Vísir - 02.11.1968, Page 7

VlSIR . Laugardagur 2. nóvember 1968.
7
N O
Frá valdi myrkursins
KÓLUSSUBR. 1. 11—14
A lltaf þegar Kólussubréfið er
lesið, þá skyldi staönæmzt
sérstaklega við þessi orð. Þau
eru fögur, full af fögnuöi og
fyrirheitum. Þakkarefnið til
himnaföðurins er mikið —
þetta, að hann hefur hrifið oss
frá valdi myrkursins og flutt
oss inn í ríki síns elskaða son-
ar — og gert oss hæf til að
fá hhitdeild í arfleifö heilagra
í ljósinu. E. t. v. finnst einhverj-
um þetta ekki viðeigandi íhug-
unarefni á þessum árstíma, þeg-
ar veturinn og myrkur hans og
kukJi er að halda innreið sína
og setja merki sín á allt og alla.
Birtan er skemmri í dag en
hún var i gær, komandi nótt
verður lengri en sú síðasta, eft-
ir marga sólbjarta daga sumars-
ins, eftir kyrrð og lognværu
þessa blíða hausts, blása svalir
vindar, feykja föllnum laufum
og nísta sölnuð grös, sumarblá
fjöll falin í gráma fyrstu snjóa
— komið hrimkalt haust —
horfin sumarblíöa.—
Að vísu á haustið sitt aðdrátt-
arafl. Það dregur okkur að sér
með krafti minninganna. Sér-
hvert haust hefur yfir sér hinn
viðkvæma blæ saknaðar og
trega, í ásjónu daganna er svip-
mót þess liðna, grá regnþung
ský komin í stað sólbliks sumar-
heiðríkjunnar.
Og hvað er svo framundan:
langur, kaldur og kvíðvænlegur
vetur meö óraleiðir skammdegis
og útmánaða yfir til næsta vors.
Hvaö skeður á þeirri leið? Verö-
um viö þá á valdi myrkursins?
Veröum við svo háð þessu ytra
umhverfi að myrkrið sjálft seytli
inn í okkar eigin hugskot, setj-
ist að í sálinni, geri hugann
vondapran, sjúkan af efa, sár-
an af eftirsjá yfir því sem horf-
ið er og kemur ekki aftur? Hvað
segir iíka Fjallaskáldið:
Föinar rós og bliknar blað
á birkigreinum.
I-Iúmar eins og haustar að
í hjartans leynum.
Á þessu hausti, eins og alltaf
á þessum árstíma, hljótum við
að ganga inn í hinn myrka vet-
ur, sem í hönd fer. En þá er
það svo óumræöilega mikilsvert
að láta ekki myrkrið ná tökum
á okkur hið innra, láta það ekki
setjast að í sáiinni, ekki hausta
í hjartanu, heldur eiga „sumar
innra fyrir andann", eins og
Steingrímur kvað, halda hugan-
um opnum fyrir birtunni frá
þeim vita, sem klýfur myrkrið,
iýsir upp dimmuna með geislum
sínum, svo að við finnum það
ótvírætt, sannfærumst um það
óbifaniega, að við erum innst
inni ljóssins börn — aldrei ein
og yfirgefin á myrkri og kaldri
braut vetrarins — heldur er
yfir okkur vakað af forsjón þess
kærleiksríka Guðs, sem annast
öil sín börn frá vöggu að gröf
og veitir þeim vernd sína og
fulltingi. Þessari huggunarríku,
traustvekjandi forsjónartrú meg
um við aldrei glata. Við veröum-
e. s. m. s. að halda í hana dauða-
haldi, styrkja hana af ailri þeirri
orRu, sem við eigum yfir aö
ráða, skapa henni rúm í skyn-
samlegri lífsskoðun, halda henni
vakandi með bænum okkar,
vekja hana með lestri í orði
Guðs, næra hana og efla með
mætti þess kærleika, sem er
sterkari en hel. Og þó — þó er
eftir að nefna það, sem er mest
um vert — það, að hér mætum
við ófullkomin og veiklunduð
mannanna böm, titrandi meö
tóma hönd þeim leyndardómi,
sem við eigum að þiggja án allra
eigin verðleika, án verðskuld-
unar — aðeins af náð Guðs,
sem hefur gert okkur hæf til
að fá hlutdeild í arfleifð heil-
agra í ijósinu, hrifið okkur frá
valdi myrkursins og leitt okkur
inn í ríki síns elskaöa sonar.
í honum eigum við endurlausn-
ina, fyrirgefningu syndanna. —
Megi sú himneska huggun, sem
felst í þessu fagnaðarríka fyrir-
heiti, megi hún veröa ijós okk-
ar á dimmum brautum komandi
vetrardaga — megi hún verða
fararefni okkar um ófarna vegu
tíma og eilífðar.
Ég óttast ekkert
Mér Iýsti ljóssins máttur,
hver Iífs míns andardráttur
var guðleg náðargjöf.
Ég óttast ekkert myrkur,
Guð er minn hjartastyrknr,
þótt líkið verði lagt í gröf.
Ólína Jónasdóttir
Frækorn
Þótt mitt ráð ...
Ó, minn Guð, ég þakka þér
þú vilt ætíö fylgja mér
gegnum brim og boða.
Eg er þinn og þú mér allt.
Þótt mitt ráð sé stundum valt
mun þín miskunn stoða.
Fr. Fr.
Fóm
Á almenna kristilega mótinu
í Vatnaskógi 22..—24. júní s.l.
voru almenn samskot til kristni-
hoðsins í Konsó. Þar söfnuðust
62.624,65 kr.
Ilvað skeður?
Hvað skeður á sunnudags-
morgni, sem er meira virði en
liggja í rúminu og hvíla sig?
Kirkjuklukkurnar kalla til guðs-
þjónustu, bæði eldri og yngri.
Þar geta menn sameinazt um
hið dýrmætasta af öllu — boð-
Myndin, sem birtist í síðustu kirkjusíðu var af prestssetrinu
Vallanesi á Fljótsdalshéraði
skapinn um trú og kærleika,
sem kom til vor mannanna í
Jesú Kristi til þess að frelsa oss
frá öllu því, sem spiilir lífinu
og eyðileggur það, en beinir
huga vorum inn á þær brautir,
er sameina oss Guði og með-
bræðrum vorum.
Ó. J. Þ.
í Jesú nafni
Um Sigvalda nokkum Einars-
son er sú saga, að vetur einn
á Fljótsbakka, þar sem hann
bjó langa tíð, hafði hann leyft
fátækum manni, Benedikt í
Barnafelli, beit í Þingey. En
fleiri áttu þar beitarrétt sam-
eiginlega, m. a. Sören Jónsson,
mælskumaðurinn kunni frá Arn-
dísarstöðum. En ekki var álits
Sörens leitað í máli þessu, og
spurði hann Sigvalda síðar í
hvers nafni hann hefði leyft
beitina. ,,í Jesú nafni,“ sagði
Sigvaldi. Hefur þetta svar síð-
an lifað í Þingeyjarsýslu og víð-
ar.
Tíminn, 10. 9. 1968.
Nýjasta kirkjan
Nýja kirkjan á Hólmavík.
Tjeir voru drjúgmargir „Stað-
imir“ á Vestfjarðakjáikan-
um í gamla daga: Staður á
Reykjanesi, í Súgandafirði, á
Snæfjöilum, í Grunnavík, í Að-
alvík, i Steingrímsfirði. Alls eru
þetta sex Staðir. Nú er aðeins
einn þeirra prestssetur og ber
Staðarnafnið meö sama svip og
áður. Þrír em í auðn, tveir eru
bændabýli. Frá öömm þeirra,
Stað á Reykjanesi, var prests-
setrið flutt að Reykhólum, frá
hinum, Stað I Steingrímsfirði,
fluttist það í Hólmavíkurþorp,
þar sem nú er risin kirkja, er
vígð var á s.l. vori. Er hún veg-
legt hús, stendur hátt og setur
mjög svip á umhverfi sitt. Var
því lýst í blöðum, þegar sagt
var frá vígslu þess. Er hér birt
mynd af þessu húsi, sem síðast
hefur hlotið vígsiu á iandi hér.
Ennfremur er mynd af Stað í
Steingrímsfirði. Kirkjan þar er
komin nokkuð á aöra öld, því
hún var upphaflega byggö árið
1855, en árið 1908 fór fram á
henni mikil viðgerð. Áriö eftir
var hún afhent söfnuðinum.
r. ;
Staðarkirkja er fallegt hús,
mjög í sama stil og hinar fjöl-
mörgu timburkirkjur, sem tóku
við af torfkirkjunum í sveitum
landsins á síðustu öld. Af gfip-
um Staðarkirkju má nefna mjög
forna altaristöflu og aitarisklæði
frá 1722.
Staður í Steingrímsfiröi þótti
gott brauð. Fylgdu staðnum
þrjár hjáleigur: Aratunga,
Kleppustaðir og Kolbjarnarstað-
ir, og 11 kirkjujarðir með meira
en .30 kúgildum. Voru leigurnar
greiddar í smjöri en landskuldir
í vaðmáli eða öðrum gildum
landaurum. Auk þessa átti Stað-
arkirkja reka á Reykjanesi að
hálfu.
Um Stað segir Árni Magnús-
son, að þar sé skógur nægjan-
legur til kola og eldiviðar, sum-
arhagar yfirfljótanlega víðlend-
ir, silungsveiði hafi til forna
verið góð í Staðará en nú engin.
Túnið fordjarfist af grjóti, engj-
amar af skriðum og snjóflóð-
um, hagar af uppblæstri, sel-
vegur geysilangur, snjósamt á
vetrum.
Þrátt fyrir þessa ágalla var
Staður eftirsött brauð vegna
teknanna. Sátu þar ýmsir merk-
ir prestar, sem voru prófastar
Strandamanna.
Meðal þeirra var „harði bisk-
upinn“ Jón Árnason í Skálhoiti.
Hann varð prestur á Stað árið
1707 og hafði þá beðið með
vonarbréf eftir brauðinu í 15 ár
og barið á Hólasveinum.
Eftir Meistara Jón varð hann
svo biskup í Skálhoiti, mest
fyrir atbeina Árna Magnússon-
ar, sem var frændi hans. Sigldi
Steingrímsfjarðarklerkurinn til
Hafnar með Stykkishólmsskipi
haustið 1721 og hlaut vígslu 25.
marz árið eftir í viðurvist kon-
ungs og fleira stórmennis. Eftir
vígsluna bauð jöfurr honum til
veizlu og spurði hann margs
um hagi manna á íslandi. „Er
mælt, að Kristján Worm Sjá-
landsbiskup, sem veitti sr. Jóni
vígsluna, hafi látið raka skegg
af honum nauðugum því að
hann var fastheldinn í hátturn".
Árið 1866 kom sr. Magnús
Hákonarson til Staðar og hélt
brauðið til æviloka — 1875.
Um þær mundir var prestaævi-
söguritarinn Sighvatur Borgfirð-
ingur búsettur á Klúku í Bjarn-
arfirði. Lýsir hann því sr. Magn-
úsi af eigin kunnugleika, segir
hann hafi verið gildvaxinn og í
meðallagi á hæð, holdugur á efri
árum, tígulegur á svip, heilsu-
góður oftast, rammur að afli og
ágætur sundmaður. Ilann var
vei lærður [ tungumálum, eink-
um norrænu og norrænum fræð-
um og fylgdi mjög hinu fagra
móðurmáli sínu svo að ekki
mátti hann heyra rangmæli.
Skáld var hann gott og orti
ýmis kvæði, lausavísur og erfi-
Ijóö, hraðkvæður var hann, þó
málið væri vandað. Ilann var
söngmaður góður og hafði sterk-
an róm. Hann var prédikari með
afbrigðum og vandaði öll prests-
verk sín. Aldrei jarðsöng hann
lík, svo að ekki héldi hann lík-
ræðu, þótt ekki væri hann beð-
inn. Það var eitt sinn sumariö
1870, að sr. Magnús söng messu
á Kaldrananesi. Meöan stóð i
tíðagjörð, var komið með lík til
greftrunar norðan frá Eyjum á
Bölum, en presti hafðj ekki ver-
ið áður tilkynnt dauðsfallið, því
bæði var vegur langur frá Eyj-
um að Stað og veikindi gengu
þar á bænum, en túnannir stóðu
yfir. Vissi prestur ekkert af,
fyrr en hann gekk í kirkju og
líkið var komið heim að kirkju-
garði. Tóku líkmenn þegar gröf-
ina og gekk fljótt, en prestur
sat á meðan i stofu sinni. Var
þegar tekið til greftrunar. Flutti
prestur snotra líkræðu alla í
ljóðum. Var Sighvatur sjálfur
staddur viö útförina, svo að
þetta fer ekki milli mála.
Vorið 1875 kom upp megn
taugaveiki á Staö í Steingríms-
firði. Tók sú sótt flesta á bæn-
um. Úr henni dö sr. Magnos,
kona hans og tveir synir upp-
komnir, Bjami og Guðjón, öll á
einni viku.