Vísir - 16.06.1965, Blaðsíða 7

/1 S I R . Miðvikudagur 16. júní 1965.
7
„Ef æskan vill rétta þér örvandi
hönd, þá ertu á framtíðarvegiJ‘
FjöSmenn og vel heppnuð héraðsmót
Sjálfstæðisflokkssns um síðustu helgi
ardagskvöld, og voru ræðu-
menn þar þeir Steinþór bóndi
Gestsson og varaþ'ingmaður
Sjálfstæðisflokksins frá Hæli,
Óli Þ. Guðbjartsson, kennari á
Selfossi og forsætisráðherra,
Bjarni Benediktsson.
Mik'ill fjöldi hvaðanæva að
úr Árnessýslu og jafnvel víðar
sótti mótið og sem fyrr sá Svav
ar Gests um skemmtiatriðiin.
Á sunnudagskvöld var svo
hið þriðja mót hald'ið, að Brún
í Borgarfirði. Ræðumenn
kvöldsins að Brún voru Ásgeir
Pétursson, sýslumaður, Kalm-
ann Stefánsson, bóndi og
Bjarni Benediktsson, forsæt'is-
ráðherra.
Um næstu helgi verða svo
haldin héraðsmót á Austur-
landi. Verða þau á Seyðisfirði,
Eskifirði og Neskaupstað.
Hið fyrsta af þeim héraðs
mótum, sem Sjálfsfeeðisflokkur
inn heldur um land allt í sum
ar, var héraðsmót Gullbringu-
og Kjósarsýslu, haldið í Hlé-
garði sl. föstudagskvöld.
Mótið hófst kl 21 og voru
ræðumenn kvöldsins þrír.
Fyrstur talað'i Axel Jónsson,
alþingismaður, og ræddi um
ýmis hagsmunamál kjördæmis
ins, svo sem vegalagnir og
fleira. Benti hann á þau stór-
virk’i sem unnin hefðu verið í
vegamálum, lagningu Keflavík-
urvegarins og áætlanir um nýj
an Hafnafjarðaveg. Fagnaði Ax
el þeirrj nýlundu, að á héraðs
mótum flokksins í sumar yrði
ætíð meðal ræðumanna einn
fulltrúi ungu kynslóðarinnar.
Kvað hann það gæfu Sjálfstæð
isflokksins, hve mjög hann
hafi notið stórhugs og bjart-
sýnj æskumanna, — ætíð not-
ið öflugs fylgis ungu kynslóð-
arinnar, og sannaðist þar hið
kveðna, að „ef æskan vill rétta
þér örvandi hönd, þá ertu á
framtíðarvegi."
Þá talaði fulltrúi ungu kyn-
slóðarinnar, Árni Grétar Finns
son, formaður SUS, Ámi ræddi
um starf og stefnu Sjálfstæðis
flokksins og kynnti grundvall-
arstefnu flokksins.
Síðastur tp’ rði forsætisráð-
herra, dr. Bjarni Benediktsson.
Minntist hann í upphafi hins
látna forsætisráðherra Ólafs
Thors, sem verið hafði þing-
maður kjördæmisins um fjölda
ára. Forsætisráðherra útskýrði
gang og stöðu verkalýðsmál-
anna og kjaradeilna þeirra sem
efst hafa verið á baugi og
ræddi víðar um stjórnmálavið-
horfin.
Skemmtiatriði annaðist Svav
ar Gests af sinni alkunnu snilld.
Svavar mun ásamt hljómsveit
sinni sjá um skemmtiatriði á
öllum héraðsmótum Sjálfstæð-
SÍMI
18888
Á skrifstofu Læknafélags Reykja
víkur hefur nú verið komið fyrir
sjálfvirkum símsvara, er gefur upp
lýsingar um vaktþjónustu lækna í
borginni, einnig upplýsingar um
síma neyðarvaktar og vakta lyfja
búða.
Yfir sumarmánuðina hafa sjúkra
samlagsíæírnar almennt ekki opnar
stofur á laugardögum, en í stað
bess er í samráði við Sjúkrasamlag
Reykjavíkur tekin upp vaktþjón-
usta fyrir hádegi á laugardögum.
Hverja viku verða ennfremur gefn
ar upplýsingar í hinum nýja sím-
svara um þær tvær lækningastofur,
sem samkv. fyrrnefndu samkomu-
lagi verða opnar á laugardögum.
Gegna læknar þar smávægilegri
sjúkdómstilfellum, er ekki þarfnast
vitjana vaktalækna.. Símanúmer
hins nýja sfmsvara er 18888.
isflokksins í sumar. Svavar
stjómaði spurningaþætti milli
Mosfellssveitarmanna og Kjós-
armanna og tókst hann með
ágætum. Fóru Mosfellssvéitar-
menn með sigur af hólmi í
keppninni. Þá skemmti kvartett
úr hljómsveitinni með söng sín
um og að lokum var leikið fyr
ir dansi til klukkan eitt eftir
iðnætti. Fjöldi ungs fólks var
þama, sennilega um eða rúm-
lega helmingur mótsgesta, og
skemmtu menn sér vel.
MÓTIN Á FLÚÐUM OG BRÚN
Annað héraðsmótið var hald
ið að Flúðum næsta kvöld, laug
Fjölmenni var á héraðsmótinu að Hlégarði.
KRISTJÁNSSON: Á MIÐVIKUDAGSKVOLDI
TTér á landi ríkir mikið rit-
deilustand. Stöðugt eru rit-
deilur í gangi í blöðunum,
nokkrar f einu, og sumar hafa
jafnvel staðið mánuðum saman.
Dæmigerð ritdeila verður til
á þennan hátt:
Greinarhöfundur sezt niður
til að skrifa um eitthvað hjart-
ans mál sitt. Hann fer rólega af
stað, en smám saman hrífst
hann af eigin frásögn og æsist
upp. Vandamálið, sem átti að
vera tilefni rólegrar greinar, er
orðið að hneykslismáli, sem
greinarhöfundur á engin orð
yfir. Þegar líður á seinni hluta
greinarinnar, hættir honum til
að klykkja út með „vel völdum
orðum", sem standast oft ekki
gagnrýni.
Næsta stig málsins er, að ann-
ar maður, sem hefur aðra skoð-
un á málinu, Ies greinina. Þeg-
ar hann kemur að vel völdu
orðunum, umhverfist hann af
heilagri reiði. Titrandi af hugar-
æsingi sezt hann niður og skrif-
ar svargrein, sem er enn kúfaðri
af vel völdum orðum en hin
fyrri. Hann þarf ekki að hita
sig upp með skrifunum, æsing-
urinn er fyrir hendi, áður en
greinin er rituð, og hann nær
þess vegna enn hærra stigi f
reiðilestrinum.
Þriðja stigið er, að fyrri
greinarhöfundurinn les hin vel
völdu orð seinni greinarhöfund-
arins. Hann fölnar þá vegna
svívirðilegrar ósanngimi hins
fyrrnefnda og sezt óðar við
skriftir. Um þessar mundir em
áhugamenn um allt land seztir
við skriftir til þess að koma á
framfæri hinum hinzta sann-
leika f þessu máli.
Jþessir greinasmiðir falla tfð-
um f slæmar gildrur:
Þeim hættir m. a. til að vitna
rangt í greinar andstæðinganna.
Þar sem óvinurinn skrifaði
„meðalskussi", lesa þeir
„skussi" og fá aðra merkingu
út úr samhenginu. Þeir em of
æstir til að athuga, hvað óvin-
urinn sagði raunverulega, enda
í mörgum tilfellum búnir að rífa
grein hans í hneykslan.
Þá hættir þeim til að kynna
sér grein óvinarins of ,illa og
gera honum upp skoðanir eða
fullyrðingar, sem hann hefur
aldrei borið fram. Þetta er einna
algengasta fyrirbrigði í ritdeil-
um.
Önnur gildra er sú, að spara
sér að kanna heimildir málsins,
eða styðjast við of gamlar heim
ildir, sem ekki hafa lengur gildi,
af því að bretyingar hafa gerzt,
síðan þær upplýsingar voru
fengnar. Þannig skrifaði grein-
arhöfundur um daginn, að al-
þingismenn hefðu skattafvilfían-
ríkis ... alveg eins og hér væri
um staðreynd að ræða, sem
sýnt hefði verið fram á með
rannsóknum.
Einnig eru alltaf til menn,
sem hafa yfir að ráða einhverj-
um innri :gani\Ieika,i sem gérir
s þéim kfeifLéð haitia.fram hinum
fáránlegustu hlutum, þvert ofan
f raunveruleikann. Ég minnist
þess, að kjallaragreinasmiður
umhverfðist fyrir allmörgum ár-
um, þegar sálfræðingur ritaði
bók um íslenzkar gréindarvísi-
tölurannsóknir. 1 bókinni kom
það m.a. fram, að rannsókn-
irnar hefðu leitt í ljós, að börn
embættismanna hefðu hærri
greindarvfsitölu að meðaltali en
böm erfiðismanna. Kjallara-
LATIR
GREINA-
SMIÐIR
ir, en athugaði ekki, að þessar
fvilnanir voru afnumdar fyrir
nokkru. Hér kemur letin fram
á mjög áberandi hátt.
Enn ein gildran felst í þvf að
nota f hita frásagnarinnar sterk-
ari orð, en málefnið leyfir, gera
t.d. óvininum upp verri hvatir,
en tilefni er til, og tala f þvf
sambandi um róg, blekkingar
og níð.
Þá er það mjög algeng gildra,
að gleyma því, að einhverjar
staðreyndir verða að liggja á
bak við fullyrðingar. Um daginn
var sagt f blaði: Greindarvísi-
tala alþingismanna mundi vera
ein hin lægsta, sem um getur á
löggiafafarsmkundu siálfstæðs
greinasmiðurinn hafði í fórum
sínum hinn innri sannleika jáfn-
réttis allra manna og réðist með
miklum stílþrifum á rannsókna-
niðurstöður sálfræðingsins. Ár-
angurinn varð sá, að Mennta-
málaráðuneytið, sem hafði gefið
bókina út, dró hana þegjandi og
hljóðalaust úr bókaverzlunum.
Innri sannleikurinn hafði sigrað
staðreyndirnar.
Virðingarleysi einstakra
greinasmiða fyrir staðreyndum
gengur svo langt stöku sinnum,
að manni er nær að halda, að
þeir hafi látið segja sér frá efni
greinar, og síðan skrifað gegn
henni og gagnrýnt atriði, án
þess að hafa lesið greinina sjálf-
ir. Slíkir menn framleiða sjálfir
drauga, sem þeir berjast síðan
við.
Sjálfsagi og þolinmæði greina
smiða virðast vera mjög lítil.
Fátítt er, að menn temji sér á-
reiðanleg vinnubrögð, svo sem
könnun heimilda og nákvæmni
í umtali.
TVTú mætti segja, að hyskni
” þessara óvönduðu greina-
smiða kæmi þeim sjálfum í koll,
því allir gætu séð greinar þeirra
og haft sér að aðhlátursefni. En
því miður er það svo, að það
þykir sjálfsagt að spara sér erf-
iðið í kringum staðreynirnar.
Mér er ekki kunnugt um, að
neinir af hinum nafntogaðri
greinasmiðum í þessum gæða-
flokki hafi beðið alvarlegan á-
litshnekki af fullyrðingum sfn-
um.
Mér verður hér hugsað til
skólanna. Þeir gera ekkert til
þess að hvetja unga fólkið til
þess að skrá rökréttar hugsan-
ir. Alla leið upp í menntaskóla
er lagt einhæft mat á réttritun
í ritgerðum, og í menntaskóla
bætist aðeins við fálmkennt mat
á stíl ritgerða. Unga fólkinu er
ekki kennd notkun heimilda, né
önnur nákæmni í vinnubrögð-
um.
Ungur stærðfræðingur, sem
ég þekki, sagði einu sinni, að
það væri ekki hægt að hugsa
rökrétt á íslenzku. Hún væri
ef til vill gott bókmenntamál,
en of ónákvæm og samsvörun-
arlaus til þess að nota hana í
rökhugsun. Ekki treysti ég mér
til þess að dæma um þessa full-
yrðingu, en mér dettur í hug,
að hér sé ekki um eiginleika
málsins að ræða heldur meðferð
þess. Það hefur skapazt sú
venja hér, að heimta stíl sem
markmið í skrifuðu máli, en
síður rökrétta hugsun. Það
kemur jafnvel fyrir, að fræðirit
vísindamanna, einkum f íslenzk-
um fræðum, beri meiri keim af
stílbrögðum en vísindum.
J.Jvimleiðastir manna eru þeir,
sem skrifa vel, leyfa stflnum
að taka við stjórninni og láta
hann lyfta sér hátt yfir hinar erf
iðu og óþægilegu staðreyndir
hvers máls.