Vísir - 30.09.1963, Blaðsíða 8

8
VISIR
Otgefandi: Blaðaútgáfan VISIR.
Ritstjóri: Gunnar G. Schram.
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjóri: Þorsteinn Ó. Thorarensen.
Ritstjórnarskrifstofur Laugavegi 178.
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3.
Áskriftargjald er 70 krónur á mánuði.
1 lausasólu 5 kr. eint. — Simi 11660 (5 tínur).
Prentsmiðja Visis. — Edda h.f.
Heimboöi hafnaö
Pað var skynsamleg og sjálfsögð ákvörðun af hálfu
utanríkisráðherra Norðurlanda að hafna boði stjómar
Suður-Afríku um heimsókn þangað.
Stjórn Suður-Afríku á við mikil kynþáttavandamál
að etja, erfiðari en menn, sem búa í norðlægum lönd-
um, gera sér í fljótu bragði ljóst. En stjóm landsins
hefir beitt þeim aðferðum við lausn vandans, sem vald-
ið hafa fordæmingu allra þeirra þjóða, sem byggja
stefnu sína á lýðræði og mannréttindum. Komið hefir
verið upp miskunnarlausu lögregluríki í landinu, stjóm
arskránni breytt, svo unnt sé að handtaka menn án
þess að leiða þá strax fyrir dómara og þúsundir manna,
hvítir sem svartir, hafa setið lengi í fangelsum án þess
að vera dæmdir.
Norðurlöndin eiga ekki erindi við slíka ríkisstjórn
annað en það að gagnrýna harðlega slíkan fasisma.
Suður-Afríka hangir nú á horriminni í Sameinuðu þjóð-
unum. Ástæðan er sú, að mikill meirihluti samtakanna
íeggst gegn lögreglustjórn dr. Verwoerds. Vera má að
álit heimsins dugi til þess að stjóm landsins breyti um
stefnu, en til þess þarf það að koma ótvírætt í ljós.
Neyðarsenditækin komin
Loks hefir íslenzka skipaskoðunin treyst sér til þess
að mæla með ákveðnum gerðum neyðarsendistöðva í
gúmmíbáta.
Skoðunin hefir mörg slík tæki prófað undanfarin
þrjú ár, sem liðin eru frá Lundúnaráðstefnunni, en
fyrr ekki fundið nein sem fullnægðu ýtmstu kröfum.
Það er því mikill áfangi, að handhæg tæki tvö skuli
nú komin á markaðinn.
Enn er ekki lagaskylda að hafa tækin í gúmmíbát-
unum. Útgerðarmenn eiga því val um það, hvort þeir
kaupa tækin eða ekki. En á miklu ríður að ekki sé
horft í þann litla kostnað. Reynslan sýnir að slík tæki
geta bjargað mannslífum, því æði erfitt er að finna
lítinn gúmmíbát í ölduróti og ofviðri, ef hann getur
ekki haft samband við leitarskip og flugvélar.
Skipaskoðunarstjóm, Hjálmar Bárðarson, átti drýgst
an þáttinn í því að sett voru ákveðin fyrirmæli um
gerð slíkra sendistöðva á siglingamálaráðstefnunni í
Lundúnum 1960 og mælt með því að þau væru höfð í
öllum gúmmíbátum. Þá voru slík tæki ekki til, en á-
lyktunin hefir mjög ýtt undir það að framleiðendur
smíðuðu slík tæki og settu þau á markinn. Hefir starf
skipaskoðunarstjóra því borið góðan ávöxt.
V í SIR . Mánudagur 30. september 19S3
Irskt undrabarn
„Mamma, mig vantar Iampa
við rúmið mitt, svo að ég geti
lesið dálitla stund á kvöldin,
áður en ég fer að sofa“, sagði
Mary litla Gilchrist, fjögurra
ára gömul írsk telpa í Chapel-
town á Norður-írlandi.
„En þú kannt ekki að lesa,
bam“, svaraði móðir hennar og
brosti við litlu stúlkunni með
ljósa hrokkinkollinn. „Hvað
heldurðu, að þú hafir við lampa
að gera?“
„Víst kann ég að lesa“, sagði
Mary litla með ákefð. „Ég byrj-
aði á frönsku bókunum, svo
las ég allar ensku bækurnar,
sem ég fann, og seinast þær
írsku“.
Allt komst í uppnám á heim-
ilinu, spumingunum rigndi yfir
Mary, sem skildi ekki, af
hverju fólkið lét svona, og loks
var hún prófuð rækilega. Það
kom í ljós, að hún hafði sagt
sannleikann: hún las upphátt
ör enskum, frönskum og írsk-
um bókum og þýddi meira að
segja reiprennandi úr einu
tungumálinu á annað, eins og
ekkert væri.
Fjölskyldan var þrumulostin
af furðu, sem nálgaðist ótta.
Mary hafði aldrei lært að lesa,
þetta var allt að því óhugnan-
legt. Mary varð sjálf skelkuð,
þegar hún sá, hvernig hinum
varð við, og fór að skæla.
Eitthvað hlaut að vera athuga-
vert við að lesa fyrir fullorðna
fólkið, úr því að það lét svona.
En móðir hennar, frú Bridget
Gilchrist, sem áður hafði verið
barnakennari, tók litlu telpuna
í fangið, bar hana upp í svefn-
herbergið og talaði róandi við
hana.
„Segðu mér nú, Mary, hvern-
ig lærðirðu að Iesa?“ spurði
hún blíðlega.
„Það var enginn vandi,
mamma mín“, útskýrði Mary
þolinmóð. „Einn daginn fór ég
bara að fletta myndabók, og
eftir svolitla stund sá ég, að
þessi skrítnu tákn fyrir neðan
myndirnar hlutu að vera til
einhvers, og smám saman vissi
ég, hvað orðin þýddu — þau
lýstu því, sem var á myndun-
um: hundum. köttum og húsum
o.s.frv. Þetta var ekki enska
eða írska, en seinna sá ég, að
það var franska".
Frú Gilchrist leit á bókina,
sem Mary var að tala um, og
það reyndist vera kennslubók
I frönsku, sem notuð var við
enska skóla. Á fáeinum mánuð-
um hafði litlu dóttur hennar
tekizt að læra hjálparlaust að
Iesa — ekki eitt, heldur þrjú
tungumál. Barnið hlaut að vera
gætt snilligáfu.
Fréttin var ekki lengi að
berast út um Chapeltown, og
áður en varði, fylltist allt af
forvitnu fólki, sem spurði í
þaula um undrabamið og
heimtaði að fá að heyra Mary
litlu lesa upphátt. Gerry Gil-
christ, faðir telpunnar, varð að
fá lögregluvemd um húsið, til
þess að hægt væri að fá frið.
„Auðvitað erum við stolt af
því að hafa undrabam í fjöl-
skyldunni", sagði hann, „en ég
vil ekki, að fólk líti á Marj'
ei'ns og einhvers konar við-
undur“.
Sjálf gerir Mary litla sér
ekki grein fyrir, að hún sé á
nokkurn hátt óvenjuleg eða
jafnöldrum sfnum fremri. Hún
fékk ósk sína uppfyllta: falleg-
an lampa við rúmið sitt, svo að
hún getur sökkt sér niður í
frskar, enskar og franskar
bækur á hverju kvöldi, áður en
hún fer að sofa. Það er henni
nóg; hún er hæstánægð. Eini
skugginn á gleði hennar eru
ströng fyrirmæli foreldranna,
að hún slökkvi ljósið ekki
seinna en kl. 10, hvað spenn-
andi sem bókin er.
Þráir nýjan, andlegan gust
á vegum
FRÚ ANTHONY QUINN, kona
hins kunna kvikmyndaleikara
Anthony Quinn, og dóttir Cecil
B. de Mille, vék að því nýlega,
hversu hún þráði nýjan andleg-
an gust innblásturs á vegum
leiklistarinnar. Húr var að
ávarpa mikinn mannfjölda í
Westminster leikhúsinu, er hún
var að hverfa heim aftur til
Ameríku, og mælti þá á þessa
leið:
„Bókmenntir, list og stjórnar-
hættir þessa lands, voru vekj-
andi og ..-agnandi kraftur í lífi
þjóðar minnar, og frá þessu
fengu innblástur allar hugsjónir
minar varðandi framtiðina. En
það, sem ég nú sé boðið f leik-
húsum og kvikmyndum hér,
leiklistar
hefur gert mig hugsjúka. Við
framleiðslu efnis handa þjóð-
leikhúsinu hafið þið ráðgjafa,
sem upphátt hefur lýst því yfir,
„að hann muni andmœla og
reyna að eyðileggja hverja þá
leiksýningu, sem leitast við að
lyfta manninum upp yfir þetta
almenna: komu hans í heiminn,
húsnæðisþörf hans, fæði, ásta-
líf og dauða.“
Þetta finnst mér vera það,
að stranda á botnskeri alls þess
sem leiklíf og list varðar.
Mér er kunnugt um aðeins
einn stað, þar sem snúizt er
gegn þessu — það er West-
minsterleikhúsið og þau leikrit,
sem þaðan fara út um heim. Þau
mannbæta stjórnarráð, betra og
göfga einstaklinginn, breyta til
hins betra lífi manna og breyta
viðburðarás sögunnar. Þau
iækja nú upp nýja forustu í við-
skiptum, iðnaði og verkalýðs-
málum í hverju landi á fætur
öðru.“
Frúin sagði, að hinir „reiðu
ungu menn“ væru nú vissulega
orðnir minna reiðir. Þeir hefðu
týnt sér f óþverra og afturför,
en leikrit siðferðisviðreisnarinn-
ar — MRA — væru að leiða
menn áfram að hinni réttu lausn
vandans: „hinu hæsta marki
sem mannkyni verður sett.
Ég hverf nú heim til Ameríku,
til þess að eiga þátt i því að
greiða veg yfir þvera og endi-
langa álfuna þeim leikritum, sem
ég veit að munu auðvelda lausn
vandamála þjóðarinnar."
P. S. þýddi.