Vísir - 16.06.1965, Blaðsíða 8

VISIR . Miðvikudagur 16. júní 1965.
8
VÍSIR
CJtgefandi: Blaðaútgáfan VISIR
Ritstjóri: Gunnar G. Schram
Aðstoðarritstjóri: Axe) Thorsteinsor
Fréttastjórar: Jónas Kristjánsson
Þorsteinn Ö. Thorarensen
Ritstjórnarskrifstotur Laugavegi 178
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3
Áskriftargjald er 80 kr á mánuði
1 lausasölu 7 kr. eint. — Sími 11660 (5 linur)
Prentsmiðja Vísis - Edda h.f
Gamlar syndir
íslenzkt máltæki segir, að ekki tjái að sakast um
orðinn hlut ,en eigi að síður getur verið fróðlegt og
gagnlegt að rifja upp orsakir þeirra vandamála, sem
við eigum við að stríða í íslenzkum efnahagsmálum
á hverjum tíma.
Árið 1950 var tekin upp ný stefna í pfnahagsmálum
Haftakerfið hafði þá leitt út í ógöngur, gjaldeyris-
skorturinn fór sífellt vaxandi. Sjálfstæðismenn og
Framsókn, sem þá fóru með stjórn, urðu sammála
um að hér yrði að verða breyting á ,og má segja að
Framsóknarflokkurinn hafi þá unnið af heilindum
með samstarfsflokki sínum að því að reisa við efna-
hagskerfið, enda var þá komið í algert óefni, bæði
vegna rangrar stjórnarstefnu undanfarin ár og slæms
árferðis. Ráðstafanir stjórnarinnar báru góðan ár-
angur þótt nokkuð drægi úr, að aflabrestur var mik-
ill á síldveiðum og verzlunarárferði slæmt.
í Alþingiskosningunum, sem fram fóru 1953, lýsti
þjóðin yfir trausti sínu á stjórnarstefnunni og
stjórnarflokkarnir bættu við sig fylgi og unnu eitt
þingsæti. Hefði því mátt ætla að samstarfið gæti
framvegis orðið gott, en strax eftir kosningarnar
kom í ljós að Framsókn var ekki sama sinnis og áð-
ur. Gömlu óheilindin í samstarfi fóru að gera vart við
sig aftur. Hermann Jónasson fór úr ríkisstjórninni
og vann eftir það leynt og ljóst að því að kljúfa
hana og tókst það vorið 1956.
Efnahagsþróunin var að flestu leyti hagstæð á
árunum 1953 og 1954, velmegun fór vaxandi ,atvinna
var mikil og þjóðin undi vel hag sínum. En ábyrgðar-
lausir stjórnmálaforingjar voru ekki eins ánægðir.
Kommúnistar töldu nauðsynlegt að gera eitthvað til
að minna á sig, og þá var auðvitað gripið til þess
gamla ráðs, að koma af stað vinnudeilum. Jarðveg-
urinn var að ýmsu leyti fyrir hendi, þar sem eftir-
spurn eftir vinnuafli var mikil og jafnvel skortur á
því í sumum greinum.
Þetta tókst svo vorið 1955. Þá skullu á einhver víð-
tækustu verkföll, sem orðið hafa hér á landi. Kaup
hækkaði stórlega þegar loksins var samið ,og um
haustið 1955 var svo komið vegna vísitölufyrirkomu-
lagsins, að almennt kaupgjald í landinu hafði hækk-
að um nálega 25%. Þar með var skollin á sú skriða,
sem við erum enn að berjast við, skriðan, sem varð
vinstri stjórninni að falli og mestum erfiðleikum
hefur valdið í efnahagslífinu æ síðan.
Hefði Framsóknarflokkurinn ekki svikizt undan
merkjum í stjórnarsamstarfinu 1953-1956 er líklegt
að tekizt hefði að koma í veg fyrir verðbólguþróun-
ina að mestu leyti. Það var því mikið ólánsspor
sem foringjar þess flokks stigu, þegar þeir fóru að
að grafa undan samstarfinu við Sjálfstæðismenn og
undirbúa stofnun Hræðslubandalagsins og vinstri
stjómarinnar.
Þjóðin að baki veggnum
þann 17. júni eru 12 ár liðin
frá því að austur-þýzka
þjóðin gerði uppreisn gegn
stjórn lands síns og krafðist
frelsis og mannréttinda sér til
handa. Uppreisnin var gerð í
höfuðborg Austur-Þýzkalands,
Berlín. Þar gengu fremstir í
flokki verkamenn úr verksmiðj
um borgarinnar. Kjör þeirra
höfðu sífellt farið versnandi,
matvæla- og vöruskömmtun
var ströng í landinu og nýjar
vinnuálögur höfðu verið lög-
teknar skömmu áður. Svo mjög
var að alþýðu Berlínar sorfið
að hún þoldi ekki lengur ein-
ræðisstjórn Ulbrichts og félaga
hans mótþróa- og mögiunar-
laust. Mannréttindi svo sem
þau þekkjast í Vestur-Evrópu
voru lítilsvirt í landinu gjör-
völlu. Þar fengu að vísu að
starfa að nafninu til fieiri en
einn stjórnmálaflokkur, en í
rauninni var þar um eina
breiðfylkingu að ræða undir
stjórn kommúnistaflokks lands-
ins. Alþýðudómstólar kváðu
upp dóma sem voru skrípaleikur
réttlætisins. Menn voru dæmd
ir í fangelsisvist fyrir það eitt
að iesa blöð frá vestrænum ríkj
um svo aðeins eitt dæmi sé tek
ið.
TTppreisnin breiddist út um
borgina sem eldur í sinu,
þann 17. júní fóru verkamenn í
hópum um göturnar, réðust á
flokksskrifstofur kommúnista-
flokksins, lögðu eld í þær, rifu
niður áróðursspjöld og hrópuðu
mótmæli sln. Hámarki náði upp
reisnin er nokkrir verkamann-
anna klifu Brandenborgarhliðið
á borgarmörkunum og skáru
niður rauða fánann, sem þar
blakti við hún.
En það leið skammúr iínii
þar til kommilnistastjórn Ul-
brichts greip til sinna ráða
gagnvart uppreisnarmönnum.
Rússneska herliðið í borginni
var kvatt.á vettvang. Skriðdrek
um var beitt gegn verkamönnun
um. Alkunna eru þær myndir
sem þá voru teknar er verka-
menn réðust gegn hinum rússn
esku vígvélum berhentir eða
með steina eina að vopni. Bylt
ingin var barin niður miskunn-
arlaust og fangelsi Austur-Berl
ínar fylltust 'af verkamönnum
sem höfðu dirfzt að láta í ljós
andúð sína á Ulbricht og lepp-
mennsku hans.
'p'n Austur-Þjóðverjar létu
ekki að sér hæða. Þeim
16 milljónir Austur-Þjóðverja byggja stærsta fangelsi veraldar.
Líflátssök er að reyna að komast úr landi, klífa vegginn eða
gaddavírsgirðinguna á landamærunum.
hefði mistekizt. að varpa af sér
oki Ulbrichts í byltingunni. En
almenningur sætti sig ekki við
kjör sín. Fólksflóttinn vestur á
bóginn hófst. Þúsundir kusu
frelsið í hverri viku. Þjóðin
streymdi yfir landamærin í átt
til frelsisins. I Vestur-Berlín var
komið upp miklum móttökubúð
um fyrir flóttamennina, þar sem
þeim var veittur beini og að-
iílynnifig. Heilar fjölskyldur
tökú sig upp innan úr miðju
landi óg héldu til Berlínar þar
sem gáttir stóðu ennþá opnar
til vesturs. En þar kom að
stjórn Ulbricts taldi sig ekki
lengur geta unað við það van
traust sem í fólksflóttanum
fólst, hinum mestu þjóðflutning
um síðari alda. Eftir að milljón
ir höfðu flúið Austur-Þýzkaland
var veggurinn byggður á borg-
armörkunum í Berlín og
gaddavírsgirðing margföld sett
upp á landamærunum frá
Eystrasalti suður í álfu. Þar
með hafði Ulbricht framkvæmt
einstæðan atburð í veraldarsög
unni: múrað inni heila þjóð. Nú
var það líflátssök að klífa vegg
inn og halda úr landi. Og marg
ir báru beinin í skugga veggj-
arins, sem ótrauðir reyndu að
komast vestur yfir. Að því þarf
ekki mörgum orðum að eyða
hvílík smán austur-þýzku þjóð-
inni var gerð með þessu fyrir-
tæki. Og hvílik vantraustsyfir-
lýsing fyrir forsætisráðherra rík
is að þurfa að múra þegna sína
inni, svo þeir leiti ekki undan
iandsföðursstjórninni!
T . da^ er Austur-Þýzkaland .því
stærsta fangelsi veraldar.
Þar sitja 16 milljónir manna
innan við múrinn. Og þótt jóla-
og páskaheimsóknir séu leyfðar
sundruðum fjölskyldum þá und
irstrikar sú náð aðeins hina
miklu smán kommúnista i hinu
gamla menningarriki.
Skipting Þýzkalands er í dag
bölvaidur Evrópu. Meðan landið
helzt skipt verður þar aldrei
kyrrð og friður. Því er það eitt
mesta hagsmunamál álfunnar að
Þýzkaland fá að sameinast.
íbúar Austur-Þýzkalands
verða að fá að greiða atkvæði
um það í frjálsum kosningum
hvaða stjórnarform þeir kjósa
sér, við hvaða þjóðskipulag
þeir vilja búa.
Tónleikar Musica Nova
Tþélagsskapurinn Musica Nova
hélt siðustu tónleika sína
á þessu starfsári í Lindarbæ í
fyrradag. — Frumflutt var
„Vixl", nýtt verk eftir Þorkel
Sigurbjörnsson, og auk þess
flutt þrjú verk eftir erlenda
höfunda, Konsert op. 24 eftir
Anton Webern, „Tropi“ eftir
Uiccolo Castiglioni og Polifon-
ica, Monodia, Ritmica eftir
Luigi Nono. Ekkert þessara
verka hefur verið flutt hér á
landi áður, og auk þess voru
þeir Castiglioni og Nono ó-
kynntir höfundar. Efnisskrá tón
leikanna er táknræn fyrir
Musica Nova: óþekkt verk eftir
merkustu höfunda samtíðarinn-
ar kynnt ásamt nýju verki eftir
einn af okkar alvarlegu ungu
listamönnum. Þetta hlutverk
Musica Nova hefur skapað fé-
laginu algera sérstöðu í tón-
listarlífi bæjarins, og mættu
tónlistarunnendur gjarnan meta
það hlutverk betur en aðsóknin
bar vitni um. Væri einnig
æskilegt, að þessi starfsemi ein-
skorðaðist ekki eingöngu við
höfuðstaðinn.
Okkar ágæta tónskáld Þorkell
Sigurbjörnsson stjórnaði þess-
um vandasömu verkum og fórst
það ágætlega úr hendi.
Fjölnir Stefánsson.
Þorkell Sigurbjörnsson.