Vísir - 16.11.1963, Blaðsíða 8

V í SIR . Laugardagur 16. nóvember 1963.
VISIR
Utgeíandi: Blaðaútgáfan VISÖL
Ritstjóri: Gunnar G. Schrax.
AOstoðarritstjóri: Axei Thorsteinson
Fréttastjóri: Þorsteinn 0. Thorarensen.
Ritstjómarskrifstofur Laugavegi 178.
Auglýsingar og afgreiSsla Ingólfsstræti 3.
Áskriftargjald er 70 krónur á mánuði.
I lausasólu 5 kr. eint. — Sími 11660 (5 llnur).
Prentsmiðja Visis. — Edda h.f.
Tvær ólíkar stefnur
jGunnar Myrdal lýsir
efnahagslífi USA
Forustugrein Þjóðviljans í fyrradag fjallaði um
Ólaf Thors fyrrverandi forsætisráðherra. Var þar far-
ið um hann mörgum og maklegum viðurkenningarorð-
um og auðséð að ritstjórinn skrifar það af heilum hug,
að Ólafur sé óvenjulega mikilhæfur stjórnmálamaður.
En ritstjórinn segir jafnframt, að þau miklu áhrif, sem
Ólafi hafi tekizt að tryggja flokki sínum í íslenzku
þjóðlífi, hafi „sízt orðið þjóðinni til velfarnaðar".
Þama slær illa út í fyrir ritstjóranum. Það tímabil,
sem Ólafur Thors hefur verið formaður Sjálfstæðis-
flokksins, er að nokkrum fyrstu árunum undanskildum
— þegar Framsókn réði öllu um stjórnarstefnuna —
mesta framfaratímabil í sögu þjóðarinnar. Og Sjálf-
stæðisflokkurinn hefur haft forystuna í öllum stærstu
! hagsmunamálum hennar á þessum tíma. Má þar nefna
• sjálfstæðismálið, uppbyggingu atvinnuveganna, land-
i helgismálið o. fl. Það er því brosleg fjarstæða hjá
Þjóðviljanum, að Ólafur Thörs hafi verið formaður
i íhaldsflokks, enda segir ritstjórinn að Sjálfstæðisflokk-
urinn hafi „einatt framkvæmt stjórnarstefnu, sem hlið-
stæðir flokkar í öðrum löndum hefðu hafnað með
blöskrun“! Hvaða flokkar? Sé ritstjórinn að tala um
íhaldsflokka, sýnir þetta bezt, að þeir eru ekki „hlið-
stæðir flokkar".
Sjálfstæðisflokkurinn er trúr hugsjón lýðræðis-
ins og styður framtak og athafnafrelsi einstaklings-
ins innan þeirra marka, sem hagur þjóðarheildarinnar
leyfir. Stundum getur þurft að skerða það frelsi eitt-
hvað um tíma, en reynsla hefur sannað, að þjóðinni
vegnar bezt þegar þær þær hömlur eru sem minnstar.
Hitt er rétt hjá Þjóðviljanum, að það sannar þá
óvenjulegu stjórnmálahæfileika, sem Ólafur Thors er
gæddur, og frábæra lagni hans við að sameina and-
stæð öfl til nytsamlegra starfa, að hann skyldi geta
tjónkað við kommúnista í nýsköpunarstjóminni og not
að þá til að framkvæma þjóðnýt verk. Að sönnu tókst
þeim að gera ýmislegt illt af sér, eins og annars staðar,
en þó miklu minna en þeir hefðu gert í stjórnarand-
stöðu með Framsókn. Þetta er eitt af þeim afrekum
Ólafs, sem seint munu gleymast.
En saga síðari ára leiddi í ljós með eftirminni-
legum hætti, að það er á fárra færi að beizla komm-
únista á þennan hátt. Hermann Jónasson hélt að hann
gæti það, í vinstri stjóminni, en það fór á annan veg
og endaði með skelfingu, eins og allir muna. Og ekki
var nóg með það, að Hermann gæti ekki stjórnað
kommúnistunum, heldur snerist taflið svo gjörsamlega
við, að Framsóknarflokkurinn hefur æ síðan verið
handbendi þeirra og notaður til ýmissa óþurftarverka,
sem kommúnistum kemur vel, að þurfa ekki að fram-
kvæma sjálfir.
TTinn frægi sænski hagfræð-
ingur Gunnar Myrdal hefur
nýlega skrifað bók um efna-
hagsástandið í Bandaríkjunum.
Bókin, sem nýlega er komin út,
heitir „Challenge to Affluence".
Gunnar Myrdal er ómyrkur
í máli í bók sinni. Gagnrýnir
hann harðlega efnahagsástandið
í Bandaríkjunum og bendir á
leiðir til Urbóta. Er bók Myrdals
í rauninni nokkurs konar svar
við bókinni „The Affluent
Society" eftir hinn þekkta
bandaríska Harvard prófessor í
hagfræði John Kenneth Gal-
braith. Bókin „The Affluent
Society" leiðir rök að þvi, að
framleiðslan í Bandaríkjunum
samsvari algerlega þörfum borg-
aranna og sé fyllilega nægileg.
Myrdal kemst hins vegar að
gagnstæðri niðurstöðu í bók
sinni. Hann segir, að hagvöxtur
í Bandarikjunum sé einhver
hinn minnsti í heimi og Banda-
ríkjamenn hafi algerlega sætt
sig við hinn litla hagvöxt vegna
; , kenninga Galbraith og annarra
t bandarískra hagfræðinga um
það, að framleiðslan sé í full-
komnu lagi í Bandaríkjunum.
Myrdal segir, að aukning þjóð-
arframleiðslunnar sé undir 3%
á ári í Bandaríkjunum. Hann
segir ennfremur í bók sinni, að
- . þrátt fyrir veldi og auðlegð
bandarísku þjóðarinnar, lifi
fimmti hluti hennar við vanefni
eða í fátækt. Það eru hinir at-
vinnulausu, sjúku, gömlu og
hörundsdökku, segir Myrdal.
Tl/fyrdal segir, að efnahagsörð-
A ugleikar Bandaríkjanna
valdi þeim erfiðleikum í utan-
ríkismálum. Bandaríkin eiga erf-
iðara með að ná áhrifum meðal
erlendra þjóða vegna stöðugs
greiðsluhalla. Evr.Iönd, sem eru
Gunnar Myrdal.
fjárhagslega sterk út á við, hafa
náð auknum áhrifum, segir
Myrdal. Harmar hann þessa
þróun, þar eð hann telur lýð-
ræðið ekki eins traust f þessum
Evrópulöndum eins og f Banda-
ríkjunum. Evrópulöndin, er
Myrdal á hér við, eru Vestur-
Þýzkaland, Frakkland og Ítalía.
Myrdal telur nauðsynlegt að
örva verulega hagvöxtinn í
Bandaríkjunum. Og í því skyni
vill hann að stuðlað verði að
auknum útgjöldum almennings
til þess að skapa aukna eftir-
spurn eftir framleiðsluvörum.
Hann telur ekki nauðsynlegt að
auka opinber afskipti til þess að
framkvæma þessa stefnu. Hann
segir, að með aukinni sam-
vinnu verkalýðsfélaganna og at-
vinnurekenda megi ná þessu
markmiði. Bendir hann í þessu
sambandi á Svíþjóð sem fyrir-
mynd. Þar segir hann verkalýðs
félögin og atvinnurekendur hafa
komið á fót með frjálsum samn-
ingum samtökum er stuðli að
því, að verkamenn fái sann-
gjarnan hluta af ágóða fyrir-
tækjanna. Þessi samtök líta á
hag þjóðarheildarinnar er þau
taka kjaramálin til meðferðar.
Þeim hefur tekizt að afstýra
verkföllum að mestu vegna
þessarar samvinnu, gagnstætt
því er á sér stað í Bandaríkjun-
um, þar sem sífelld verkföll
valda þjóðarbúinu miklu tjóni.
/''' unnar Myrdal segir í bók
sinni, að Bandaríkin ættu
auðveldlega að geta útrýmt at-
vinnuleysinu og aukið hagvöxt-
inn svo mjög, að hann yrði 5%
á ári. Hann er þeirrar skoðunar,
að Bandaríkin geti enn aukið
styrk sinn.
Bandaríska fréttatímaritiB
Time segir f þessu samhandi;
Myrdal er sennilega of svart-
sýnn (í lýsingum sínum á efna.
hagslffi Bandaríkjanna) að áliti
flestra hagfræðinga og tillögur
hans of róttækar fyrir flesta
Bandaríkjamenn. En það er
hressandi, að heyra í einum af
hinum rótttækari evrópsku hag-
fræðingum, sem ekki kvartar
yfir of miklum styrk Banda-
ríkjanna, heldur vill fá meira af
honum.
Isleiíur sýnir aftur
Þrjátíu og fimm málverk
hanga uppi á sýningu, sem hinn
aldni listamaður ísleifur Kon-
ráðsson heldur í bogasal Þjóð-
lsleifur Konráðsson hjá einu verka sinna. (Ljósm. I.M.)
minjasafnsins. Þetta er önnur
sýning ísleifs, og óþarfi er að
minna á, hversu mikla hrifningu
sú fyrsta vakti. Myndir þær,
sem eru á þessari sýningu, hef-
ur hann málað síðan.
Það er ótrúlegt, en satt, að
Isleifur byrjaði að mála 69 ára
að aldri, og hafði þá aldrei
snert á pensli fyrr.
— Tja, ég lenti á ellistyrk
eins og fleiri góðir menn, segir
ísleifur, og þá má maður ekki
vinna, ef friður á að fást fyrir
sköttunum. Svo hitti ég einu
sinni hann Kjarval, og sagði viS
hann: — Mikið væri nú gaman
að geta málað. — Já, blessaður
farðu bara inn f Málara, kauptu
þér striga og byrjaðu .svaraði
hann þá. Ég gerði það og hefi
ekki iðrazt þess.
— Og hafðirðu virkilega aldrei
málað neitt áður?
— Ónei, ég fékkst dálítið við
smfðar, og hefi alltaf haft gam-
an af list, en það var nú allt og
sumt.
— Hvernig gekk þér með lit-
ina?
— O, þeir voru anzi strembn-
ir fyrst. Ég varð að fikra mig
áfram og fara varlega, en nú er
ég orðinn tiltölulega öruggur.
ísleifur verður 75 £ra í febrú-
ar n. k. og hann kveðst ætla að
mála þar til yfir lýkur.