Vísir - 26.04.1967, Blaðsíða 8

8
VÍSIR
Utgefandi: Blaðaútgáfan VlSIR
Framkvæmdastjóri: Dagur Jónasson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinsson
jf'réttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Auglýsingastjóri: Bergþór Úlfarsson
Auglýsingar: Þingholtsstræti 1, símar 15610 og 15099
Afgreiðsla: Ttlngötu 7
Ritstjóm: Laugavegi 178. Sími 11660 (5 línur)
Askriftargjald kr. 100.00 á mánuði innanlands
í lausasölu kr. 7.00 eintakið
Prentsmiðja Vfsis — Edda h.f.
Horft fram á veginn
í stjórnmálayfirlýsingu landsfundar Sjálfstæðis- (
manna segir, að hiklaust beri að halda áfram sömu /
stefnu og undanfarin ár í meginefnum. Lýst er yfir )
ánægju með árangur frjálsræðisstefnu viðreisnar- ]
stjórnarinnar er tók við af haftastefnu vinstn stjórnar \
innar. Frelsið hafði leyst úr læðingi framtak og þrótt ((
og leitt til meiri framfara en á nokkru öðru tímabili í //
sögu þjóðarinnar. Að meginefni fjallar yfirlýsingin ))
að öðru leyti um framtíðina, þau viðhorf, sem nú blasa \
við eftir fyrstu sigra frjálsræðisstefnunnar. \
Meðal atriði, sem lögð er sérstök áherzla á í yfir- (
lýsingunni eru stofnun öflugs verðjöfnunarsjóðs fyr- /
ir útflutningsframleiðsluna, stofnun lífeyrissjóðs )
fyrir alla landsmenn, viðurkenning einkaréttar ís- )
lendinga til fiskveiða á öllu landgrunninu, stórefling \
heilla málaflokka, æskulýðsmála, kennslumála, vís- (
indamála, heilbrigðismála, samgöngumála og raf- (
orkumála, — og að unnið verði raunhæft að lækkun /
húsnæðiskostnaðar. )
í efnahagsmálum verði stefnt að víðtæku sam- )
komulagi um verðlag og kaupgjald, sem treysti gengi \
krónunnar og tryggi atvinnuvegunum samkeppnis- í(
aðstöðu, en launþegum batnandi lífskjör. Gerð verði C(
tíu ára áætlun um eflingu íslenzkra atvinnuvega. //
Með samvinnu við sveitarfélög og einkaaðila verði )
unnið að sem víðtækustum framkvæmdaáætlunum í )
þeim tilgangi að stuðla að sem hagkvæmastri notk- \
un framkvæmdafjár. Áfram verði unnið að byggða- ((
áætlunum. ((
í varnarmálum er talið með öllu óhjákvæmilegt, að m
hér á landi sem annars staðar sé viðbúnaður til varna, í(
ef á landið yrði ráðizt. Vörnunum beri að sjálfsögðu v
að haga á hverjum tíma með hliðsjón af hagsmunum ,7
þjóðarinnar og friðarhörfum í heiminum. Vamir j'j
landsins verði ekki hægt að tryggja á næstunni y.
nema með samvinnu við Atlantshafsbandalagið svo \\
sem verið hefur. ((
Leggja beri ríka áherzlu á að tryggja útflutningsvör f /
um þjóðarinnar sem öruggasta markaði og hagstæð- .7
ast verðlag. Á meðal brýnustu verkefna sé að vinna V)
að því innan GATT og með viðræðum við helztu við- \\
skiptaþjóðir íslendinga að forðast hin alvarlegu á- \
hrif af tollverndunarstefnu efnahagsbandalaganna. (
Verði í því sambandi kannaðir endanlegir möguleik-
ar Islands til þátttöku í Fríverzlunarbandalaginu, /)
EFTA, og leitað aðildar að því, fáist hún með við-
hlítandi kjörum og þau kynnt öllum þeim, sem hags- \
muna eiga þar að gæta. Jafnframt verði hraðað kerf- (
isbundinni áætlun um lækkun aðflutningsgjalda og (
samhliða ráðstöfunum til stuðnings íslenzkum iðn- /
aði til að tryggja samkeppnisaðstöðu hans og stuðla )
að sem fjölbreyttastri iðnþróun í landinu. )
VÍSIR. Miðvikudagur 26. apríl 1967.
—Listir"Bækur~Menningarmál ... ....................
Loftur Guðmundsson skrifar leiklistargagnrýni:
LEIKFÉLAG KÓPAVOGS
Lénharður fógeti
eftir Einar H. Kvaran — Leikstjóri: Baldvin Halldórsson
T eikfélag Kópavogs á tíu ára
starfsafmæli um þessar
mundir. Það er i sjálfu sér at-
hyglisvert hve snemma Kópa-
vogsbúar hafa byrjað leikstarf-
semi. Kannski sannast þar, að
stórhugur sé aðall landnáms-
manna. Enn athyglisverðara er
þó, aö þeim skuli hafa tekizt að
halda uppi þessari starfsemi í
áratug, og af þeim dugnaði, að
hún hefur aldrei verið öflugri en
einmitt á þessum tímamótum.
Ekki er þó líklegt, að landnem-
ar séu öðrum ónæmari fyrir
þeirri óþurftaveiru, sem veldur
því að enginn hefur tíma aflögu
til neins, sem ekki kemur fuilt
kaup fyrir og ríflega það. Ekki
heldur að þeir kunni öðrum ör-
uggari vamarbrögð gegn þeim
lævísu timaþjófum, sem setjast
að á heimilum manna í gervi
sjónvarps, spilaborða og kokk-
teiipartýa. Loks er það, að þeir
eiga skammt að fara til að njóta
þeirrar fullkomnustu leiklistar,
sem hér er kostur á, og þurfa
ekki annað fyrir aö hafa en
setjast inn í bíl og skreppa yfir
hálsinn i höfuðstaðinn. Að öðru
þessu er það í senn furðuleg og
gleðileg staðreynd, að þeir leika
aldrei meira en nú — og ef til
vill aldrei betur en nú — og
spáir góöu um gróandi menn-
ingarlíf þar við voginn.
Af óviðráðanlegum ástæðum
gat ég ekki verið viöstaddur
frumsýningu Leikfélags Kópa-
vogs á sjónleiknum „Lénharður
fógeti“, laugardaginn annan er
var. Þessi leikdómur er því mið-
aöur við næstu sýningu á eftir
og því í seinna lagi á ferðinni,
en ætti engu að síður að vera
í fullu gildi, því að frumsýningar
skjálftinn verður oft til þess, að
draga úr raunverulegri getu
leikenda, og þó einkum ef um ó-
sviðvana er að ræða.
Ekki gerist þess þörf að skrifa
iangt mál um sjálft viðfangsefni
L. K. að þessu sinni, eða höfund
þess. Hvort tveggja er alþjóð
kunnugt, að minnsta kosti eldri
kynslóðinni. Einar H. Kvaran
var menntaður áhugamaður um
leiklist og hafði á sínum tíma
mikil áhrif á þróun hennar hér
f höfuðstaðnum. Hann flutti
með sér nýja strauma af megin-
landi álfunnar og var um ára bil
nátengdur starfsemi Leikfélags
Reykjavíkur. Mun m. a. hafa
ráðið miklu um viðfangsefnis-
val þess þá, en auk þess samdi
hann sjálfur tvo sjónleiki, er
báðir voru frumfluttir f Iðnó
— „Lénharð fógeta" og „Syndir
annarra". Hið fyrra er sögulegs
efnis, hið síðara samtfðarleikrit,
en bæði bera þau vitni þvf að
höfundurinn kunni vel til verka.
Bæði sanna þau og þau áhrif,
sem E. H. Kvaran hafði orðið
fyrir af nánum kynnum við
Brandes-stefnuna — listin var
honum baráttutæki, bæði þessi
verk voru innlegg hans fyrir
þeim málstað í þjóðmálaátökum
þeirra tíma, sem hann fylgdi
heilshugar og unni. En það ber
að taka fram, höfundinum til
verðugs hróss, að hann var of
sannur í list sinni til þess að
áróðurinn hefði þar yflrhðndina.
Fyrir það verður „Lénharður
fógeti“ ótfmabundið leiksviðs-
verk, þótt þjóðln hafi endur-
heimt sjálfstæði sitt að fullu úr
höndum danska konungsvalds-
ins, og fyrir það á það erindi
til hennar epn í dag, auk þess
sem það mun enn eiga sér langan
aldur sem ástsælt viðfangsefni
þeirra, er við leiklist fást, hvort
heldur eru áhugamenn eða at-
vinnuleikarar, sakir þess hve
listrænum tökum og leikrænum
höfundur heldur á viðfangsefn-
inu. Og enn er eitt, sem kemur
þar til greina — höfundur vissi
vel hve þröngur stakkur leiklist-
inni var skorinn á sviðinu í Iðnó
og hvers þjónar hennar þar
voru megnugir, Hann hagnýtti
sér til hlýtar það, sem unnt var
að gera innan þeirra takmarka,
og með þeirri tækni, sem þá var
um að ræða, án þess að hann
slakaði í nokkru á þeim kröfum,
sem hann gerði til verksins og
sjálfs sín. Honum hefði veriö í
lófa lagið að hafa verkið stærra
að ytra sniði, en honum fórst
Ifkt og smekkvísu tónskáldi, er
semur verk til flutnings fyrir
fáliöa hljómsveit. Fyrir þetta
standa leikflokkar í kaupstöðum
og dreifbýli landsins í mikilli
þakkarskuld við hann nú. Ekki
hvað sízt þeir, sem eiga yfir
jafn þröngu sviði aö ráöa og
Leikfélag Kópavogs.
Þótt nábýlið við höfuðstaðinn
og höfuðvfgi leiklistarinnar þar
hljóti óhjákvæmilega að gera L.
K. að mörgu leyti erfiðara fyrir,
fylgir því þó einn ómetanlegur
kostur — það á fyrir bragöið
tiltölulega auövelt með að veröa
sér úti um leiðsögn færustu
leikstjóra, og er aðstaða þess.
hvað það snertir, sýnu betri en
leikfélaga í fiarlægari kaupstöö
um. Þetta hefur L. K. líka not-
fært sér dyggilega. Að þessu
sinni nýtur þaö öruggrar og
smekkvísrar leiðsögu eins af
Framh. á bls. 5
Lénharður fógeti (Bjöm Einarsson) og Guðný (Gyða Thorstelnsson).