Vísir - 28.12.1965, Qupperneq 8

V1SIR . Þriðjudagur 28. desember 1965.
8
VISIR
Utgefandi: Blaðaútgáfan VlSIR
Framkvæmdastjóri: Agnar Ólafsson
Ritstjóri: Gunnar G. Schram
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjórar: Jónas Kristjánsson
Þorsteinn Ó. Thorarensen
Auglýsingastj.: Halldór Jónsson
Sölustjóri: Herbert Guðmundeson
Ritstjóm: Laugavegi 178. Sími 11660 (5 linur)
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3
Áskriftargjald: kr. 90,00 á mánuði innanlands
i lausasölu kr. 7,00 eintakið
Prentsmiðja VIsis — Edda h.f.
Kirkjan og þjóðin
\ þessum jólum gerðu fleiri en einn prestur það að ('
umtalsefni í stólræðum hvert væri í dag samband /
kirkjunnar við fólkið i landinu og hvernig væri komið /
guðrækni þjóðarinnar. Slík rannsókn og íhugun er )
bæði sjálfsögð og nauðsynleg. Því er ekki að leyna \
að mörgum virðist sem kirkjan sé að fjarlægjast fólk \
ið þessi árin og eru þá til nefndar tvær meginástæð- (
ur. Önnur er sú að hraði nútímalífsins og ótal ný /
veraldleg gildi þess byggja vegg milli mannsins og /
kirkjunnar. Hér er með öðrum orðum sagt að kirkjan )
sé orðin gamaldags — gamaldags í starfsaðferðum \
sínum og hafi ekki megnað að laga sig nógu skjótt, \\
né vel, að nýjum aðstæðum, svo hún fái haldið sam- ((
bandi sínu við fólkið, og þá sér í lagi unga fólkið. //
Hina meginástæðuna fyrir þessari afstöðu til kirkj- /
unnar í dag telja margir þá að kirkjan sé sjálfri sér )
ósamkvæm í boðskap sínum, einn þjóna hennar boð- \
ar þetta, annar hitt. Sumir þeirra boða trú á bók- (
staf Biblíunnar, aðrir kveða frásagnir hennar sumar (
marklausar sögur, sem vísindi og vitneskja nútímans /
hafi afsannað. Hér ber spiritisminn heldur engin /
klæði á vopnin, og veldur boðskapur hempuklæddra )
forsvarsmanna hans andstöðu hjá mörgum þeim sem \
ekki aðhyllast kenningar hans. Og á hina hliðina gild- (
ir þá hið sama. /í
þótt það sé tvímælalaust rétt að kirkjan er ekki í )
dag hið sama afl í þjóðlífinu og hún áður var, þá \
væri rangt að draga af því þá ályktun að trúhneigð (
og trúarþörf þjóðarinnar hafi farið þverrandi. Þvert /
á móti lifa þær eigindir í dag í ríkum mæli, og að /
mörgu leyti er nú meiri þörf fyrir boðskap kirkjunn- )
ar en á fyrri og rólegri tímum. En áhyggja kenni- )
manna er ekki ástæðulaus. Kirkjan þarf að komast \
í nánara samband við fólkið — og það við kirkjuna, (
ef vel á að vera. Um margt þarf íslenzka kirkjan að /
kasta ellibelgnum í starfsaðferðum sínum. Enn tala
þjónar hennar margir háskrúðugt líkingamál fyrri )
alda. Þeir þurfa að temja sér tungutak samtímans. \
Enn afmarkar kirkjan sér sjálf þröngt svið og fer þar \
ekki út fyrir í störfum sínum. Hún þarf að ná til (
miklu fleiri sviða mannlegs lífs, auka verulega æsku- /
lýðsstarfið, er þegar hefur góðan ávöxt borið, hefja /
sálgæzlu, afskipti af uppeldismálum og stofna til sér- )
stakra kirkjulegra skóla utan eða innan fræðslukerfis \
ins. Ungt fólk hefur mikla fórnarlund. Kirkjan þarf að \
vísa þar veginn, benda á verkefni og lýsa leiðir. Sjálf- (
boðaliðastarf ungmenna innan kirkjunnar er þegar /
hafið, en það ætti að stórauka. Þannig þarf kirkjan /
að hætta að vera kyrrstæð eind í þjóðfélaginu og ger- )
ast vekjandi, afl. Umfram alít þurfa biskup og kirkju- \
yfirvöld að taka af allan efa um stefnu og grundvöll.
Ég held ég hafi enga hæfileika — Sár, sem ekki eru gróin — Tileinkun
ákveðins frásagnarháttar - Aö hafa nógan tíma — Járnrúm og servantur
i prófastshúsi — Föðurbróðirinn flutti anda amerískra rithöfunda inn í húsið

Vísir spjallar við Björn Bjarman, cand. jur. í til-
efni af útkomu smásagna hans „í heiðinni“.
JJöfundur bókarinnar
„í heiðinni" sté út úr
Hafnarfjarðarvagninum
og gekk virðulega eftir
gangstéttinni við Lækj-
argötu. Hann var í græn
köflóttri skyrtu og tals-
vert rithöfundarlegur,
a. m. k. ekki síður en aðr
ir, sem eru að senda frá
sér bækur. Þetta var
Bjöm Bjarman, cand.
juris í persónu, kennari
við Flensborgarskólann.
„í heiðinni“ eru smásög
ur, sem hafa hlotið góða
dóma gagnrýnenda.
Bjöm bar höfuðið hátt að
vanda, og þegar blaðamaður
Vfsis tók hann tali og spurði
um bókmenntaiðju hans sagði
hann:
„Ég held ég hafi enga
hæfileika, en pabbi sálugi var
frábær sagnaþulur og kannski
hef ég erft öj-lítið frá honum.
Annars var hann fyrst og fremst
tónlistarmaður og lýriker, en
hvorugt slíkt hef ég til brunns
að bera. Það lengsta, sem ég hef
komizt í tónlistinni, er, að ég
hef sungið með karlakór eins og
títt er um Akureyringa".
Jæja þá fengu lesarar Vísis
að vita, að rithöfundurinn er
frá Akureyri. Hins vegar er
hann margfluttur hingað suður
og setztur hér að fyrir fullt og
allt eftir öllum sólarmerkjum
að dæma.
„Hvers vegna velurðu þér
„Völlinn" að efnivið í öllum
sögunum?"
„Ég vann þar í tvö og hálft
ár og var með augu og eyru
opin, og svo naut ég þess hag
ræðis að vinna hjá lögreglu
bandaríska flughersins".
„Hvernig kom andinn yfir
þig?“
„Ég hafði nógan tíma, þegar
ég var farkennari í Helgustaðar
hreppi norðanmegin Reyðarfjarð
ar veturinn ’58—’59“.
„Hvað kom til að þú fórst
austur á land?“
„Einn góðan veðurdag hugðist
ég skreppa í vinarheimsókn til
bekkjarbróður míns, Jóns Hjalta
sonar, hrl., í Vestmannaeyjum,
en kom þangað að nóttu til og
vildi ekki vekja upp og hafnaði
austur á Norðfirði, en þar hafði
ég áður dvalizt í þrjá mánuði
sem lögtaksfulltrúi frænda míns
Kristjáns Steingrímssonar. Krist
ján er einhver snjallasti lögfræð
ingur, sem ég hef kynnzt, en
það er önnur saga. Síðan dvald
ist ég á Norðfirði þrjá mánuði
og las bækur — og á jólum var
ég einn í þakherbergi i prófasts
húsinu. í herberginu var jám-
rúm og servantur með þvotta-
skál, og við servantinn skrifaði
ég fyrstu söguna, „Jóna kemur
á Völlinn". Upp frá þvi gerðist
ég farkennari".
TXefurðu reynt margt um æv
*>’XXina, Bjöm?“
„Allt frá því að vera praktís
erandi lögfræðingur upp í það
að vera háseti á aflaskipi með
Agli Jóhannssyni, síldarkóngi á
Akureyri".
„Af hverju fórstu að skrifa
bókina?"
„Ég þurfti að skrifa mig frá
Vellinum".
„Hvers vegna Vellinum?“
„Af því að ég er á móti her
mennsku og vopnaburði".
„Varstu sjálfur fyrir barðinu
á hermennsku?“
„Ég var sjö sinnum sama sum
arið rekinn úr Bretavinnu á
stríðsárunum".
„Eru þau sár ekki gróin?“
„Hreint ekki — því miður“.
„Áttu kannski eftir að skrifa
þig betur frá reynslu þinni af
vopnaburði?"
„í heiðinni, er fyrsta æfingin,
tilraun til að tileinka sér ákveð
inn frásagnarhátt . . .“
„Hvemig hefur sá frásagnar
háttur orðið til?“
Bjöm Bjarman verður íbygg
inn og segir:
„Ég umgekkst marga frásagna
meistara í æsku minni á Akur
eyri, t.d. var Laxness heimilis
vinur í Hamarstígnum, og drakk
tíðum kvöldkaffi hjá foreldrum
mínum. Einnig var pabbi mikil!
Hamsuns-aðdáandi og Stefán
Bjarman, föðurbróðir minn, kom
með anda amerískra rithöfunda
inn í húsið, þegar hann kom
frá Ameríku um 1930“.
„Heldurðu. að fæðingarbær
þinn hafi stuðlað að frásagnar
þörf þinni?“
„Það tel vj alveg víst, ekki
sízt af því að ég átti góðan
lærimeistara síðasta vetur minn
f M.A., sem kunni að leiðrétta
stíla og leyfði manni að tjá sig
á eðlilegan hátt“.
Bjöm Bjarman
¥jú stundar kennslu í Flens-
”X^ borgarskólanum þér og
þínum til framdráttar — hvern
ig veitist þér að skrifa með heyr
arastarfinu?"
„Bókin talar sínu máli. Ég
hefði aldrei getað skrifað þessa
bók, ef ég hefði ekki riotið þægi
legs umhverfis og átt væna
konu með stórt hjarta".
„Hefurðu nýtt á prjónunum
í ritmennskunni?"
„Ég er að reyna að krækja
saman skáldsögu, sem raunar
er áframhald af litla kverinu".
„Segðu mér í hreinskilni:
Hvernig stendur á því, að þú
gerist allt í einu rithöfundur,
kominn á fimmtugsaldur?“
„Mér finnst of mikið sagt með
þvl að nota þetta orð rithöf-
undur. sem svo margir vilja
skreyta sig með, en hitt er ann
að mál, að þegar ég var í fimmta
bekk í bamaskóla, gaf mamma
mér matreiðslubók, sem hún
hafði rifið uppskriftimai úr.
Þá tók ég mig til og fyllti auðu
síðurnar með leikritum, en það
voru fullorðins manns leikrit,
því að ég hafði lesið öl! leikrit
Jóhanns Sigurjónssonar að við
bættu Höddu Pöddu Guðmund
ar Kambans. og varð ég fyrir
sterkum áhrifum af þeirri lesn
ingu. Seinna þegar ég var kom
inn í menntaskólann, las ég þýð
ingar Matthíasar Jochumssonar
á Shakespeare. Og þá var mér
öllum lokið við leikritagerð og
frekari bókmenntalega tilburði“.
„Ertu kannski að endurheimta
gamla hæfileika?"
„Ég sagði þér áðan, að ég
teldi mig ekki hafa neina hæfi
leika“.
stgr.