Vísir - 12.09.1962, Blaðsíða 7

7
Miðvikudagur 12. sept. 1962
«/ISIR
Sagt fró bókinnS
„Við þiéðveuinn"
Ferðaskrifstot'a ríkisins hefur í
ið á vaðið með útgáfu leiðarlýsinga
bæði á Noröurlandsleið til Akureyr
ar og ins á leiðinni frá Reykjavík
til Þingvalla og norðut í Borgar-
fjörð. Höfundur beggja bækling-
anna er Björn Þorsteinsson sagn-
fræðingur, en bær hafa hlotið sam
heitið „Við þjóðveginn“.
Daniel Bruun hinn danski forn-
Ieifafræðingur, ferðalangur og rit-
höfundur gaf fyrir mörgum árum
út leiðarlýsingar um ýmsar byggð-
ir og eins óbyggðir Islands. Þetta
voru ágætar bækur, stuttorðar en
skorinorðar óg gáfu upplýsingar
um margt sem fyrir augun bar á
leiðinni. Var þar einnig sagt hvern
ig haga skyldi ferðum um landið,
hvað varast bæri og hvað skoðun-
arvert væri. Þessar leiðbeiningar
voru prýddar fjölmörgum ljósmynd
um og auk þe bráð skemmtileg-
um teikningum eftir bókarhöfund
sjálfan. Þær komu tvívegis út, og
seinni útgáfan sem var mun fyllri
og ítarlegri kom út í fimm bók-
um eða heftum, löngu en mjóu
broti, einkar hentugar til að stinga
í vasa. Þessar bækur voru miðaðar
einungis við hesta- eða skipaferða
lög og að því leyti eitthvað úreltar
orðnar, en margt þó í fullu gildi
ennþá. Hitt er verra að þær eru
löngu uppseldar orðnar og ófáan-
legar með öllu.
Þær tvær leiðarlýsingar, sem
Björn Þorsteinsson hefur sámið fýr
ir Ferðaskrifstofu ríkisins eru að
ýmsu Ieyti sniðnar eftir leiðarlýs-
ingum D. Bruun bæði hvað brot
og fyrirkomulag snerur, en etnið,
að sjálfsöfðu allt annað. meira snið
ið eftir* hugðarefmu nútifna j
lesenda og ferðalangn
Þegat ég tok mér þessi bókar
kver í hönd kveið ég fyrir þurri or-
nefnaupptalningu og skýrslukennd j
um fróðleik unt jarðfærði og sögu. !
Þarna var þó öðru til að dreifa, j
því ég las bækurnar sem skemmti- j
lestrarefni og hefði kosið á það að ;
fá meira að heyra og lesa. Björn |
Þorsteinsson hefur sérstakt lag á j
því að segja skemmtilega frá, jafn j
hliða því sem frásögnin er skil- j
merkileg og fróðleg. Þann lesanda,
sem hefur tileinkað sér allan þann
fróðleik, er Björn segir frá í bókum
sínum, myndi ég kalla býsna fróð-
an og góðan Ieiðsögumann um þess
ar slóðir. Og það er bókunum ein-
mitt aitlað að vera. Að sjálfsögðu
er til urmull af sögum og sögnum
og hvers konar fróðleik um staði
og örnefni á þessum leiðum, sem
þarna er sleppt. Mér er það líka
ljóst að sumt af því ætti a. m. k.
jafn mikið erindi í þessar leiðar-
lýsingar eins og sumt sem þar er
tekið. Það fer að sjálfsögðu eftir
mati hvers eins. Hitt má svo öllum
Ijóst vera, að það er ekki unnt að
gera öllum til hæfis og það er held
ur ekki unnt að gera leiðarlýsngu
að margra binda riti. Björn er stutt
orður og gagnorður, en höfuðkost-
ur hans er sá að hann hefur Iag
á því að glæða þessar stuttu setn-
ingar sínar lífi. Leiðarlýsingarnar
verða enn líflegri og enn fjölbreyti
legri fyrir það hversu margra grasa
kenni. í þeim, þar eru sagðar
kynjasögur og þjóðsögur frá eldri
og yngri tímum, þar er stiklað á
nokkrum höfuðdráttum íslenzkrar
menningar, hetjusögum íslendinga
Happdrætti DAS
Hinn 3. þ.m. var dregið í 5. fl.
Happdrættis DAS og féllu vinn-
ingar þannig:
2ja herb. íbúð Ljósheimum 20,
7. hæð (D) tilb. undir tréverk kom
á hr. 54985. 2ja herh. íbúð Ljós-
heimum 20, 7. hæð (B), tilb. undir
tréverk kom á nr. 49753. Taunus
bifreið kom á nr. 21595. Opel bif-
reið á nr. 42080. Volkswagen bif-
reið á nr. 7203 Húsbúnaður fyrir
10 þús. kr. kom á nr.: 1713, 2453,
14484, 21098, 23914, 26911, 29273,
37997, 61597, 63702.
Húsbúnaður fyrir 5 þús. kr..
2285, 2319, 2750, 3270, 3704, 4197
5147, 5832, 6359, 7017 8275, 8694,
8967, 9850, 9944, 12128, 12369,
12537, 13528, 14557, 15918, 15994,
1629, 18196, 20089, 20183, 20340,
21074, 22336, 22881, 24680, 24775,
25141, 25144, 25475, 28433, 31349,
31360, 31494, 33371, 33844, 33908,
35651, 35663, 36445, 36539, 37131,
37247, 37429, 37432, 37899, 38066,
39514, 40528, 41665, 42308, 43333
43456, 43466, 43973, 44390, 44507,
46504, 46772, 47223, 47694, 47984,
48791, 50336, 50627, 51924, 52162,
53094, 53406, 56079, 57057, 58907,
58959, 59560, 59817, 60390, 61512,
62833, 63599, 64532.
(Birt án ábyrgðar).
sagna og arainatískum atburðum
úr miðaldasögunni. Lýst er lands
lagi jöfnum höndum og jarðfræði-
myndun landsins, dregnai upp
myndir úr atvinnusögu þjóðarinnar,
sagt frá merkum eða einkennileg-
um mönnum og oft og einatt fljóta
með vísur eða stökur sem á ein-
hvern hátt verða heimfærðar upp á
landið eða byggðina sem verið er
að lýsa.
Mikill kostur við leiðarlýsingar
þessar er fólginn í handhægunv
landabréfum, sem skotið er hvar-
vetna inn á milli, þar sem aðal
þjóðvegirnir eru dregnir upp og
helztu sögustaðir eða merkisstaðir
í umhverfinu sýndir. Þessi landa-
bréf eru prentuð í litum og eru
mjög handhæg til glöggvunar. Jón
Víðis hefur teiknað kortin, en Hall
dór Pétursson listmálari teiknað
nokkran skemmtilegar myndir. Enn
fremur eru nokkrar ljósmyndir til
glöggvunar..
Auglýsingum er dreift hingað og
þangað inn í leiðarlýsingar, eink-
um gætir þess í Norðurleiðarbækl-,
ingnum. Þær eru óneitanlega til i
lýta. Þá er prófarkalestri nokkuð |
ábótavant, enda þótt meinlegustu
villurnar , í Norðurleiðarlýsingunni
séu leiðréttar á sérstökum leið-
réttingarmiða. Fæstar prentvillurn
ar eru saknæmar, eða þannig að
ekki sé unnt með velvild að lesa
þær í málið, eins og t. d. þegar
frá því er skýrt að Jón kammerráð
á Melum hafi búið þar í 135'ár
samfleytt: Þ. Jós.
Sr. Jóhann Fredriksson.
Maraþonsund V-ísiendings
I ágústmánuöi ..ioastliðnum
vann 61 árs ganvall Vestur-Islend-
ingur það afrek að synda tvisvar
sinnum yfir Clear Lake, 19 mílna
langt vatn. Sundið tók hann 9y2
tíma og hefur vakið geysiathygli
í Kanada. Sundmaðurinn heitir
Jóhann Fredriksson og er prestur
í Erickson, Kanada.
Jóhann er ættaður frá Austur-
landi, fæddur árið 1900 en fór með
föður sínum vstur 1918. Hefur
hann dvalizt þar síðan. Afrek sitt
vann Jóhann fimmtudaginn 16.
ágúst sl. Sundið hófst kl. 5,30 um
morguninn og Iauk 2.30. Vatnið,
Clear Lake er mjög kalt og til
rnarks um það má geta þess, að
tveir ungir menn, báðir undir þrí-
tugt gerðu tilraun til að fylgja Jó-
haiini. Þeir gáfust upp eftir hálf-
tima. Að víí- voru þeir ekki
smurðir eins og Jóhann, enda
sagði hann eftir á, „að hann væri
svo mikið smurður, að hann hefði
sokkið ef hann hefði ekki verið
sífellt á hréyfingu".
Mikill öldugangur var, svo mik-
ill að Jóhann þurfti að taka stóran
krók fyrir kletta nokkra, vegna
bátanna sem fylgdu honum. Það
var of áhættusamt fyrir þá að
fara nærri!
Það sem mesta athygli vekur
þó við þetta sundafrek Jóhanns er
að þegar hann var yngri var hon-
um spáð af Iæknum að hann ætti
stutt eftir ólifað. Þjáðist hann af
veiki f baki og gat ekki gengið.
Gekk undir marga uppskurði og
synti þá mikið til að fá styrkinn
aftur.
Hann hefur ótal sinnum synt
styttri vegalengdir í ýmsum vötn-
um Kanada. Nú segir kona hans,
að hann sé hættur, sé orðinn of
gamall. „Þó er hann betur á sig
kominn likamlega en flestir menn
yngri honum“, segir hún.
Eins og fyrr er sagt fylgdust
þúsundir manna með sundinu og
fögnuðu Vestur-Islendingnum eftir
Maraþonsund hans.
Ýmsar nýjungar á fundi
Sfjórnunarfélags
Um siðustu mánaðamót néli
Stiórnunarfélag íslands ráðstefnu
að Bifröst í Borgarfirði. Rúmlega
60 þáttakendur frá ýmsum fyrir
tækjum og opinberum, stofnunum
sátu ráðstefnuna. .Viðfangsefni fél-
agsins er allt sem viðkemur starfs
mannamálum fyrirtækja og stjórn
starfsliðsins og í því sambandi
skipulae fiölmennra fvrirtækia.
Á ráðstefnu þessari fluttu þess-
ir erindi m.a.: Lars Mjös, fram-
kvæmdastjóri um kennslu og þjálf-
un í starfi, Sveinn Björnsson,
framkvstj. um starfsmat, Ólafur
Helgason læknir um heilbrigðis-
mál starfsmanna, Guðmundur Ein-
arss. framkvstj. um skipulagsmál,
Benedikt. Gunnarsson, byggingar-
verkfræðingur um timaathuganir
og tímarit og flutt var erindi eftir
Otto A. Michelsen um tímamæla.
Það var einróma skoðun ráð-
stefnunnar að vinr.a þurfi að þvi
að koma á kerfisbundnu starfs-
mati hér á landi. Þá var það skoð-
un fundarins að það myndi stuðla
að heilbrigðri þróun í atvinnumál-
um þjóðarinnar að tekið væri í vax
andi rnæli tillit til menntunar,
revnrdu, ábyrgðar, erfiðis og vinnu
skilyrða i ákvörðun launakjara og
að það yrði bezt gert með kerfis-
bundnu starfsmati.
Talið var æskilegt að sem allra
víðast yrði komið á heilbrigðis-
eftirliti með starfsfólki i stofnun-
um og fyrirtækjum og sérstakir
trúnaðarlæknar ráðnir til að ann-
ast það.
Þá var talið æskilegt að fyrir-
tækjum og stofnunum yrðu gerð-
ar aðgengilegar fyrirmyndir að
ráðningarsamningum, starfsmanna
spjaldskrám og starfslýsingum
Voru starfsmannahandbækur tald-
ar til mikilla hagsbóta fyrir skiln-
ing starfsmanna á stefnu og rekstri
fyrirtækisins.
Fundarstjórar voru Björgvin Sig
urðsson, Gunnar J. ' Friðriksson,
Kristján Jóh. Kristjánsson og Vil-
hjálmur Þ. Gíslason. Forseti ráð-
stefnunnar var formaður félagsins
Jakob Gislason, aðalritari Glúmur
Björnsson. Ráðstefnan var undir-
búin af stjórn félagsins og fram-
kvæmdastjóra þess Áma Þ. Áma-
syni.
Nýtt skipbrotsmanna-
skýli á Hornströndum
í vikunni sem leið var nýtt skip
brotsmannaskýli byggt í Barðsvík
á Homströndum.
Það er 7. skipbrotsmannaskýlið
í röðinni sem Slysavarnafélag ís-
lands lætur byggja á Homströnd-
um, enda er þörfin hvergi brýnni
en þar, fyrst og fremst vegna þess
hve langt er til byggða eftir að
Hornstrándabyggðin lagðist í eyði.
Á vetrum, þegar hættan er mest
er yfir háa og mikla fjallgarðá
að fara og óravegu til næstu
mannabyggða.
Það gekk fljótt og vel að koma
upp skýlinu í Barðsvík. Veggina
hafði Sigurlinni Pétursson, bygg-
ingamestari steypt í byggingarstöð
sinni við Hafnarfjörð. Voru þeir og
annað byggingarefni flutt með „Al-
bert“ norður á Hornstrandir og
þar tók það aðeins tvo daga að
koma skýlinu upp, bolta saman
veggina, setja tvöfalda einangmn
í skýlið og ganga frá öðrum út-
búnaði þess. Erfiðast var að koma
efninu í land og draga það upp
malarkambinn að staðnum þar sem
húsið var byggt.
Auk Barðsvikurskýlisins em
slysavarnaskýli á eftirtöldum stöð-
um á Hornströndum, Hornvík,
Hælavík, Fljótav., sín hvomm meg
in við Aðalvíkina og á Sléttu við
Hestfjörð. Með þessu nýja skýli
má segja að komið sé upp net af
skipbrotsmannaskýlum þar sem
þörfin er mest fyrir þau á Horn-
ströndum. Skipbrotsmannaskýli á
Vestfjörðum eru undir Stigahllð
við sunnanvert ísafjarðardjúp, þ. e.
milli Bolungavikur og Skálavlkur,
og er það það skýlið sem næst er
við Hornstrandaskýlin. Þá er skip
brotsmannaskýli við Fjallaskaga
norðanvert við Dýrafjörð og loks
I Keflavík við Látrabjarg.
Falskur læknir
handtekinn í Noregi
íbúunum 1 bænum Vardö i Norð-
ur-Noregi hefur brugðið I brún.
Það hefur komizt upp um það, að
ungur maður, sem gegnt hefur þar
héraðslæknisstarfi I nokkra mán-
uði 'hafði ekki læknismenntun. —
Hinn ungi maður heitir Poul Houe
og er frá Thisted I Danmörku. Fyr-
ir nokkrum ámm stundað hann
nám við læknadeildina I Árósum,
en hætti námi eftir tvö ár. Síðan
starfaði hann sem hjúkrunarmaður
í nokkrum sjúkrahúsum.
Það þykir gegna hinni mestu
furðu, að ólærður maður skyldi
komast gegnum eftirlit norskra heil
brigðisyfirvalda og vera skipaður
héraðslæknir I Noregi. En það mun
stafa I og með af hinum ægilega
læknaskorti í landinu.
Þennan tímá, sem Hou hefur
gegnt læknisstörfum hefur hann
unnið að öllum venjulegum lækn-
ingum, framkvæmt uppskuroi í
sjúkrahúsi bæjarins og gefið út lyf-
seðla. Það vekur nokkra athygli,
að honum hefur ekki mistekizt
neinn uppskurður. Sjúklingar hans
gefa einróma það álit, að hann hafi
verið góður læknir.
Lögregluyfirvöldin I Vardö hafa
nú handtekið þennan unga mann
og situr hann I fangelsi bæjarins.
Vilja ekki greiða
í jólamánuðinum
Stjórn Bandalags starfsmanna
ríkis og bæja kom nýlega saman
til fundar og mótmælti því að sú
breyting hefur verið gerð á inn-
heimtu opinberra gjalda að draga
hluta af gjöldum launamanna frá
desemberlaunum. Telur stjórnir
að þetta muni valda launþegun
erfiðleikum í jólamánuðinum ojr
vill að innlieimtunni verði' aftur
breytt í það horf sem áður var.