Vísir - 05.01.1963, Side 4

\' .1 \ i \s:•«\.> t'i,w>\:v\; ",v.;t;.s.\>,s ,.\ « ■.f. í
» . i
VISIR . Laugardagur 5. janúar 1963.

Tíundi hver tíu áru dreng-
ur er
Æskan reykir.
Á síðasta vori fóru
fram í barnaskólum
borgarinnar athuganir á
reykingum barna, og
leiddu þær í ljós, að börn
byrja hér rniklu fyrr að
reykja en menn munu
almennt gera sér grein
Rætt v/ð
borgarlækni,
dr. Jón
Sigurðsson
um reykinga-
venjur barna
og unglinga
fyrir, því að tíundi hver
drengur, sem náð hefir
10 ára aldri, er farinn að
reykja.
Þetta kom meðal annars fram
í mjög fróðlegu viðtali, sem
Vísir hefir átt við dr. med. Jón
Sigurðsson borgarlækni um út-
breiðslu reykinga meðal barna
og uriglinga á skóiaaldri hér í
borg. Fara hér á eftir helztu
atriði viðtalsins, og er Vísir
sannfærður um, að almenning-
ur gerir sér ekki fyllilega ljóst,
nversu tíðar reykingar eru með
al barna og unglinga — og
hversu snemma börn hér byrja
að fá sér „reyk".
Fyrst er frá þvf greint, að
vorið 1959 var efnt til athugun
ar á þvf, hve margir nemendur
gagnfræðaskólanna væru farnir
að reykja, og voru skriflegar
spurningar þar að lútandi lagð-
ar fyrir 2731 ungling á aldrin-
um 13 —17 ára. Þar af voru
1296 piltar og 1435 stúlkur.
Haraldur Guðjónsson, er þá
var aðstoðarlæknir borgar-
læknis, vann úr þeim gögnum,
sem með þessu móti fengust,
og þau ieiddu meðal annars í
ljós, að hvorki rneira né
minna en 34,8%. — meira en
þriðji hver — 13 ára drengur
var farinn að reykja, og þegar
drengirnir voru orðnir 17 ára,
voru reykingamenn í þeirra
hópi orðnir í meirihluta eða
54,8 af hundraði.
Þessar athuganir leiddu einn-
ig f ljós, að stúlkur eru ekki
eins fljótar að venja sig á reyk-
ingarnar, þær byrja ekki eins
snemma og drengirnir. Hins
vegar er vitað, að þegar þær
eldast, eru lausar úr skóla,
spjara þær sig að þesu leyti
og verða jafnokar piltanna, eða
þvf sem næst þegar þær fara að
sækja kaffihús og dansstaði.
TÍUNDI HVER, SEM
ORÐINN ER TÍU ÁRA.
Niðurstöðurnar, sem koma
fram við rannsóknina 1959,
bentu ótvírætt til þess, að börn-
in byrjuðu að reykja fyrir 13
ára aldur, og var þá næsta
skrefið að reyna að gera sér
nokkra grein fyrir reykingavenj
um þeira, sem yngri eru. Það
var gert með því, að í apríl-
mánuði sl. var hverju barni á
aldrinum tíu til tólf ára fengið
lítið blað með fáeinum spurn-
ingum (sjá meðfylgjandi mynd),
sem óskað va.r svars við. Þessar
spurningar náðu til 3860 barna
og svöruðu öll nema 28, sem
neituðu að veita slíkar upplýs-
ingar um „einkalíf" sitt. Spurn
ingablöðunum var dreift í alla
bekki samtímis í öllum skólum,
svo að börnunum gæfist ekki
kostur á að bera saman bækur
sínar eða vara hvert annað við
þvf, sem vændum væri.
Og niðurstaðan varð sú, sem
getið er í fyrirsögn þessarrar
greinar:
Tíundi hver drengur, sem
orðinn var tíu ára, var farinn
að reykja.
Aðstoðarlæknir borgarlæknis,
vinnur nú úr skýrslum þessum,
og er ekki tímabært að greina
nánar frá niðurstöðunumáþessu
stigi, en augljóst er, að reyking
ar barna og unglinga eru mikið
alvörumál.
SAMANBURÐUR
VIÐ ÚTLÖND.
Rannsóknir þær, sem hér
hafa farið fram í þessu efni og
erlendis, eru með ýmsum hætti,
svo að ekki er um einhlftan
samanburð á þeim að ræða.
Sums staðar eru börnin yfir-
heyrð, en hér var sá kostur
valinn að leggja fram skrifaðar
spurningar og hafa þær eins ein
faldar og kostur var á. Börnin
fengu jafnframt að vita, að öll-
um spurningablöðunum yrði
blandað saman og skólarnir eða
kennarar þeirra mundu ekki fást
við úrvinnsluna. Það væri verk-
efni skrifstofu borgarlæknis og
væri engin hætta á, að börnin
yrðu fyrir óþægindum, þótt þau
svöruðu spurningunum játandi,
ef þau reyktu.
Samanburður á skýrslum
þeim, sem hingað hafa borizt
frá Norðurlöndum og þeim at-
hugunum, sem hér fara fram,
virði^t benda til þcss, að reyk-
ingar sé fullt eins útbreiddar
hér meðal barna og unglinga,
en hins vegar reyki börn og
unglingar á hinum Norður-
löndunum meira en hér.
ÞEGAR FOR-
ELDRAR REYKJA.
Þeir, sem hafa kynnt sér
þessi reykingamál hér og er-
lendis, þykjast sjá, að hér sé
hið sama upp á teningnum og
í öðrum löndum, að þar sem
foreldrarnir reykja. annar hvor
eða báðir, þar er mikfu meiri
hætta, að börnin byrji einnig
að reykja, en ef hvorki faðir né
móðir reykir. Þetta er sérstak-
lega áberandi með stúlkurnar.
í Englandi og Kanada þykir
það hafa komið nokkuð greini-
lega í ljós, að gáfnarfar veldur
nokkru um, hversu fer um
reykingavenjur barna og ung-
linga. Þau börn, sem eru talin
miður greind, fara frekar út í
reykingar en hin, sem betur eru
talin af guði gerð að þessu
loyti. .
í þessu sambandi veltur
mest á því i baráttunni gegn
tóbakinu, að gera unglingum
Ijóst, að meiri karlmennsku-
bragur sé fólginn í að stand-
ast brýningu og ögranir
A
BORIÍAHLÆKNIRINN
BEYKJAVÍK
þeirra, sem þegar eru famir
að reykja og viija fá aðra út
í það með sér en að fljóta
með og gefast upp — því að
það er enginn vandi.
NEIKVÆÐUR ÁR-
ANGUR ERLENDIS.
Hér hefir ekki verið hafin
skipuleg barátta í skólum, til
þess að verjast eða berjast gegn
tóbaksreykingum, en einstak-
lingar, skólalæknar, skólastjór-
ar og kennarar hafa frætt nem-
endur af eigin hvötum, og einn-
ig hafa verið flutt erindi í
skólum, aðallega á vegum
Krabbameinsfélagsins. En það
er sorgleg saga af ýmsum á-
róðri gegn reykingum erlendis,
að árangurinn hefir verið talinn
neikvæður. Ef til vill hafa á-
róðursaðferðirnar ekki verið
svo heppilegar sem skyidi.
Sámt verður að telja rétt að
brýna það fyrir börnum sem
oftast, hver hætta er fólgin í
reykingum og þó einkum síga-
rettureykingum, sem flestir
reykingamenn stunda. Það
verður að byrja að brýna það
fyrir þeim eigi síðar en þegar
þau eru tíu ára og jafnvel fyrr,
og halda því áfram, þar til þau
verða raunverulega farin að
skilja, um hvað er að ræða. For-
tölur duga aðeins gagnvart fá-
um börnum — þau láta sér yfir
leitt í léttu rúmi liggja, þótt
þeim sé sagt, að þeir, sem byrji
snemma að reykja, geti fengið
lungnakrabba og hjartveiki um
fertugt, því að í þeirra augum
er fertugsaldurinn í órafjar-
lægð. Á suma kann það að hafa
áhrif að heyra, að reykinga-
maður verður aldrei afburða-
maður í íþróttum, og að fyrir
sígarettupeninga, sem lagðir
eru til hliðar, má ótrúlega
fljótt safna sér fyrir skelli-
nöðru eða álíka nytsömum og
skemmtilegum hlut.
VANINN ER STERKUR.
Margir, sem byrja að reykja,
hvort sem þeir byrja sem börn
Framhald á bls. 12
Piltar
Könnun á reykingum barna
i skólum, í apríl 1962
Aldur:
I) Heykirðu HÍgurt*ttur?
Nei. uldrei
5á
El' |iú revkir:
utuiir\trikú rctta
:

s
Hve m.itgar á nútuiði?
■ '\\
Hve nvug.tr á d.ig?
2) ilve niöifí nl' lu*kUjursystkiiutiu |»ínuin er
l»ér kimmiet uin að reyki?
<
smlkiu
pilfat

Spurningablaðið, sem dreift var í skólana.
og þriðji hver þrettán áru