Vísir - 06.11.1965, Blaðsíða 8

8
V í S IR . Laugardagur 6. nóvember 1965.
VISIR
Otgefandi: BlaSaútgáfan VÍSIR
Framkvæmdastjóri: Agnar Ólafsson
Ritstjóri: Gunnar G. Schram
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjórar: Jónas Kristjánsson
Þorsteinn Ó Thorarensen
Auglýsingastj.: Halldór Jónsson >
Sölustjóri: Herbert Guðmundsson
Ritstjórn: Laugavegi 178. Simi 11660 (5 linur)
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3
Áskriftargjald: kr. 80,00 á mánuði innanlands
f lausasölu kr. 7,00 eintakið
Prentsmiðja Vísis — Edda h.f.
Hlutverk Kjaradóms
Kjaradómur kom í fyrradag saman til starfa og
fjallar hann nú í annað sinn um kaup og kjör opin-
berra starfsmanna. í sumar fóru fram samningaum-
leitanir samninganefndar ríkisins og B.S.R.B. um
kaupbreytingar þessara fjölmennu starfshópa. Á
tímabili var talið að samkomulag myndi nást milli
aðilanna, en svo varð ekki og hefur því dómurinn
setzt á rökstóla. Nú eru aðeins þrjár vikur til stefnu,
því fyrir 1. desember skal dómurinn samkvæmt lög-
um kveða upp úrskurð sinn. Á grundvelli hans munu
síðan kjör starfsmanna sveitarfélaga ráðin, Fulltrúar
B.S.R.B. hafa í gær og í fyrradag flutt mál sitt fyrir
dóminum, en í kröfum þeirra er ofarlega á baugi sú
15% kauphækun, sem þeir telja sig eiga inni hjá rík-
inu frá fyrri tíð. Við það bætast svo fjölmargar aðr-
ar kröfur.
Á það má minna, að áður en núverandi ríkisstjórn
kom til valda höfðu opinberir starfsmenn ekki samn-
ingsrétt um kaup sín og kjör. Það var þessi ríkis-
stjórn, sem gekkst fyrir því að þeim var veitt sú
mikilvæga réttarbót sem samningsrétturinn er. Hinu
er ekki að leyna, að mörgum þótti takast misjafnt
til um störf Kjaradóms, er hann kom saman hinu
fyrsta sinni. Þótt vissulega væri sjálfsagt og rétt að
leiðrétta margra ára ranglæti í launakjörum opin-
berra starfsmanna þótti niörgum sem dómurinn færi
of geyst í sakirnar og hygði ekki nógu vel að úrskurð-
um sínum, svo sem var um ákvörðun vaktaálagsins.
Víst var að úrskurður hans hinu fyrra sinni hratt af
stað kauphækkunaröldu meiri en áður hafði þekkzt
í sögu þjóðarinnar, þar sem aðrar stéttir, margar
ranglega, miðuðu kröfur sínar við kjarabætur ríkis-
starfsmanna. Því er eðlilegt að menn horfi með
nokkrum ugg til starfs Kjaradóms að þessu sinni, ef
svo skyldi fara að úrskurður hans yrði til þess að
hleypa annarri slíkri skriðu af stað í þjóðfélaginu.
Um það er þó of snemmt að spá nokkru, en hitt mega
menn vona, að til þess komi ekki.
Maðkar í mysunni
]\faður einn, rússneskur, sem kallar sig vísindamann,
hefur dvalizt hér á landi og haldið fyrirlestra um
hervæðingu Vestur-Þýzkalands, eins og hann orðar
það, og önnur alþjóðamál. Fékk hann inni í Háskól-
anum fyrir fyrirlestur, á þeim forsendum að um vís-
indafyrirlestur væri að ræða. í ljós hefur þó komið,
að þessi gerzki gestur er slyngur áróðursmaður að
hætti göturæðumanna, en ekki vísindamaður. Vel
kunnum við íslendingar að meta heimsóknir bæði
úr austri og vestri, því ekki veitir af að víkka sjón-
deildarhringinn á þessu eylandi. En illa kunnum við
>ví, þegar slíkir gestir villa á $ér heimildir og skreyta
sig stolnum fjöðrum. Maðkað mjöl hefur aldrei þótt
góð vara á íslandi.
☆
■VTýlega kom hingað í heimsókn
rússneskur háskóla-
maður að nafni Herman Sverd-
lof. Hann er af kunnri ætt í Rúss
landi og var bróðir hans eitt sinn
forseti Sovétríkjanna á valdaár-
um Lenins. Sjálfur er Herman
Sverdlof dósent við sovézku sís
indaakademíuna og er sérgrein
hans þar alþjóða samskipti, en í
rauninni er þar um að ræða póli-
tísk fræði, en sú fræðigrein hef
ur orðið all einkennileg í lönd-
um kommúnismans, þar sem hún
miðast öll við það að reyna að
kenna fólki að vera kommúnist-
ar, enda við því að búast að slík
fræðigrein hafi þurft að ganga i
gegnum þykkt og þunnt á þeim
harðstjómarárum í Rússlandi
in ykist. Aðalmunurinn væri sá
að í Vestur Þýzkalandi héldist
hemaðafsinnum uppi að starfa
og þar væri haturshugur í garð
Rússa.
Þá var hann spurður, hvað
Krúsjeff hefði meint er hann
sagði að Vestur Berlín væri eins
og krabbamein í holdi sósíalisku
ríkjanna.
Sverdlof tók þá fram að hann
hafnaði ekki því sem Krúsjeff
hefði sagt, en Krúsjeff hefði sagt
margt sem túlka vrði með því
hve litríkt tungutak maðurinn
hefði haft. Sjálfur kvaðst Sverd
lof nokkmm sinnum hafa komið
til Vestur Berlínar og séð að
borg þeirri hefði verið breytt í
auglýsingaglugga vestræns lífs.
Hins vegar sagði hann að vafa-
samt væri hvort það borgaði sig
að skera meinsemdina burt
vegna þess að þá gæti svo farið
að hvorki sjúklingur né læknir
lifðu það af.
Hann sagði að markmið Sovét
hefðu vart árætt að hefja loft
árásir á Norður Vietnam nema
einmitt vegna þessa ágreinings.
Sverdlof vísa/ði þessari spum-
ingu til Johnsons forseta, en
sagði annars að svo virtist sem
Johnson ímyndaði sér að hann
gæti notfært sér ágreininginri.
Tjá var hann spurður hvort sú
kenning Lenins væri nú ekki
með öllu úrelt að styrjöld við
auðvaldsríkin væri óhjákvæmi-
leg.
Hann hallaðist að því að svo
væri, Lenin hefði sett þessa kenn
ingu fram á fyrstu árum sovét-
lýðveldisins, þegar búizt hafði
verið við því að auðvaldsríkin
ætluðu að kremja þetta sósíal-
íska ríki. Nú væri aðstaðan orð
in breytt, sovétríkin sterk og þar
að auki komin til atómsprengjan.
en Lenin hefði líka séð það fyrir.
Finna mætti setningu í ritum
hans um að visindin myndu gera
PÓLITÍSK FRÆÐI
FRÁ RÚSSLANDI
Á BORÐ BORIN
þégar enginn hefur mátt hafa
þar sjálfstæða skoðun
Er það i rauninni furðulegt að
fulltrúi slíkra fræða skuli fá
heimild til að flytja fyrirlestur
við Háskóla fslands, enda mun
fyrirlesturinn hafa orðið eftir
því einhliða áróður og málpípu-
háttur rússneskra valdhafa í stað
j*ess að í flestum löndum er það
talið fmmskilyrði, að vísinda-
menn í þessari grein geti sett
fram sjálfstæð sjónarmið.
*
Cvo gerðist það í fyrradag, að
rússneska sendiráðið bauð
íslenzkum blaðariiönnum að
eiga samtal við þennan mann.
Fór það að vísu nokkuð stirð-
lega fram, þar sem túlka varð
hvert orð sitt á hvað á rússnesku
og ísl. Samtalið gaf þó nokkra
hugmynd um liugarheim þess
„fræði“-manns, þar sem i mál-
flutningi hans vom áberandi
mótsagnir, sem honum sjálfum
virtust þó þvkja mjög eðlilegar.
Þrátt fyrir það verður það að
segjast, að ýmis orð hans og
ummæli bentu til þeirrar breyt-
ingar sem á hefur orðið í Sovét-
ríkjunum upp á síðkastið. Mað-
ur minnist þess ekki að hingað
hafi komið fulltrúi Sovétríkjanna
fyrr, sem leyfðist það að viður-
kenna opinskátt að Sovétríkjun-
um hefðu orðið á mistök, en það
gerði þessi maður, sjálfsagt af
því að nú hafa valdhafamir aust
ur þar gefið leyfi til þess að við-
urkenna slík mistök.
Hér gefst ekki tóm til að rekja
allt samtalið við Sverdlof, heldur
aðeins nokkur atriði.
p’yrst sneri?t talið um Berlin
og iýstj dósértönn þvi yfir,
að sem stepdur vapri sameining
Þýzkalands útilokuð, af þvi að
þróunin í Austur og Vesturþýzka
landi hefði orðið ólfk og klofning
ríkjanna í Þýzkalandsmálunum
væri að koma í veg fyrir að
hemaðarsinnar í Vestur Þýzka-
landi gætu komizt yfir atóm-
sprengjur. Að vísu væri það
svo að Rússar þyrftu ekki að
óttast Þjóðverja úr þessu, þar
sem þeir mundu aldrei fá hern
aðarlegt bolmagn á við Sovétrík
in, en tak.. yrði með í reikning-
inn að hemaðarsinnar væm oft
ævintýramenn og þessvegna
væri sérstaklega hættulegt að
láta Þjóðverja hafa atóms-
prengju.
Tjá var hann spurður, hvort
Sovétríkin teldu þýzka
„hernaðarsinna“ hættulegri en
bandaríska „hemaðarsinna" sem
nú þegar hefðu kjamorkuvopn
undir höndum.
Þessu svaraði hann svo, — ef
maður hefði tvo eiturorma fyrir
framan sig og vissi að báðir
gætu bitið og báðir hefðu afleita
skapgerð, þá væri erfitt að segja
hvor væri verri. Munurinn væri
þó sá, að Bandaríkjamenn virt-
ust ekki haldnir sama hefndar
hug gegn Rússum og Þjóðverjar.
Þá var hann spurður, hvort
hann hefði ekki átt að nefna
þriðja höggorminn sem Rússar
hefðu nú fyrir framan sig, Kina,
er Rússar virtust líka telja hættu
legt og illa innrætt.
Sverdlof svaraði þvi til, að eng
in launung væri á því að sam-
búðin milli Kína og Rússa hefði
verið erfið síðustu ár. En hann
tók fram, að þessa misklíð
myndu Vesturveldin á engan
hátt geta notfært sér, því að
þrátt fvrir allt myndu þessi tvö
ríki standa saman.
þá var hann spurður, hvort
það væri nú ekki samt staðreynd
að Bandaríkin væru nú einmitt
að notfæra sér þennan ágreining
i styrjöldinni í Indó Kfna, þeir
Herman Sverdlov
styrjaldir svo ægilegar að þær
yrðu útilokaðar.
— Þetta bendir þá til þess að
kommúnisminn sé eins og Janus
arhöfuð með tvö andlit?
Það fannst herra Sverdlof fjar
stæðukennt og fór nú að telja
upp lof á kommúnismann. Hann
væri stefna raunsæ og réttsýn.
— Var það dæmi um raunsæja
og réttsýna stefnu þegar Rússar
gerðu áætlun fyrir nokkrum ár
um um að fara fram úr Banda-
ríkjunum í matvælaframleiðslu
upp úr 1967 og í staðinn koma
matvælavandræði.
— Áætlanir eru gerðar til að
fara eftir þeim sagði Sverdlof,
en stundum geta þeir gert mis-
tök sem semja áætlanimar og
þá er að taka þvf. Þær skyssur
sem vom gerðar hafa ekki verið
faldar fyrir neinum heldur leið-
réttar, það sýnir að kommúnism
inn er raunsær, sagði Sverdlof
dósent.
rr
Hlutavelta í
\
Hallveigarstöðum
Á sunnudaginn heldur Kvenna-
deild Slysavamafélagsins hluta-
veltu og er það óvenjulegt við
hana, að hún verður haldin á
nýjum stað í rúmgóðum húsa-
kynnurn kvenfélagasamtakanna,
nýju byggingunni Hallveigar-
stöðum við Garðastræti. Hluta-
veltan hefst kl. 2 og hafa kon-
urnar safnað þar saman miklu
af góðum munum.
Ágóði allur gengur til slysa-
varna, en alþjóð er kunnugt að
fá eða engin félagasamtök hafa
verið eins dugleg og einbeitt við
að vinna að þeim störfum og
Kvennadeildin. Ætti fólk að
styðja hana í góðu starfi með
því að líta inn á Hallveigarstöð-
um á morgun.