Tölvumál - 01.03.1997, Síða 9

TOLVUMÁL
Nokkur orð um útflutning
hugbúnaðar
Effir Kbrtan Ólafeson
Undanfarin misseri hefur verið
vaxandi umræða um möguleika
íslendinga til útflutnings á hugbún-
aði og ekki að tilefnislausu, því út-
flutningur hugbúnaðar hefur auk-
ist hlutfallslega hraðar en flestur
annar útflutningur.
Útflutningsþróun á
hugbúnaði
Ljóst er að tölfræðilegar upp-
lýsingar um útflutning eru af
skornum skammti. Seðlabankinn
hefur þó gert könnun sem að hluta
til er byggð á gjaldeyrisskilum,
sérmerktum sem hugbúnaður og
kemur þar í ljós að 1990 var
útflutningur 10 M.Kr., 1991 30
M.Kr., 1992 60 M.Kr og svo ca.
tvöföldun á ári, þannig var þessi
upphæð 480 M.Kr. fyrir 1995.
Ekki lágu fyrir upplýsingar um
1996 en gera má ráð fyrir að út-
flutningur þess árs á hreinum hug-
búnaði hafi nálgast einn milljarð.
Ekki er tekinn með blandaður
útflutningur þar sem verið er að
flytja út búnað sem inniheldur
veruleg verðmæti í formi hugbún-
aðar. Ljóst er t.d. að Marel hf. er
einn stærsti útflytjandi hugbúnaðai'
en að því er ég best veit er sá hug-
búnaður aðeins seldur sem hluti
sérhæfðs vélbúnaðar. Annar hluti
útflutningsins er í formi sérfræði-
þekkingar sem ýmist er unnin hér-
lendis eða hjá viðkomandi við-
skiptavini erlendis. Ljóst er að hag-
tölur eru ekki nákvæmar því hug-
búnaði fylgja, eðli málsins sam-
kvæmt, ekki útflutningsskýrslur
enda ekki um hefðbundinn vöru-
útflutning að ræða.
Tvær megin ástæður eru fyrir
því að útflutningshugbúnaður
verður til. Önnur er sú að komið
er auga á markaðslegan eða tækni-
legan möguleika fyrir áhugavert
verkefni sem ráðist er í að semja,
oft fyrst og fremst sem útflutnings-
vöru, hin ástæðan er sú að til stað-
ar er hugbúnaður sem getið hefur
sér gott orð á innanlandsmarkaði
og eigendur ákveða að gera að út-
flutningsafurð. f þessari grein ætla
ég einkum að fjalla um þann hluta,
enda er það í slíku verkefni sem
fyrirtæki mitt hefur nokkra
reynslu.
Þegar fyrirtæki hefur fjárfest
umtalsvert í afurð og fengið góðar
undirtektir er eðlilegt að velt sé
fyrir sér hvemig nýta megi þá fjár-
festingu enn betur og ef verkefnið
er ekki þeim mun sérhæfðara hvort
unnt sé að koma því á erlendan
markað.
Ástæður þess að ísland er
heppilegt til hugbúnaðargerðar:
• Markaðurinn er kröfuharður.
• Færni og menntun íslensks
tölvufólks er síst lakari en í ná-
grannalöndunum.
• Mikil nýj ungagirni er í faginu.
Segja má að bandarískar
nýjungar komi oft við hér á
landi á leið sinni til Evrópu og
veiti okkur nokkurt forskot.
Þetta forskot fer þó minnkandi.
• íslensk fyrirtæki eru kaupglöð
á nýjustu tísku og eru því al-
mennt tæknilega framarlega.
Þetta hefur knúið hugbúnaðar-
fyrirtæki til að fylgjast enn bet-
ur með nýjungum en ella.
• Mikil vinnugleði íslenskra
hugbúnaðarframleiðenda, sem
eru tilbúnir að sætta sig við
mun lengri vinnutíma en í
flestum öðrum löndum þegar
mikið liggur við.
• Lægri launakostnaður en í
nágrannalöndunum.
• Markaðurinn hér er smár en
persónuleg tengsl mikil. Þetta
orsakar mjög snögga svörun frá
markaðnum, sem er ómetanleg
við þróun hugbúnaðar.
Ferli og
undirbúningur
Eftir að ákvörðun hefur verið
tekin um að hefja útflutning er
æskilegt að fara gegnum eftir-
farandi ferli og áætlanir:
• Velja markhóp og markað.
Ráðlegt er í byrjun að velja sér
lítið markaðssvæði til að læra
af þannig að kostnaður og
áhætta verði sem minnst.
• Ákveða hvernig nálgast skuli
þann markað, það er með
beinni sölu, Interneti, umboðs-
mönnuni eða á annan máta.
• Framkvæma markaðskönnun,
þar sem fram koma hverjir séu
helstu keppinautar á viðkom-
andi markaði, væntanleg verð
og fleira.
• Meta kostnað við þýðingu hug-
búnaðarins, aðlögun að mark-
aði, þar með talinn hjálpartexti
og handbækur.
• Áætla fyrir markaðssetningu
þar með talin kynningargögn
og auglýsingaefni.
MARS 1997 - 9