Vísir - 06.03.1963, Blaðsíða 8

8
V í S IR . Miðvikudagur 6. marz 1963.
VÍSIR
Útgefandi: Blaðaútgáfan VlSIR.
Ritstjórar: Hersteinn Pálsson, Gunnar G. Schram.
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinsson.
Fréttastjóri: Porsteinn Ó. Thorarensen.
Ritstjórnarskrifstofur Laugavegi 178.
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3.
Áskriftargjald er 65 krónur á mánuði.
I lausasölu 4 kr. eint. — Simi 11660 (5 linur).
Prentsmiðja Vísis. — Edda h.f.
Húsnæðismál gamla fólksins
Fyrir Álþingi liggur nú stjómarfrumvarp, sem
ætlað er í framtíðinni að leysa húsnæðisvandræði
gamla fólksins. Er gert ráð fyrir því í frumvarpi þessu,
að nokkrum hluta — eða tveim fimmtu — af hagnaði
happdrættis Dvalarheimilis aldraðra sjómanna verði
varið til að byggja hentugar íbúðir fyrir gamalt fólk.
Þessu máli hefir verið betur tekið á Alþingi en
flestum þeim málum, sem ríkisstjórnin hefur borið
fram. Allir flokkar munu vera sammála um, að hér sé
gott og gagnlegt mál á ferðinni, sem sjálfsagt sé að
styðja og ætti því ekki að þurfa að óttast, að það
komist ekki í höfn, áður en þingi lýkur og orrahríðin
vegna væntanlegra kosninga hefst.
Þingmenn munu flestir eða allir hafa lagt á það
áherzlu, að vegna þess, hve mannsævin lengist vegna
árangursríkrar baráttu við sjúkdóma og hrörnun, fer
öldruðu fólki sífellt fjölgandi í landinu — eins og víð-
ast annars staðar. Heimilishættir eru hins vegar orðnir
þannig víða, að barnaheimili geta tæpast tekið að sér
umönnun eldra fólks, en margt er líka svo hresst, að
það vill ekkert annað en fá að sjá um sig sjálft á eigin
heimilum. í þeim tilgangi er frumvarp þetta samið og
fram komið.
Hagnaður mun hafa verið drjúgur af happdrætti
Dvalarheimilis aldraðra sjómanna, og má þess vegna
gera ráð fyrir, að ekki líði á mjög löngu, áður en fyrstu
gamalmennaíbúðimar, sem reistar verða samkvæmt
þessu lagafrumvarpi, verði komnar upp og teknar í
notkun.
Það skal endurtekið að endingu, að mjög ber að
fagna þessu frumvarpi, og það er sérstaklega gleðilegt
fyrir Sjálfstæðismenn, að þeir hafa haft forgöngu í
þessu máli, síðast með því, að frú Ragnhildur Helga-
dóttir þingmaður hafði á hendi formennsku í nefnd
þeirri, sem rannsakaði þetta mál og undirbjó frumvarp
það, sem hér um ræðir.
Drukknir v/ð akstur
Hvert var mnrkmiBiB meS
stofmm HeimJallar1927?
Grein þessi birtist fyrir
skömmu hér í blaðinu, en
vegna rúmleysis var ekki unnt
að birta hana þá í heild. Birtist
hún því nú öll.
Árin upp úr fyrri
heimsstyrjöld og allt
fram til 1930 voru í Evr-
ópu tímar mikilla um-
róts og byltinga.
Mikils óöryggis gætti á sviði
framkvæmda og fjármála, þetta
skapaði mikið atvinnuleysi víða
um lönd.
Þessi ár voru blómatímar
fyrir sósíalismann í álfunni, og
voru þau notfærð rækilega til
framdráttar stefnunni.
Höfuðatburðurinn og sá sem
mest áhrif hafði var valdataka
kommúnista í Rússlandi. Stórir
sósíalistiskir stjórnmálaflokkar
mynduðust í flestum löndum
álfunnar, sums staðar höfðu
þeir stjórnartaumana í sínum
höndum, eða voru áhrifamiklir.
þessum árum var skilgrein-
ing á milli sosialdemokrata
og kommúnista óskýr. 1 kjölfar
þessa og sem bein afleiðing af
ástandinu í Evrópu skellur yfir
kre'ppan í Bandafíkjúnum'. Marg|'
ir af þessum atburðum voru af
sósíalistaáróðrinum skrifaðir
á reikning einkarekstursins. Og
atburðir og aðstæður notaðar
til að krefjast opinbers reksturs
á sem flestum sviðum, með
þeim hörmulegu afleiðingum,
sem það þá hafði strax á þess-
um fyrsta tug þjóðnýtingar-
timabilsins, sem kjaraskerðing
fyrir allan almenning. Pað virt-
ist vera að margir héldu að
hér væri um að ræða það sem
koma skyldi.Og á vissu tímabili
var lítið aðgert af hálfu þeirra
manna sem trúðu að sósíalism-
inn væri ekki til hagsbóta.
Hér á landi má líklegast
telja að stofnun Heimdallar hafi
verið fyrsta raunhæfa sporið
sem stígið var, af hálfu þeirra
aðila sem ekki trúðu á leiðir
sósíalismans bæjar- og ríkis-
reksturs, heldur á einkafram-
takið, rekstur með ábyrgð ein-
staklingsins, sem leiðina til al-
mennra hagsbóta, til að kynna
sinn málstað og leitast við að
vara við hinum soslalistísku al-
þjóðakenningum hér á landi.
Hér var ekki stórt af stað farið,
við vorum á milli tuttugu og
þrjátíu ungir, iðnaðar-, verka-,
verzlunar- og skólamenn sem
fyrst bundumst samtökum um
félagsstofnun. Hér var ekki um
efnamenn eða syni efnamanna
að ræða, en það sem einkenndi
þennan hóp ungra manna var
hin óbilandi trú okkar á það,
að við værum hér að taka upp
baráttu fyrir heillaríku máli
sem gat orðið afdrifaríkt fyrir
land og lýð, og að ala upp og
auka hjá ungu fólki trúna á hið
Einar Ásmundsson.
frjálsa framtak einstaklingsins,
trúna á eigin mátt, trúna á
hina miklu möguleika, sem land
okkar hefði upp á að bjóða,
fyrir hugmyndaríkan og fram-
.takssaman einstakling er gæti
skapað verðmæti er væru gulls
í gildi til hagsbóta fyrir með-
starfsmenn sína og þjóðina í
heild. Þar sem á sama tíma
þjóðnýtingarstarfsemin yrði til
a, rýra lífskjörin.
Gtofnun og starfsemi félagsins
vakti þegar mikla athygli,
þó sérstaklega hjá þeim öflum
sem starfsemi félagsins var
beint gegn, þjóðnýtingarmönn-
um. Mönnunum sem voru búnir
í friði um árabil að reka sinn
áróður fyrir ágæti sósíalismans
um leið og þeir töldu að dagar
hins frjálsa framtaks væru
taldir. Það sem sérstaklega á-
vannst á fyrstu árum starfsem-
innar var að vekja upp til
starfa og hjálpa til við að sam-
eina þau öfl í þjóðfélaginu, sem
ekki höfðu tekið hina sósíalist-
ísku bakteríu, heldur gagnstætt.
Þeir höfðu trú á framtaki ein-
staklingsins.
Þetta tel ég að hafi tekizt
vonum framar og átti Heim-
dallur frumkvæðið að mörgu
sem svo náði fram að ganga þó
seinna væri.
Heillaríkasta tímabil félagsins
var að mínu áliti fyrsti áratug-
urinn. Það tímabil var sá flokk-
ur sem félagið studdi að mestu
£ stjórnarandstöðu. Að vísu hef
ur sá sem þetta ritar ekkifylgzt
mikið með starfsemi félagsins
seinni áratugina, en óneitanlega
finnst mér að ekki hafi tekizt
svo vel sem var ætlazt um að
varðveita hinn upprunalega til-
gang með stofnun félagsins.
egar flokkurinn sem studdur
var, var kominn í stjómar-
aðstöðu hefur hann verið með
í að framkvæma þjóðnýtingar-
plön í svo ríkum mæli að helzt
verður að sækja fyrirmyndirnar
til hinna svo kölluðu „alþýðu-
lýðvelda". Þessi mikla þjóðnýt-
ing hér hefur verið að sliga
þjóðarbúið, gert góðæri að
móðuharðindum, og okkur að
bónbjargarmönnum gagnvart
vinaþjóðum okkar, sem hafa
kostað þessa sósialistisku til-
raunastarfsemi sem hér hefur
verið rekin. Að þessu leyti höf-
um við sem stofnuðum til þess-
ara samtaka með því markmiði
sem að framan er lýst, orðið
fyrir vonbrigðum með áhrif
félagsins á stefnu þess flokks
sem það hefur stutt. Nú vil ég
mælast til þess við þá ungu
menn sem nú og í framtíðinni
kæmu til að stjórna þessum
samtökum, sem eiga að geta ver
ið mikilvæg, en þó því aðeins
að þeir séu trúir aðalatriðinu,
þeirri stefnu og því markmiði
að sem flestir einstaklingar
verði andlega og efnalega sjálf-
stæðir og með því verður þjóð-
arheildin það að sjálfsögðu
líka.
Það mun gerast æ tíðara, að menn séu teknir und-
ir áfengisáhrifum við akstur bifreiða. Á síðasta ári mun
á fimmta hundrað manna hafa sætt ákæru fyrir þetta
brot hér í Reykjavík, og er ekki ósennilegt, að annar
eins hópur eða jafnvel enn stærri hafi sloppið eftir
að hafa fengið sér hressingu, áður en setzt var undir
stýri á bifreið.
Finnar hafa gert flugvöll að nokkru leyti með
vinnuafli þeirra, sem teknir hafa verið drukknir við
akstur. Svíar setja slíka menn til skógarhöggs. Hér eru
menn dæmdir, en komast víst ekki að til að afplána
refsingu fyrr en eftir langan tíma, ef um innilokun er
að ræða.
Hvernig væri að taka upp svipaða aðferð og Svíar
og Finnar — setja þá, sem brjóta þannig af sér, t. d.
í vegavinnu?
Bátgrindin var ein eftir
Ari Bogason frá Seyðisfirði
liggur nú slasaður á Landa-
kotsspítalanum. Hann var
fluttur suður á laugardags-
kvöldið með flugvél Flugfé-
lagsins frá Egilsstöðum og var
komið til bæjarins á miðnætti.
Ari slasaðist f mikilli spreng-
ingu sem varð í bát hans á
Seyðisfjarðarhöfn á föstudag-
inn og þykir það næsta ótrúlegt
að hann skyldi halda lífi.
Sprengingin var svo mikil, að
hún kvað við um allan kaup-
staðinn og braut rúður í nær-
liggjandi húsum.
Það er talið víst, að spreng-
ingin hafi orðið út frá Kosan-
gasgeymi, sem var f bátnum og
Ari hafði notað til upphitunar
í bát sínum. Útilokað er að
sprengingin hafi orðið í vél
bátsins, því að hún var ógang-
fær. Ari handleggsbrotnaði á
öðrum handlegg, fingurbrotnaði
á báðum höndum og er með
sár á fæti.
I gærmorgun tókst að ná
bátnum upp, sem heitir Sæ-
björg og er 8 tonna frillubátur.
Er báturinn mjög illa farinn og
sýnir það kraft sprengingarinn-
ar. Báðir byrðingar eru farnir
úr bátnum að framan og er þar
ekkert eftir nema grindin,
stefnið, kjölurinn og borð-
stokkar. Hefur báturinn verið
fluttur í slipp, en vafasamt að
borgi sig að gera við hann.
Sýnir þetta ásamt öðru að það
er næstum furðulegt að maður-
inn skyldi ekki slasast meira en
hann var um borð f bátnum.