Vísir - 28.01.1964, Blaðsíða 6

6
VfSIR . Þrlðjudagur 28. janúar 1964.
BREIK TOCARAUTCERD
BIDUR WA RlKISSTYRK
Afleiðing landhelgissamningsins
Brezka togaraútgeröin hefir
gefiö út yfirlýsingu þar sem far
iö er fram á aðstoð brezku rik-
isstjómarinnar sökum þess hve
hagur útgerðarinnar muni
versna við hið nýja landhelgis-
samkomulag. Er jafnframt gefið
í skyn að Iandanir islenzkra tog
ara i brezkum höfnum séu mjög
óæskilcgar fyrir brezku togara-
útgerðina.
Á þriðjudaginn gáfu formenn
brezka og skozka togaraeigenda
sambandsins út sameiginlega yf
irlýsingu um málið. Þar segir
að samningurinn um 6 mílna
fiskveiðilögsögu og 6 mflna und
anþágubelti að auki muni hafa
mjög alvarlegar afleiðingar fyr-
ir brezka togara, þar sem hann
loki verðmætum miðum við
strendur annarra samningsrikja
fyrir brezkum togurum. Muni
þetta einkum hafa alvarlegar af-
leiðingar fyrir útgerðína í Fleet
wood og Milford Haven. 1 yfir-
lýsingunni segir ennfremur að
það hafi valdið brezkum togara
eigendum miklum vonbrigðum
að ekki tókst að fá fiskveiðirétt-
indi I landhelgi norrænu ríkj-
anna í staðinn fyrir aðgang að
mörkuðum Breta og EBE land-
anna, en slík verzlun var eitt
af markmiðum ráðstefnunnar,
að sögn togaraeigendanna. Nú
telja togaraeigendumir að öll
sund séu lokuð í því máli. Af-
staða íslands og hinna Norður-
landanna sýni að þau muni ekki
hopa frá fyrri afstöðu sinni og
ekki leyfa fisklandanir' útlend-
inga né frjálsan ipnflutning fisk
afurða í lönd sín. Bretland heim
ili hins vegar frjálsar landanir
og sé það mjög mikill hagur
fyrir aðrar fiskveiðiþjóðir að
eiga sllkan aðgang að brezka
markaðinum. En þetta sé mikil!
óhagur fyrir brezku togaraút-
gerðina, þar sem fiskverðið
lækki fyrir vikið og framboðið
sé alltaf mikið. Þess vegna sé
nauðsynlegt, segir í yfirlýsing-
unni, að endurskoða rekstrar-
grandvöll brezku togaraútgerð-
arinnar og koma henni á traust-
ari grundvöll,
Frá þessari yfirlýsingu er
skýrt í forsíðufregn Fishing
News, sem út kom 24. janúar.
Veðurspár með
rafeindaheila
Doktorsritgerð Islendings
Geirmundur Árnason, veðurfræð
ingur, sem er Akureyringur að ætt
og stúdent úr Menntaskólanum á
Akureyri 1939, varði í fyrradag
doktorsritgerð við Stokkhólmshá-
skóla. Rannsóknir þær, sem liggja
til grandvallar þessari ritgerð,
þykja merkilegt framlag á sviði
veðurfræðinnar. Doktorsritgerð
Geirmundar fjallar m. a. um hand-
hæga aðferð til að lýsa ástandi
Ioftsins 1 sambandi við útreikninga
á veðurspáijy með rafeindaheila.
Geirmúndur Árnason nam veður-
fræðina p,. íýprðjirl^ndum á stríðs
áranum, vann eitt ár eða svo hjá
Veðurstofu íslands eftir strið, síðan
starfaði hann í Svíþjóð um árabil,
og sfðustu 10 árin hefir hann starf
að að veðurfræðirannsóknum í
Bandaríkjunum, aðallega í sam-
bandi við veðurspár með rafeinda-
heila.
Oxnadalsheiiin
mokui / dag
Öxnadalsheiðl várð ófær um sið-
ustu helgi og hefur verið það síð-
an, en i dag eru iíkur til að hún
verði rudd og fær öllum bílum eft-
ir það.
Á laugardaginn tók að snjóa
norðanlands og snjóaði alla að-
faranótt sunnudagsins. Ekki festi
þó mikinn snjó á Akureyri né I
byggðarlögunum þar austur af,
hins vegar gerði kafaófærð á
öxnadalsheiði og margir bílar sem
vora á leið yfir hana sátu fastir.
Það vildi þeim til happs að um
nóttina brutust tveii* trukkbílar frá
Vélasjóði ríkisins vestur yfir
öxnadalsheiði og í slóð þeirra gátu
hinir bílarnir síðan brotizt til
byggða. Höfðu sumir þeirra þá
sptið fastir í nokkrar ldukkustund-
ir.
Á sunnudaginn tókst einum stór-
um bíl að brjótast yfir Öxnadals-
heiði, en annars var hún algerlega
ófær talin, enda hvassviðri og
skafhrlð þar uppi.
í gær hlánaði og gerði rigningar
slyddu á Norðurlandi og var þá sú
ákvörðun tekin að senda plógbtl
frá Akureyri snemma í morguh
upp á heiði til að moka snjónum af
veginum. Biðu margir bllar beggja
megin heiðarinnar eftir að komast
I slóðina.
Otför móður okkar
EMILÍU KOFOED-HANSEN
fer fram frá Dómkirkjunni miðvikudaginn 29. þ m. kl.
14.00.
Jarðsett verður í gamla kirkjugarðinum.
Sigríður Eggertsdóttir Agnar Kofoed-Hansen.
Bíllinn íór niiur
um isinn á ánni
Húsavík I gær.
Það óhapp vildi til um síðustu
helgi, að bíll Sigvalda Jónssonar
að Garði I Kelduhverfi fór niður
um ís á hálfuppþornaðri á, er
liggur úr lónum skammt frá Arn-
arnesi. Tókst Sigvaldá að komast
upp við illan Ieik.
Sigvaldi var á leið að leita reka
I fjörunni, er óhappið vildi til.
Voru þrjú börn hans með I bllnum,
8 ára, 9 ára og 13 ára. Sigvaldi
ók eftir ísnum á hinum gamla ár-
farvegi. Mun hann hafa talið ísinn
Treg veiði hjá
Siglufjarðar-
bátum
Gæftir hafa verið sæmilegar
hjá Siglufjarðarbátum undanfar-
ið, en hins vegar fiskazt lítið.
Hraðfrystihús Síldarverksmiðjaf
ríkisins gerir út tvo báta.
Hring og Æskuna. Hjá hraðfrysti-
húsinu ísafold leggja einnig tveir
bátar upp, Særún og Hjalti. Þá
eru og allmargir trillubátar sem
stunda veiðar þegar veður leyfir.
En 1 heild má segja að lltið hafi
fiskazt enda þótt veður sé gott
flesta daga.
Engin teljandi atvinna er á
Siglufirði 1 vetur og atvinnuhorf-
ur versnuðu til muna við bruna
tunnuverksmiðjunnar. Fjöldi fólks
er nú farinn I atvinnuleit, flestir í
verstöðvamar sunnanlands.
öruggan og litið vatn undir. En
skyndilega brast ísinn og bíllinn
seig niður. Kom Sigvaldi börnunum
út og upp á ísskörina en er hann
ætlaði sjálfur að stíga upp á skör-
ina brast hún undan honum. Skreið
hann þ‘á til baka tll bíl'síns og
-komst upp I hann og hafði sig upp
á ísinn frá bílnum. Sótti Sigvaldi
síðan hjálp að Arnarnesi en þar
býr bróðir hans. Var sóttur krana-
bíll til Kópaskers til þess að ná
bílnum upp. — Reki hefur verið
lltill undanfarið.
Mísferll —
Drengur
fóthrofnar
Drengur fótbrotnaði f umferð-
arsiysi í Hafnarfirði síðdeg's á
sunnudaginn.
Þetta er 7 ára gamall drengur,
Sigurður Karlsson að nafni. Hann
hafði hlau.pið út á Reykjavíkurveg
án þess að huga að umferðinni og
lenti um leið á vinstra framhomi
bifreiðar, sem ekið var eftir göt-
unni.
Framh. af bls. 1.
kom í Ijós að eitthvað var óhreint
í pokahorninu með 19 bifreiðar,
sem áttu að vera til staðar en
fundust ekki. Ákveðinn afgreiðslu-
maður, sem starfað hefur við vöru-
afgreiðslu hjá Eimskipafélaginu
um margra ára skeið og hafði
miklum trúnaðarstörfum að gegna,
átti að vita um bifreiðarnar og
þegar hann var krafinn sagna við-
urkenndi hann að hafa afhent þær
án uppáskrifaðra tollskjala né
leyfis frá bönkum.
Hjá viðkomandi innflutningsfyr-
irtæki fengust engar fullnægjandi
skýringar þegar forráðamenn þess
voru inntir eftir hverju þetta sætti
og þar sem hér þykir um hið al-
varlegasta misferli að ræða var á-
kveðið af hálfu Eimskipafélagsins
að afhenda málið sakadómaraemb-
ættinu til rannsóknar og meðferð-
ar. Hefur það þegar verið gert og
jafnframt hefur viðkomandi af-
greiðslumaður félagsins verið lát-
inn hætta störfum.
Vísir spurðist fyrir um það I
morgun hvort ekki gæti verið um
meira misferli hjá afgreiðslumann-
inum að ræða, en fékk þau svör að
ekki væri ástæða til að ætla sllkt
og annað en þetta hafi ekki komið
I ljós við framangreinda vöra-
könnun. Hins vegar var blaðinu
tjáð að félagið liti alvarlegum aug-
um á slíkt athæfi þvi að jafnan er
lögð rík áherzla á að afhenda
aldrei vörur nema öll tilskilin leyfi
séu fyrir hendi, jafnt frá bönkum
sem tollstjóraembættinu.
Orðobék —
Framhald af bls. 4.
glóðarsteikja), karbónaði
snitsell (hins vegar kóteletta)
kokkteill (I merkingunni al
mennt sem blanda), glassúr
frostingur, viskaleður, spekka
spekknál, gratin, grúppa, ordn
ari, harmonikumappa, knallerta
baldakin (á loftlömpum), volta
kross, essens, atlas-silki, flíse
lín, terilín, sett (samstæða), steli
(vantar sem bíl eða hjólgrind.
hins vegar sem bollastell), statíf
/"kkkur, sem tókum þátt I þess
um samkvæmisleik, blöskr
aði það hve mörg orð vantaði
Nú var komið kaffi, svo við urð
um að hætta, en svo virtist sem
þannig mætti halda áfram I það
óendanlega.
Hver er svo skýringin á þess-
um ágöllum? Er hægt að afsaka
þá með því t. d. að óþarfi sé að
birta öll þessi erlendu tökuyrði?
Þvl er til að svara, að fátt er
nú einmitt þýðingarmeira en éin
mitt að aðstoða fólk við notkun
tökuorðanna, sem hellast yfir
landið, ýmist að hjálpa fólki við
að aðlaga sum þeirra að Islenzk-
unni eða forkasta sumum með
því að benda fólki á gott orð,
sem megi nota 1 staðinn.
Eða er hægt að af.saka þessar
gloppur með því að slík almenn-
ingsorðabók geti ekki innihajdið
allt? Sú afsökun verður þó veik
þegar bókinni er flett og hvar-
vetna blasir við urmull, hundr-
uð, þúsundir af gömlum, úrelt-
um orðum, sem aldrei eru not-
uð I nútímanum.
Eða I þriðja lagi, er það af-
sökun fyrir þessu, sem ritstjóri
nefnir i formála, að hægt hefði
verið að útrýma agnúum með
þvf að vinna lengur að bókinni?
Tjað getur kannski verið. Hins
vegar grunar mig, að hér sé
alvarlegra mál á ferðinni. Ég
gæti trúað þvi, að þessi almenn
ingsorðabók gefi okkur nokkra
spegilmynd af því á hvaða stigi
Háskólaorðabókin er nú stödd.
Þessi spegilmynd gefur til kynna
að nútímamálið, hið lifandi mál
dagsins í dag, hafi verið van-
rækt þar. Hins vegar hafi allt
of mikill kraftur farið I að leita
uppi úrelt og gömul orðtæki.
Þáttur sá sem Háskólaorðabókin
hefur í útvarpinu I hverri viku
gefur þetta til kynna, þar sem
málfræðingarnir eru nú alger-
lega hættir að minnast á vanda-
mál nútímamálsins en virðast
staðnaðir í afgömlum sérvizku-
hugtökum, sem þeir hafa heyrt
einu sinni á seytjöndu öld á ein-
um stað á landinu austur á
Langanesi. Það væri illa farið
ef sú getgáta mín er rétt, en
varla er önnur skýring til á
þessu.
Þorsteinn Thorarensen.
Miðstöðvarketill
2—3 ferm. miðstöðvarketill óskast, helst fyrir
sjálftrekk. Sími 19092.