Vísir - 28.12.1967, Blaðsíða 13

V1 S IR . Fimmtudagur 28. desember 1968.
13
Eiturlyfjarannsóknastofa Sameinuðu þjóðanna
finnur upptök ólöglegrar eiturlyfjasölu
jgiturlyfjarannsóknastofa Samein-
uöu þjóðai.na í Genf hefur á
síðustu tíu árum lagt fram mikils-
verðan skerf í baráttunni gegn ó-
löglegri eiturlyfjaverzlun með því
aö beita vísindalegum rannsóknum
í því skyni að komast fýrir, hvaöan
það ópíum, hasjísj og heróín kem-
ur, sem gert er upptækt. Getur
rannsóknastofan einnig stuðlað að
þv£ að draga úr misnotkun þeirra
lyfja, sem lúta ekki sem stendur
reglum alþjóðlegra sáttmála, svo
sem örvandi og róandi lyfja, svefn-
lyfja eða lyfja sem valda ofskynj-
unum?
Ymprað er á þessari spurningu
í síðasta hefti af eiturlyfjatímariti
Sameinuðu þjóðanna, „Bulletin of
Nracotics" (Vol. XIX, No. 3).
Rannsóknastofan í Genf var sett
á laggimar um miðjan síðasta ára-
tug, svo að hægt væri að kanna
landfræðileg upptök ópíums sem
selt var með ólöglegum hætti. Ópí-
um'er ræktuð afurð og hefur eðlis-
fræðilegan og efnafræðilegan eig-
Afhugasemd um
fræðimannanöldur
//
Hr. ritstjóri:
TTm leið og ég þakka fyrir rit-
dóm um bók mina Eld í æð-
um í Vísi 20. desember langar
mig að koma á framfæri smá at-
hugasemd. Aö vísu er ég mótfall-
inn þv£ sem höfundur að svara
orðum gagnrýnanda, það er fyrst
og fremst verk Iesendanna að bera
ritdóm saman við sjálfa bókina og
ætla ég á engan hátt að fara inn
á það svið. Það er aðeins þessi
ummæli nndir lok greinarinnar,
sem ég vildi gera athugasemd við:
„Svo er hann (Þorsteinn) ekki
með fræðimannanöldur um rikis-
aðstoð og Visindasjóð. Hann gerir
hlutina einfaldlega án vifilengja og
mættu margir af honum læra.“
Hér er komið inn á viðkvæmt
vandamál með okkar íslenzku þjóð.
Það er að vísu rétt, að ég hef
komizt af, vegna þess, að sagn-
fræðilegar bækur mínar hafa náð
óvenjulega mikilli sölu, en þrátt
fyrir það hefur mér reynzt ómögu-
legt að láta endana ná saman og
orðið að hafa aukastörf og þó lif-
að mjög knappt og orðið að neita
mér og fjölskyldu minni um margt.
Það er að vísu rótt, að ég hef
ekkert verið að kvarta, né sótt um
styrki. En þetta hefur gefið mér
nokkra hugmynd um. hvemig að-
staða íslenzkra sagnfræðinga er, ef
sala á bókum þeirra nær aðeins
meðallagi. Það gefur auga leið að
aðstaða þeirra er ekki öfundsverö
í okkar litla þjóðfélagi.
Hlutverk sagnfræðinga er ó-
heyrilega vanmetið hér á landi.
Skáldsagnahöfundar og ljóðskáld
hafa fengið viðurkenningu og þeir
sem mestu áliti hafa náð komast
jafnvel á stór heiðurslaun. Þetta
hefur oft verið röksijutt með því,
að Islendingar séu bókmenntaþjóö
og er oft vísað til fornbókmennta
okkar. En það gleymist þá, að forn
bókmenntir okkar voru fyrst og
fremst sagnfræði. Frægð Snorra
Sturlusonar byggist fvrst og fremst
á þvf að hann varðveitti þjóða-
sögu Norðurlanda.
Ég tel það með öllu ósæmandi,
að skáld og listamenn einir sitji
að opinberum heiðurslaunum, en
sagnfræðingar séu þar settir hjá.
í hópi íslenzkra sagnfræðinga em
menn komnir á efri ár, sem eiga
vissulega slíkan heiður skilið. Og
það er engin lausn fyrir þá í kröpp
um kjörum, að veita þeim kenn-
araembætti eða bókavaröar-
embætti.
1 þessu sambandi ber að virða
það, að einstakar stofnanir hafa
lagt fram styrki til sagnaritunar.
//
Kemur mér þar fyrst og fremst í
huga sú merkilega ákvörðun Seðla-
banka íslands að veita fjárframlag
til ritunar sögu Tryggva Gunnars-
sonar. Ef nægur tími er veittur
og ekkert til sparað aö gera þá
útgáfu sem ýtariegasta og bezta,
Pr þar um að ræða undirstöðu-
verk í íslenzkri síðari tíma sagn-
fræði og er Seðlabankanum meiri
heiður að framlagi i þá átt, en að
ýmsum þeim yfirborðskenndu
snobb-gjöfum, sem sumar stofnan-
ir og enda Seðlabankinn sjálfur
hafa gert sig seka um. Sama máli
gegnir um þá. ákyörðup Verzlunarn
ráðs íslands að veita framlag til
að rita Islenzka verzlunarsögu í
kringum aldamótin 1800. Þar er
Iíka um að ræða merkilegt undir-
stöðuverk í íslenzkri sagnfræði
sem er þeirri stofnun til sannari
heiðurs en ýmislegt annaö, sem
kostnaður hefur verið lagður £ og
grunar mig þó, að það dragi úr
heiðrinum, að framlagið er þar
skorið við nögl meðan stórsumm-
um er kastað í tóma vitleysu.
Fleira mætti nefna, en ég læt hér
staðar numiö. Aðalatriðið er, að
það er ósæmandi fyrir þjóð okkar,
sem frá upphafi alda hefur fyrst
og fremst verið sagnfræðiþjóð,
hvernig hún býr á öld fjármagns-
ins að stórum áhugahppi sagn-
fræðinga sinna.
Þorsteinn Thorarensen.
inleika, sem eru ólíkir og háðir þvi
hvar jurtin vex.
Aðildarlönd Sameinuðu þjóðanna
sem rækta ópíum, hafa því sent
rannsóknastofunni sýnishorn, sem
eru efnagreind og höfð til saman-
burðar, þegar ólöglegar birgðir eru
"gerðar upptækar. Ennfremur út-
nefna fyrrtalin lönd vísindamenn,
sem starfa með rannsóknastofunni
og sjá Sameinuðu þjóðunum fyrir
upplýsingum um eiturlyfjaverzlun-
ina. Sameinuðu þjóðimar veita svo
fyrir sitt leyti tæknilega aðstoð £
baráttunni við smygl og ólöglega
verzlun.
900 ÓPÍUMSÝNISHORN
Fram til þessa hafa aðildarríkin
sent rannsóknastofunni um 780 svo
nefnd ófölsuð óspíumsýnishom, þ.
e. a. s. ópíum sem stjómarvöld i
hverju landi vita með vissu hvaöan
er upprunnið. Þar sem hluti þess-
ara sending'a er í mörgum pörtum,
er fjöldi sýnishornanna yfir 900
talsins. Enn berast sendingar. Það
eru einkum Mið-Austurlönd og Suð
austur-Asía sem em ekki fyllilega
„kortlögö“.
Jafnskjótt og tollgæzlan eða lög-
reglan finnur ólöglegt ópíum, getur
hlutaðeigandi land sent sýnishom
af því til rannsóknastofunar * Genf,
sem síöar ber það saman við öll
þau ósviknu sýnishom sem hún
hefur yfir að ráða. Nú er til efna-
greiningaraöferð, að nokkru fundin
upp í Júgóslavíu og að nokkru í
rannsóknastofu Sameinuðu þjóð-
anna, sem er bæði einföld og fljót-
virk. Öll sýnishorn em sett inn f
kerfi gataspjalda, sem gerir ná-
kvæman samanburð framkvæman-
legan.
synishorn frá
NORÐURLÖNDUM
Nokkru eftir að rannsóknastofan
hafði byrjað rannsóknir sínar á
ópíum, afréð eiturlyfjanefnd Sam-
einhðu þjóðanna að snúa sér einn-
ig að hinu alvarlega hasjísj-vanda-
máli sem hrjáir mörg lönd. Þessi
starfsemi er í stómm dráttum rek-
in með sama hætti og ópíum-rann-
sóknimar. Löndin senda inn sýn-
ishom af hampi, sem ræktað-
ur er þar, og rannsókna-
stofan tekur að sér saman-
burð á þessum sýnishomum og
hasjísj sem gert hefur verið upp-
tækt. Danmörk og Svíþjóð em með-
al þeirra mörgu landa sem sent
hafa sýnishorn til efnagreiningar.
í eiturlyfjanefndinni hefur verið
lagt til, að reynt verði að finna
aðferð til að hafa upp á þeim sem
misnota hasjísj, einkum í sambandi
viö umferðarslys. í rannsóknastof-
um slíkra ríkja, sem eiga samvinnu
við rannsóknastofu Sameinuðu þjóð
anna, er nú verið að gera rann-
sóknir I því skyni að þekkja canna-
bis (indverskan hamp) í vökvum
líkamans.
HERÓÍN-RANNSÓKNIR
ERFIÐARI
Rannsóknastofu Saméinuðu þjóð
anna hefur einnig verið fálið, géti
hún annað þvi, að kanna uppraria
heróíns sem gért er upptækt. Þar
sem' hér er um að ræða verksmiðju
unnið lyf úr ópium verður vérkefnið
mun erfiðara. Ólöglegt heróin hef-
ur þó oft að geyma óhreinindi
sem auðvélda efnagreiningarsaman
burð. Þar sem rannsóknastofan
hefur þessa stundina meira aðkall-
andi verkefni, hafa heróín-rann-
sóknimar orðið að sitja á hakan-
um í bili. í staöinn hefur rann-
sóknastofan byrjað tilraunir með
að þekkja og greina önnur eiturlyf,
til dæmis svonefnd ofskynjanafrjó,
kvalastillandi lyf og örvandi lyf.
Misnotkun' eiturlyfja hefur tekið
vemlegum breytingum á síðustu ár
um. Æ fleiri lyf koma á markað-
inn, em misnotuð og ganga kaup-
um og sölum ólöglega. Flest þeirra
falla ekki undir ákvæöi hins al-
þjóðlega eiturlyfjasáttmála Samein-
uðu þjóðanna. Þörf er á enn ein-
beittari og umfangsmeiri rannsókn-
um, og þar _,etur reynslan, sem
fengizt hefur I rannsóknastofu Sam
einuðu þjóðanna, komið að miklum
notum, segir í lok greinarinnar i
eiturlyfjatímariti samtakanna.
Veðskuldabréf
Er kaupandi, nú þegar, að ríkistryggðum veðskulda-
bréfum.
Tilboð, er greini magn, tegund og afföll, sendist augl.-
deild Vísis, merkt „Veðskuldabréf“.
Myndsjá —
Framhald af bls. 3.
lausnina, heldur eina af þúsund.
Það er enginn kominn til að
segja „svona á að leika þetta“,
þó að það megi blessast að leika
þetta svona.
Þetta á ekki sízt við um ungt
fjlk f leikhúsi, sem verður aö
fálma sig áfran1!. Það er opiö
fyrir hlutunum, rekur sig á og
reynir aftur.
Billy lygari var framsýndur
á Cambridge-leikhúsinu í Lond-
on 13. seþtember 1960 og gekk
þar í 15 mánuði. Það hefur orð-
ið fleiram ungum leikumm
freisting að fást við verkið en
Leikflokki litla sviðsins. Svip-
aður hópur í Kaupmannahöfn
tók hann til meðferð^r og hlaut
af því góðan orðstír, að þvi er
sagt er.
Billy lygari hefur auk þess
verið kvikmyndaður og höfund-
ar sömdu sjálfir kvikmynda-
handrft.
Næst ætlar Leikflokkur litla
sviðsins að taka fyrir nýtt ís-
lenzkt leikrit eftir Odd Bjöms-
són og em æfingar þegar hafn-
ar á því.
★ STJÖRNULJÓS ★ FLUGELDAR
★ FLJÚGANDI DISKAR ★ BLYS (15 tegundir)
★ ÝLUBLYS ★ FALLHLÍFARBLYS
★ REYKKÚLUR ★ • • STJÖRNUREGN
LANGHOLTSVEGI 128
Sími 34300