfisins skiptist með svipuðu
hlutfalli, þeir voru samtals 2910 í
þessum stofnunum í lok síðasta
árs, þar af í sparisjóðunum um
460. Sparisjóðirnir eru 33 að
tölu og eru 55 afgreiðslur þeirra
erdreifðirumalltland,þeirvinna
mjög náið saman og eiga
sameigin lega fjórar stofnanir sem
sinna sameiginlegum hagsmuna-
málum þeirra.
Samband íslenskra sparisjóða fer
með sainræmingarmál ýiniss
konar, l.d. á sviði markaðsmála,
Lánastofnun sparisjóðanna sér
um millibankaviðskipti og gjald-
eyrismál, Tryggingasjóður spari-
sjóðanna er sameiginlegur fjár-
hagslegur bakhjarl þeirra og
Tölvumiðstöðsparisjóðannasér
um þá þætti tölvumála sem ekki
þykir ástæða til að vinna sam-
eiginlega með bönkunum á vett-
vangi Reiknistofu bankanna.
Af þessu má sjá að sparisjóðirnir
eru sameiginlega stórt og þýð-
ingannikið afl í íslenskri banka-
starfsemi. Þeir er að vísu 33
sjálfstæðar stofnanir en þeir telja
að styrkur þeirra sé einmitt
fólginn í dreifingu valdsins, að
þeim sé hverjum og einum stjórn-
að heima í héraði en ekki
miðstýrtfráhöfuðstöðvum. Þeir
hafa engu að síður viðurkenn-
ingu kóngs og prests fyrir því að
vera eitt sameiginlegt afl og
þannig vilja þeir starfa saman,
nýta annars vegar eiginleika hins
frjálsa og sjálfstæða og hins vegar
þess stóra og sterka.
Reiknistofa bankanna er sam-
starfsvettvangur banka og spari-
sjóða um rekstur tölvukerfa og
samræmingar á starfsháttum.
Reiknistofan hóf starfsemi sína
árið 1974 á blómaskeiði stór-
tölvanna þegar augljóslega var
hagkvæmt að samnýta þessi dýru
og flóknu tæki. Bankastarfsemi
var þá í grundvallaratriðum eins,
og ekki minnist ég þess að hug-
takið samkeppni hafi oft komið
upp í hugann á þeim tíma. Mikil-
vægur þáttur í samstarfinu var
einnig að samræma ýmis
útfærsluatriði, t.d. við vaxta-
útreikning, reiknireglurog vinnu-
gang. Þá er daglegt uppgjör milli
banka og sparisjóða einstakt
fyrirbrigði á byggðu bóli.
I Reiknistofu bankanna eru því
unnin öll helstu bókhalds- og við-
skiptakerfi banka og sparisjóða
og máþarnefna ávísanareikninga,
sparisjóðsbækur, skuldabréf og
víxla svo nefnd séu viðskiptaform
sem allir kannast við.
Afgreiðslukerfi banka og spari-
sjóða sem tekið var í notkun
1985 vareinnig samstarfsverkefni
banka og sparisjóða með und-
antekningum þó. Fyrir valinu
urðu sérhönnuð tæki frá þýska
fyrirtækinu Kienzle, rándýr en
sterkogvönduðáallanhátt. Það
má því segja að tölvu- og upp-
lýsingavinnslu banka og spari-
sjóða hafi verið miðstýrt frá
Reiknistofu bankanna. Þótt
bankar og sparisjóðir hafi í orði
kveðnu stjórnað Reiknistofunni,
þá er því ekki að leyna að hún bar
oft keim þess volduga mið-
stýringavalds sem annars staðar
og síðar átti eftir að einangrast
og flosna upp.
Ný viðhorf í
bankastarfsemi
Með minkandi verðbólgu og
minni vaxtamun hafa stjórnendur
beinl athyglinni að einstökum
rekstrarliðum, hvaðan tekjurnar
koma og í hvað kostnaðurinn
fer. Samkeppni á fjármagns-
markaðinum hefur harðnað frá
19 - Tölvumál