Tölvumál - 01.12.1995, Síða 12

Desember 1995
íslandshandbókin
Eftir Heimi Páisson og Tryggva Jakobsson
Þegar lokið er verkum við
fyrsta alíslenska margmiðlunar-
diskinn er eðlilegt að menn ætlist
til að við sem þar höfum að verki
staðið lítum til baka, gerum upp
reynsludæmið - og miðlum þar
með öðrum af þekkingu okkar,
kannski dálítið dýrkeyptri.
Snemma árs árið 1995 vissu
aðeins fáir íslendingar hvað eig-
inlega væri í því fólgið að gefa
efni út fyrir margmiðlun, efni á
geisladiski, ætlað til lestrar í
tölvu. Margir höfðu að sjálf-
sögðu kynnst erlendri fram-
leiðslu á þessu sviði, notað diska
eins og Encarta eða aðra al-
fræðidiska, fáeinir notað tónlist-
ardiska, einkum helgaða ein-
stökum tónskáldum. Margir
höfðu fjölbreytta fordóma, eink-
um tengda því að þeim virtist
komið til enn eitt tilræðið við
„bókina“; þeir híuðu á barnaleg-
ar hugmyndir um að fólk sæti og
læsi bækur af skjánum. Meðal
algengustu giósa sem við feng-
um, eftir að vinna við íslands-
handbókina var hafin, voru
spurningar um það hvort okkur
fyndist nú ekki þægilegra að
hafa með okkur bók en tölvu í
rúmið, eða hvort konan ætti ekki
erfitt með að sofna við ljósið á
skjánum okkar á kvöldin.
Allt er þetta skiljanlegt og
byggt á skemmtilegri fastheldni á
fornar dyggðir. En hins vegar
voru þeir líka margir sem sýndu
tilraun okkar mjög lifandi áhuga
og reyndust fljótt tillögugóðir og
hugmyndaríkir. Er ástæða til að
taka skýrt fram í eitt skipti fyrir
Margmiðlunarútgáfa íslandshandbók-
arinnar gerir kröfu um a.m.k. 486 ör-
gjörva, 4 Mb vinnsluminni (helst 8) og
hið minnsta 256 lita VGA skjáupp-
lausn.
öll að þar var ekki á kynjamunur
og fjarri þvf að konur reyndust
standa fjær verkefni okkar en
karlar.
Forsaga útgáfunnar
Aðdragandi verksins spann-
aði nokkur ár og hófst með sam-
ræðum milli fulltrúa Námsgagna-
stofnunar, Örlygs Hálfdanarsonar
bókaútgefanda, Rafhönnunar hf.
og Landmælinga Islands. Ljóst
var að íslandshandbókin væri
kjörið efni til að vekja áhuga
skólanemenda á íslenskri landa-
fræði og sögu, en hins vegar voru
menn að vonum hikandi lengi
framan af enda óljóst hvaða
stefnu mál tækju á sviði rnarg-
miðlunar. Hjá Námsgagnastofn-
un sannfærðust sífellt fleiri um
að ekki yrði undan því vikist að
gefa út margmiðlunarefni fyrir
skóla, þó ekki væri nema tii þess
að tryggja íslenskum börnum og
unglingum aðgang að efni á
móðurmáli þeirra. Virtist mönn-
um það eðlilegt metnaðarmál fyr-
ir grunnskólaforlag.
Það var þó ekki fyrr en um
miðjan febrúar 1995 að undirrit-
aður var samningur milli Náms-
gagnastofnunar og Örlygs Hálf-
danarsonar, bókaútgefanda, og
síðan í kjölfarið verksamningur
við Rafhönnun hf. Þar með gat
vinna við texta bókarinnar og
myndasöfnun hafist, en áður
hafði mikilvægur undirbúningur
farið fram.
Systkinin Marina Candi verk-
fræðingur og Indro Indriði Candi
arkitekt höfðu þegar hér var
komið sögu gert ýmsar tilraunir
með skjámyndir og gerðu tillögu
að notendaskilum snemma árs.
Þar með gat vinna við textann
hafist af fullum krafti.
Frá bók á skjá
Þótt íslandshandbókin væri
tölvusett árið 1989 og því til í
rafrænu formi, fór það að vonum
að sá texti kallaði á mikla handa-
vinnu. Vélarnar sem notaðar voru
árið 1989 eru með öllu úreltar og
12 - Tölvumál