Vísir - 21.09.1962, Blaðsíða 6

Mikið kvarta
V'SIR
-Föstudagur 21. september 1962.
ÍDulögð kennsla
skemmdum
Nýju íslenzku kartöfl-
urnar sem komið hafa á
markaðinn í haust eru í
slíku ástandi að kaup-
menn kvarta sáran og al-
menningur telur þær yfir
höfuð óætar. Hefir Vísir
kynnt sér þetta mál með
því að hringja í marga
kaupmenn og er svarið æ-
tíð á þá leið að kartöflurn-
ar séu smáar, ljótar og
meira og minna skemmd-
ar.
„Ástandið nú er miklu verra en
verið hefur undanfarin haust,“
sagði einn kaupmaður, „en við
erum löngu búnir að gefast upp á
að kvarta, það hefur ekki borið
árangur.“
Ein verzlun, Melabúðin, lét þó
til skarar skríða í gperdag og
kvaddi verzlunarstjórinn þar á sinn
fund matsmann Grænmetisverzlun-
arinnar. fulltrúa Neytendasamtak-
anna og mann frá Atvinnudeild
Háskólans. Fengu þeir sýnishorn
af kartöflunum og hefur nú Rann-
sóknarstofa Háskólans fengið mál-
ið til meðferðar. Fulltrúi Neýtenda
samtakanna, Sveinn Ásgeirsson, lét
svo um m'ælt að varan væri „ekki
einu sinni skepnufóður, hvað þá
fyrsta flokks kartöflur."
Kaupmenn kvarta einkum undan
því að kartöflurnar séu smáar og
blautar og meira og minna skemmd
ar. Álíta þeir að þetta stafi fyrst
og fremst af hirðuleysi. Of miklu
magni sé pakkað í hvern poka,
ekkert loft kemst að þeim og kart-
öflur sérstaklega nýjar þoli ekki
( hálfsmánaðaí geymslu. „bað þarf
ekki nema eina kartöflu og þá er
1 allt komið í máuk.“
\ Matsmaður grænmetisverzlunar-
innar játaði að á betra yrði kosið
í þessum efnum, en taldi þó að
ástand kartaflanna væri að mörgu
leyti eðlilegt.
Nauðsynlegt er að safna nokkr-
um birgðum í einkasölunni og við
geymslu skemmist alltaf nokkuð
af nýjum kartöflum. Þær þurfa
mikla útöndun og ef hún er ekki
fyrir hendi kemur skemmdin fljótt.
Þegar verðbreytingin varð, féll sal-
an niður og söfnuðust þá einnig
i meiri birgðir.
Eins er það svo, sagði mats-
maðurinn að fólk gerir sífelit meiri
kröfur, lítur kannski ekki við kart-
öflum sem það áður þáði með
þökkum.
Ég verð þó að játa, að kartöflur
þær, sem við skoðuðum f Mela-
búðinni í gær eru vægast sagt
rrann-
saka hjurtasjúklinga hér
Um þessar mundir dveljast hér
á landi þrír danskir læknar frá
Rikisspítalanum í Kaupmannahöfn.
Erlndi þeirra hingað er að fram-
kvæma eftirrannsókn á 7 íslending
um, sem skornir hafa verið upp
við meðfæddum þrengslum í stóru
slagæð hjartans (Aorta). Verið er
að rannsaka alla þá sjúklinga, sem
gengizt hafa undir sams konar upp-
skurð í Danmörku, frá því er slík-
ar aðgerðir voru fyrst hafnar þar.
Dönsku læknarnir þrír, dr. Ole
Lindeneg aðstoðariæknir við
röntgendeildina og dr. Thorkild
Frederiksen, aðstoðarlæknir í
skurðlækningum, hittu íslenzka
fréttamenn að máli í gær ásamt
yfirlæknunum próf. Sigurði Sam-
úelssyni, Kristbirni Tryggvasyni og
dr. Gísla Fr. Petersen. íslenzku
læknarnir voru mjög ánægðir með
komu Dananna og töldu heimsókn
þeirra að nokkru leyti marka tíma-
mót, þvi að þetta væri f fyrsta
skipti, sem slíkar rannsóknir væru
framkvæmdar hérlendis, og gæfist
læknum Landspftalans þvf kostur
á að starfa með sérfræðingum á
^Lagning '
í bjórstofu
1 æ vaxandi samkepþni hafa
veitingastofur og knæpur f Bret-
landl tekið upp nýjung til að laða
að viðskiptavini.
Vínveitingar eru ekki leyfða.
nema vissan tíma á dag — eins og
nér — og meðan konur sitja og
bfða eftir því að veitingastofan sé
opnuð, geta þær fengið hárlagn-
ingu endurgjaldslaust hjá hár-
greiðslumeistara, sem ýmsar veit-
ingastofur hafa ráðið til sín.
'^lýsið í Vísi
þessu sviði og kynnast þessum
mikilsverðu athugunum af eigin
raun.
Það kom fram, að yfirlæknar
Landspítalans hafa um nokkurt
skeið haft mikinn hug á að fá
hingað öll nauðsynleg tæki til
hjartarannsókna, en fram til þessa
hefði ekkert orðið af þvf, mest
vegna þess að hér væri skortur á
sérmenntuðum mönnum til að ann-
ast slíkar rannsóknir. Hér var
starfandi læknir, sem slíka mennt-
un hefur hlotið, en hann fluttist
úr landi og starfar nú í Banda-
ríkjunum, — Magnús Ágústsson
læknir.
íslenzku læknarnir töldu nú svo
komið, að heppilegt væri að hafa
hér fullkomna hjartarannsóknar-
stöð, meðfæddir hjartasjúkdómar
væru nokkuð algengir, um 10 — 20
tilfelli ár hvert. og auk þess þarf
að fylgjast iengi og vandlega með
hverjum sjúklingi, jafnvel í nokkur
ár samfleytt. Starfsvið hjartarann-
sóknarstöðva er þó vitanlega
enn stærra, þar sem hér við bæt-
ast einnig áunnir hjartasjúkdómar.
Ekki er enn um það vitað, hvort
tæki þau til erfirannsókna, sem
dönsku læknarnir höfðu með sér
hingað, verða hér áfram eða ekki,
en þau eru þó aðeins lítill hluti
þeirrar heildarsamstæðu tækja
sem nauðsynleg eru, ef hér á að
vera hægt að framkvæma flesta:
þær rannsóknir á sviði hjartasjúk
dóma, sem nauðsynlegar teljast ni
til dags. Nokkrir tugir íslending,
leita árlega til Kaupmannahafnai
til slíkra rannsókna, og oft er hér
um að ræða sjúklinga, sem ekki
ganga undir sérstaka aðgerð, ann-
1 hvort vegna þess að jressgerðist
ekki þörf eða að sjúklingunum ei
ekki treyst til að þola skurðaðgerð
Það er þvf vitanlega miklu auð-
veldara að geta annazt slíkar tnn-
sóknir hér heima. bæði fyrir sjúk-
lingana og lækna þeirra.
Þær rannsóknir, sem hinir
dönsku sérfræðirjgar framkvæmdu,
eru m.a. hjartaþræðingar, og um
leið er mældur þrýstingur f hjarta-
hólfum og í stóru dagjnð
Sjö Islendingar hafa gengið und-
ir skurðaðgerð vegna þrengsla f
stóru slágæð hjartans. frá því slík-
ar aðgerðir hófust f Danmörku
1948, en heildartala uppskurðanna
þar er 120. Frá styrjaldarlokum
hafa verið framkvæmdir um það
bil 1200 uppskurðir við alls konar
meðfæddum sjúkdómum í Dan-
mörku, og þar af eru um 60—70
íslenzkir sjúklingar.
I marz 19öi voru gefin út lög
um verkstjóranámskeið. Með lög-
unurn eru mörkuð merk spor til
þess að bæta aðstöðu verkstjóra
til sérfræðilegrar menntunar. Segja
má að hér hafi lengi verið tilfinn-
anlegur skortur fastrar frreðslu-
starfsemi í verkstjórn í líkingu við
það, sem gerist í nágrannalöndum
okkar og hefur þessi þörf aukizt
með ári hverju eftir því, sem at-
vinnulífið héfur orðið fjölbreytt-
ara og verkaskipting aukizt. Hef-
ur það verið áhugamál jafnt vinnu-
veitenda sem verkstjóra að úr
þessu yrði bætt.
Að undangengnum nauðsynleg-
um undirbúningi hefur stjórn nám-
skeiðanna nú ákveðið að fyrstu
námskeiðin skuli hefjast á þessu
hausti. Stjórnin er skipuð þremur
mönnum, þeim Gústafi E. Pálssyni
samkvæmt tilnefhingu Vinnuveit-
endasambands Islands, en hann er
jafnframt formaður, Adolf Peter-
sen samkvæmt tilnefningu Verk-
stjórasambands íslands og Axel
Kristjánssyni samkvæmt tilnefn-
ingu Iðnaðarmálastofnunar Islands,
en ætlazt er til að sú stofnun ann-
ist framkvæmdir námskeiðanna í
umboði námskeiðsstjórnar.
Stjórn námskeiðanna hefur ráð-
ið Sigurð Ingimundarson verkfr. til
þess að veita þeim forstöðu og hef-
ur hann dvalizt erlendis, aðallega
við Statens Teknologiske Institutt
í Oslo, í þvi skyni að kynna sér
kennsluaðferðir og fyrirkomulag
slfkrar fræðslu.
Námskeið þau, sem hefjast á
þessu hausti, munu fjalla um al-
menna verkstjórn og undirstöðu-
atriði vinnuhagræðingar, en síðar
er jafnframt gert ráð fyrir sér-
námskeiðum og námskeiðum fyrir
verkstjóraefni. Hvert námskeið
verður samtals 4 vikur, þó þannig,
að hvert námskeið verður í tveim-
ur hlutum, tvær vikur í senn og
munu þeir fara fram méð nokkru
millibili, þannig að síðari hluti nám
skeiðs, sem hefst 15. okt. mun t.d.
hefjast viku af janúar. Á sama hátt
mun síðari hluti námskeiðs- sem
hefst 19. nóv. haldið áfram undir
lok janúarmánaðar.
Um námsefni er það að segja,
að í fyrri hlutanum, sem gert er
ASð fyrir að verði 54 kennslu-
stundir, verður aðallega fjallað um
verkstjórn, sálfræði og slysavarnir
á vinnustöðum, en í sfðari hluta,
sem verður jafnlangur, verður
fjallað um vinnuhagræðingu, rekstr
arfræði, launakerfi, atvinnuheilsu-
fræði og löggjöf vegna atvinr-*-
starfsemi.
Námskeiðin munu fara fram síð-
ari hluta dags, en engu að síður
er ætlazt til, að þátttakendur helgi
sig náminu þær vikur, sem það
stendur. Gert er ráð fyrir að þeir
hafi nokkra heimavinnu og að þeir
vinni saman að sérstökum verk-
efnum utan kennslustunda.
Æskilegt er, að þátttakendur hafi
starfað a.m.k. um þriggja ára skeið
í starfsgrein sinni og hafi nú verk-
stjórn með höndum.
Þátttökukostnaður verður vænt-
anlega um kr. 1000 fyrir hvorn
hluta. Benda má á, að algengt er
erlendis að fyrirtæki standi straum
af þátttöku verkstjóra sinna í nám-
skeiðum af því tagi, sem hér er
stofnað til og er stjórn námskeið-
anna fyrir sitt leyti hlynnt þvf, að
slfkt fyrirkomulag komist einnig á
hér.
Frekari upplýsingar um nám-
skeiðin og umsóknareyðublöð fást
f Iðnaðarmálastofnun íslands.
Umsóknarfrestur um bæði nám-
skeiðin er til 1. okt. n.k.
(Fréttatilkynning frá
stjórn verkstjóranámskeiðanna).
Upp á ,,krít#/
Charles da Silva fluttist til Lund
úna frá Ceylon árið 1947 með al-
eigu sfna, 700 sterlingspund, og á
þessu tímabili hefur hann unnið
óvenjulegt „afrek“.
í gær var bú hans tekið til
gjaldþrotaskipta. Skuldirnar eru
110 þúsund sterlingspund, en eign-
ir á móti aðeins 58 pund. Da Silva
gerði sér nefnilega far um að taka
á leigu þjóðhöfðingjafbúðir gisti-
húsa og hafði auk þess einkabíl
með bílstjóra, og hvarvetna tókst
honum að fá „krít“.
gegn
er nú upplýst
Tilræðið gegn de Gaulle í síð-
asta mánuði er nú fullkomlega
upplýst eftir að forsprakki sam-
særismanna hefur verið handtek-
inn og hefur gefið fullkomna játn-
ingu,-
Hér er um að
ræða 35 ára flug-
iðsforingja, sem
starfar f ráðu-
neyti f r a n s k a
fIughersins. Heit-
hann Jean Mar
:e Bastien Thiry,
Forsprakkinn var handtek-
Bastien Thiry nn á '^gardag-
mn. Var hann yf-
irheyrður nær því samfleytt fram
á þriðjudag, þegar hann loksins
gafst upp, og játaði allt.
Það vakti nokkra undrun á sín-
um tíma, að svo virtist sem sam-
særismennirnir hefðu vitað ná-
kvæmlega fyrirfram um leið þá,
■ sem de Gaulle ætlaði að aka um,
! en því er yfirleitt haldio mjög
leyndu. Var þá talið Ijóst, að ein-
i hver náttsettur embættismaður
I væri með < samsærinu og bárust
böndin þess vegna að þessum
manni.
I síðustu viku var annar sam-
særismaður handtekinn, en hann
framdi sjálfsmorð f fangelsinu.
Lögreglan hefur nú fengið upplýs-
ingar um það að minnsta kosti 12
menn hafi verið í samsærinu og
hafa sex þeirra þegar verið hand-
teknir. Lögreglan veit hverjir hinir
sex eru, og leitar nú að þeim um
allt Frakkland.
nn vantar kennara
Þótt ko.iiið sé fram f seinni
hluta september gengur enn erfið- |
Ijga að fá kennara að skólum j
vfðs vegar um landið, lika hér f
Reykjavík. Erfiðleikarnir cru ekki
aðeins í barnaskólum, heldur einn-
ig f skólum gagnfræðastigsins.
T.d. vantar enn um 20 fasta
kennara að gagnfræðaskólum utan
Reykjavíkur og framboð á kenn-
urum f Reykjavík er minna en
áður. Nú hefur t.d. í fyrsta skipt.1
verið auglýst sérstaklega eftir
stundakennurum við skóla gagn-
fræðastigsins i Reykjavik.
Þá hcfur gengið erfiðlega að fá
kennara að sumun: húsmæðraskól-
unum og hafa t.d. verið ráðnir
tveir kennarar frá Noregi og Dan-
mörku.
í haust voru auglýstar lausar
19 skólastjórastöður við barna-
skóla, 147 kennarastöður við fasta
skóla og 13 við farskóla eða alls
179 stöður. í þessar stöður hafa
verið skipaðir 5 skólastjórar, settir
8 og til'aga gerð um setningu á 7,
svo að menn eru Tengnir f allar
skólastjórastöðurnar.
Skipaður hr-fur venð 41 kennari,
settir 47 og Isgt tii utr: skipun 35
kemvr.m og 2 íorkenuara. E*w rr
verið að vinna aS bejssum málum,
en eftir því senn •;*'S ' eiður vsn?».r
18-20 Vennara a st*S!.