Tölvumál - 01.02.1995, Síða 14

Febrúar 1995
Á árinu 1994 byrja einstök
sveitarfélög í Bandaríkjunum að
bjóða upp á beina tengingu við
Internet. Fyrsta blómabúðin tekur
við pöntunum yfir netið. Vöruhús
með póstverslun koma inn á
Internet. Markaðssetning með
tölvupósti hefst, árangur fer mjög
eftir þekkingu á netmóral og
samskiptareglum (Acceptable Use
Policy). Staðlastofnun Banda-
ríkjanna leggur til að fyrri ákvörð-
un (frá 1988) um að veðja á OSI í
stað TCP/IP verði dregin til baka,
og að TCP/IP samskiptareglur
verði innifaldar í OSI líkaninu.
Árið 1994 eru 70 aðilar á ISnet og
tæplega 4000 tölvur tengdar á
íslandi. Föst lína til NORDUnet í
Stokkhólmi er uppfærð í 128 kbps
bandvídd. Borgarstofnanir tengjast
við ISnet. I byrjun árs 1995 er fasta
línan til útlanda enn einu sinni
sprungin, og búið að panta aðra
tvöföldun í 256 kbps. Og hægt er
að gerast áskrifandi að pappírs-
lausu Morgunblaði, myndalausu
að vísu, og lesa það gegnum Vefinn
á netinu. Ymis önnur þjónusta við
almenning er í startholunum.
Framtíð netsins
Netið hefur öðlast “eigið líf
og uppfyllir raunar víðustu skil-
greiningar á lífverum. Það er því
nánast ómögulegt að setja fram
nákvæma spá um framtíð þess.
Allar slíkar hugleiðingar verða að
byggja á mjög almennum atriðum
hvað varðar þróunarmöguleika,
auk vitneskju um helstu hindranir.
Lögmál náttúrunnar um varðveislu
orkunnar (auðveldustu leiðina)
mun gilda um þessa þróun. Net
sem upphaflega er hugsað til að
standast kjarnorkuárás í heims-
styrjöld mun einnig standa af sér
allar tilraunir til að koma á það
böndum og stjórna því. Þær
tilraunir koma úr ýmsum áttum.
Viðskiptalífið vill koma því á
“betri fjárhagslegan grundvöll”,
þ.e. græða á því, sem vissulega
mun takast að vissu marki. En það
verður á grundvelli markaðar, sem
er mjög frjáls í eðli sínu. Einokun
er nánast útilokuð.
Stjórnvöld vilja setja um það
reglur og reglugerðir. Oft og tíðum
hefur netið í hverju landi um sig
byrjað að þróast utan við allar
reglugerðir, boð og bönn stjórn-
valda eru ekki miðuð við að
nýsköpun eigi sér stað! Þannig má
nefna, að SURÍS (félagið sem
rekur ISnet) fékk ekki starfsleyfi
fyrr en í vetur, mörgum árum eftir
að netrekstur hófst. Ekki er hægt
að búast við að stjórnvöld hér eða
annars staðar hafi við þróun
netsins í framtíðinni fremur en
hingað til, nema í almennustu
atriðum lagarammans.
Vísindamenn vilja takmarka
það við rannsóknir og þróun. I
mörg ár hefur verið haldið uppi
viðleitni víða um lönd til að bægja
verzlun og viðskiptum frá háskóla-
og rannsóknarnetum, sem tengjast
Internet. Þeirri baráttu virðist vera
að ljúka mjög víða með full-
komnum ósigri. Hér á landi er
þjóðfélagið það lítið og fjarlægðin
til annarra landa það mikil, að
menn hafa ekki efni á að aðskilja
útlandatengingu fyrir vísindasam-
félagið annars vegar og viðskipta-
lífið eða almenning hins vegar.
Bærileg samstaða hefur verið um
samnýtingu línunnar og rekstur
víðnetsins hingað til hér á landi,
og verður svo vonandi í framtíð-
inni.
Hemaðaryfirvöld vilja hafa það
öruggt og lokað fyrir njósnum.
Gífurlegt magn upplýsinga ílæðir
um netið. Og alltaf eru að koma
upp nýjar aðferðir til þess að brjót-
ast inn á “örugg kerfi”, sem tengj-
ast netinu. Hér verður ekki bæði
sleppt og haldið, nema menn séu
tilbúnir til að kosta tvö fullkomlega
aðskilin tölvukerfi á hverjum
vinnustað, annað til samskipta á
netinu og dreifingar á upplýsing-
um, hitt til vinnslu á einkamálum
og trúnaðarupplýsingum. Þessi
lausn verður sífellt algengari, eftir
því sem tölvuaflið verður ódýrara.
Almennt má fullyrða, að þjón-
ustuaðilar og notendur munu sam-
eiginlega móta þá stefnu sem
Internetið tekur í framtíðinni.
Framtíð netsins á
íslandi
ísland er ekki aðeins langt frá
öðrum löndum, heldur er það
einnig mjög strjálbýlt. Internetið er
í grundvallaratriðum samgöngu-
kerfi, og lýtur í því sambandi sömu
lögmálum og t.d. vegakerfið.
Undirstaðan er línukerfi Pósts og
síma. Það er því afgerandi fyrir
þróun Internets á íslandi, hversu
hratt ljósleiðarakerfið innanlands
og til útlanda þróast, - netið kemur
með sífellt auknar kröfur um
bandvídd. Hagsmunimir eru miklir
fyrir þjóðarbúið, því eins og önnur
samgöngukerfi minnkar Internetið
áhrif fjarlægðar milli manna og
eykur þar með samkeppnishæfni
sjálfstæðs þjóðfélags álslandi. Um
netið flæðir hugvit til nýsköpunar
í ýmsum greinum, og um það fer
útfiutningur ört vaxandi hugbún-
aðariðnaðar.
Nýi Jjósleiðarinn til útlanda
gefur færi á betri samkeppnisstöðu
fyrir hugbúnaðariðnaðinn,
menntakerfið og almennt fyrir
þjóðfélagið - verður það tækifæri
nýtt? Afgerandi verður í því sam-
bandi, hvernig yfirvöld mennta-,
iðnaðar- og samgöngumála kjósa
að beita kröftum sínum til sam-
stillingar eða sundrungar. Skýrslu-
tæknifélagið, og aðrir aðilar sem
efla umræðu og skoðanaskipti um
þessi mál, geta gegnt mikilvægu
leiðbeinandi hlutverki í því efni.
Þjónustuaðilar á netinu þurfa
að fá aðstæður til að vaxa og
dafna. Á döfinni er að stofna hluta-
félag um rekstur ISnets, þ.e. víð-
nets innanlands og útlandalínu,
sem SURÍS hefur annazt hingað
til. Umfang þess rekstrar var orðið
slíkt, að fyrra félagsform var
sprungið. Stjórnvöld þurfa fremur
14 - Tölvumál