Vísir - 16.12.1964, Side 8

\7 í O *
^ecember 1964
<a
VÍSIR
Otgefandi: BlaSaútgðlan visiK
Ritstjóri: Gunnar G Schram
AðstoOarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjórar Þorsteinn 0 Thorarensen
Björgvin Guðmundsson
Ritstjómarskrifstofur Laugavegi 178
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3
Askriftargjald er 80 kr a mánuði
I tausasölu 5 kr. eint. - Sími 11660 (ð.iinun
•b-entsmiðia Vfsis - Edda h.t
Um stóriðju
{Jvert sinn sem minnzt er á að koma upp stóriðju í
andinu, verða kommúnistar æfir. Þeir líkja slíkum
áðagerðum við föðurlandssvik og velja verstu skamm-
aryrði tungunnar þeim mönnum, sem vilja athuga
nöguleika á stóriðjurekstri.
Framsóknarflokkurinn er hvorki hrár né soðinn í
öessu máli, fremur en öðrum, og því erfitt að geta sér
til um, hver afstaða hans yrði, ef til kæmi. Ef það
yrði í tíð núverandi ríkisstjórnar, mundu leiðtogar
Framsóknar vafalaust reyna að nota málið til árása
á hana og gera sér þannig pólitískan mat úr því. Væri
Framsókn hins vegar í ríkisstjórn, eru allar líkur til
að hún yrði fylgjandi stóriðju.
Ef menn beita heilbrigðri skynsemi, er erfitt að koma
auga á, að það geti verið nokkur dauðasynd, að at-
huga þennan möguleika. Eins og Ingólfur Jónsson ráð-
herra sagði í grein hér í blaðinu í fyrradag, er auðvitað
margs að gæta, ef veita ætti erlendum fyrirtækjum
leyfi til slíks rekstrar í landinu. Þar þarf auðvitað að
tryggja hagsmuni landsmanna sjálfra á allan hátt, og
gætum við þar, eins og ráðherrann sagði, að ýmsu
leyti stuðzt við reynslu Norðmanna, sem hafa leyft
erlendum fyrirtækjum stóriðjurekstur gegn vissum
skilyrðum, sem hafa tryggt hagsmuni Noregs.
Óneitanlega er ótal margt, sem mælir með því, að
koma hér á fót stóriðju, ef við getum fengið um það
hagstæða samninga og jafnframt tryggt rétt okkar
nægilega gagnvart hinum erlendu aðilum. Eitt af því,
sem ráðherrann nefndi, að mælt gæti með því, að er-
lent fyrirtæki fengi rétt til atvinnurekstrar með þess-
um hætti, er að þá mundu skapast möguleikar til stór-
virkjunar fallvatna, sem tryggði landsmönnum ódýr-
ari raforku en nú. En slíkar stórvirkjanir höfum við
tæplega fjárhagslegt bolmagn til að gera, nema geta
selt raforku til erlends aðila í stórum stíl til ákveðins
tíma og fengið þannig mikinn hluta virkjunarkostnað-
arins. Hér er því vissulega mál, sem vert er að athuga,
og auðvitað þurfum við ekki að gera aðra samninga
en þá, sem við erum sjálfir ánægðir með og teljum
okkur hagkvæma.
Skyldur
Jjjóðviljinn var að hneykslast á því á dögunum, að
Vísir hefði sagt að við hefðum tekið á okkur vissar
skyldur með því að ísland gerðist aðili að varnarsam-
tökum vestrænna lýðræðisþjóða. Ritstjóri Þjóðviljans
ætti að hugleiða það, hvaða gagn væri að slíkum þjóða-
sarptöj^um, bæði þessum og öðrum, ef aðildarríkin
hefðu þar hvert um sig engar skyldur. Hafa þau það
'annski ekki í Vars j árbandalaginu?
j kjarnorkustöð Danmerkur
að Risö, hafa að undanfömu
verið gerðar gagnmerkar til-
raunir, sem sýna að unnt er
að geisla nýjan fisk, svo hann
heldur geymsluþoli sínu vik-
um saman og helzt jafn fersk
ur og þegar hann var veiddur.
Segja Danir sjálfir að þetta
opni ný svið í markaðsleit og
sölu fyrir sjávarafurðir, þar
sem höfuð vandamálið við
geymslu fiskjarins sé nú
leyst.
Danska blaðið Politiken birti
grein um þessar tilraunir og ár-
angur þeirra þann 5. desember
s.l.Var það í þvf tiilefni að fyrra
nánudag hófst Evrópuráðstefna
’-fræðinga i Risö um geril-
neyðingu með geislum í Risö.
Segir blaðið í fyrirsögn að þessi
meðferð fiskjarins muni þýða
byltingu í fiskútfiutningi Dan-
merkur.
Þess má geta að það er is-
lenzkur vísindamaður sem stjórn
ar þessari geislunardeild i Risö
atomstöðinni, dr. Ari Brynjólfs
son frá Krossanesi við Eyjafjörð.
Getur Politiken þess í fréttinni,
en nefnir þó ekki þjóðerni hans.
Fram til þessa hafa Danir,
segir Politiken, selt ísaðan fisk
til Suður-Þýzkalands, Svisslands
og Norður Ítalíu. Fiskurinn hef
ur verið fluttur á bílum þessa
leið og hefur ekki mátt vera
eldri en 7—10 daga gamall er
hann kom á ákvörðunarstað. Ef
bíllinn bilaði eða erfiðleikar
töfðu þá varð fiskurinn jafnan
...'ur
?TÆL.r’j-í. „j . ,, . , ■ ■ ■"*, i
Hér er stjórnborðið í geislunardeild kjamorkuversins í Risö. Efst
til vinstri er sjónvarpstjald. Á því getur vísindamaðurinn fylgzt
með því sem gerist inni f geislunarherberginu, er geymsluþol nýs
fiskjar er margfaldað.
uX
fUiXIIU,
Geisiun nuitvda:
Bylting í útfiutningi fisks
- segir POLITIKEN
óhæfur til neyzlu — með þeim
fjárhagsskaða sem það hafði í
för með sér fyrir danska seljend
ur.
Nú er komið í ljós að með
geislun geymist fiskurinn fersk
ur í 20—30 daga. Það þýðir seg-
ir blaðið, að nýir markaðir opn
ast sunnar í álfunni fyrir danska
fiskinn.
Það er sú deild Risö kjarnorku
versins sem fæst við gerilsneyð
ingu matvæla sem fundið hefur
upp þessa aðferð í samvinnu við
rannsóknarstofu danska fiski-
málaráðuneytisins. Áður hafði
verið fundin upp- í þessari deild
aðferð til þess að geyma niður-
soðið kjöt. Var þá kjötið ekki
soðið heldur aðeins velgt og
síðan geislað i dósunum. Svipað
er að farið með fiskinn. Hann
er eftir sem áður ísaður, en fær
einnig væga geislun, þótt unnt
væri að geyma hann óísaðan
með mikilli geislun.
Það er sérstakt tæki i
kjarnorkuverinu sem framkvæm
ir þessa geislun, og nefnist það
á dönsku: ,,elektron-accelerator“
Það framleiðir elektrónur, sem
skotið er inn í fiskinn. Þær hitta
fyrir atomin í'fiskinum og hlaða
þau, eða „ionisera". Við það
myndast efnaskipti i fiskinum
sem gera bakteríur óskaðlegar,
sem á hann ráðast.
Politiken getur þess að áður
en heilbrigðisyfirvöld Danmerk-
ur viðurkenndu þessa merku
nýju aðferð við að geyma fisk
óskemmdan þá munu þau skýra
bandarískum yfirvöldum frá að-
ferðinni, en þar í landi hefur
mjög mikið rannsóknarstarf ver
ið innt af hendi varðandi
geymslu matvæla með geislun.
Aðalfundur Sambands
Dýraverndunarfél. íslands
Aðalfundur Samliands Dýra-
verndunarfélaga íslands var
haldinn í Reykjavík sunnudag-
inn 22. nóvember s.l.
Til fundarins mættu 27 full-
‘rúar sambandsfélaganna. trún-
iðarmenn og stjórn sa.nbands-
ins.
Auk venjulegra aðalfundar-
starf minntist sambandið #'
þann 13. júlí í ár voru liðin 50
ár frá stofnun Dýraverndunar-
félags Reykiavíkur. Vegna af-
mælisins kom Dýraverndarinn
út í stækkuðu broti. Flutti ritið
vtar'ia sögu dýraverndunar-
samtakanna sem ritstjóri Dýra
verndarans Guðmundur Gísla-
són Ilagalin hafði samið.
“ Stjórn sambandsins bauð fujl-
trúum aðalfundarins ásamt
nokkrum gestum til hádegis-
verðar að Hótel Sögu í tiiefni
þessara tímamóta í sögu sam-
takanna.
Á aðalfundinum fluttu erirdi:
’firdýralæknir Páll A. Pálsr'or
um hjúkrunarstöð dýra: tor-
■ stöðumaður bifreiðaeftirlits rík-
Framh. á bís. 6.