Vísir - 22.11.1968, Blaðsíða 8

8
VT5TR . f IITlIli araagtn sr. w

VÍSIR
Otgefandi Reykjaprent H.l.
c'"í.mkvæmdasti6n Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstióri Jónas Kristjánsson
Aðstoóarritstióri: Axei rhorsteinson
Fréttastióri Jón Birgir Pétursson
Ritstjórtiarfulltrúi: Valdimar H Jóhannesson
Auglýsingar Alalstræti 8. Staar 15610 11660 og 15099
Afgreiðsla- Aðalstræti 8. Símj 1166C
Ritstjórn: I augavegi 178. Stai 11660 (5 linur)
Áskriftargjald kr 125.00 ð mánuði innanlands
I lausasölu kr 10.00 eintakið
Prentsmiðja Visis — Edda h.f.
I —i^—l———
Ræða forsætisráðherra |
Útvarpsumræður frá Alþingi hafa sætt allmikilli )
gagnrýni síðari árin. Menn hafa talað um, að þetta )
séu deilur um keisarans skegg, einn vitni í þessa tölu, (
annar í aðra, — og upp standi að lokum þreyttur og í(
ráðvilltur hlustandi. )
Bjarni Benediktsson forsætisráðherra varð fyrstur )
til andsvara af stjórnarliðinu í vantraustsumræðun- )
,um frá Alþingi í gærkvöldi. Ræða forsætisráðherrans \
hlýtur að hafa látið þægilega í eyrum þeirra, sem )
áður hafa tjáð sig þreytta á hinum sífelldu deilum. )
Forsætisráðherra vék til hliðar öllum minni háttar )
deilumálum en gerði látlausa og jákvæða grein fyrir
meginefni vandamálanna, sem að þjóðinni hafa steðj- ((
dð. Hann sagði m. a.: //
„Á þessu ári eru allar horfur á því, að þjóðartekjur //
verði um 15% lægri á mann en þær voru fyrir tveimur ))
árum, þ. e. á árinu 1966. Hvernig sem farið er að, kom- i)
umst við ekki hjá að taka afleiðingum þessa og sníða \)
okkur stakk eftir vexti, ef við viljum ekki hleypa (
okkur í sívaxandi skuldir. /
Þessi mikla tekjurýrnun, sem færir okkur fimm ár )
aftur í tímann eða á sama tekjustig og á árinu 1963, )
sprettur hins vegar fyrst og fremst af versnandi hag )
sjávarútvegsins. Hreinar útflutningstekjur hans verða \
nú ekki fullur helmingur þess, sem þær voru á árinu (
1966. Nær allar útflutningstekjur þjóðarinnar eru /
sprottnar úr sjávarútvegi. Hann er okkar undirstöðu- L
atvinnuvegur, sem gerir okkur fært að búa við sam- )
bærileg lífskjör og nágrannaþjóðirnar. Áföll þessa )
undirstöðuatvinnuvegar eru sem sagt þrisvar til fjór- \
am sinnum meiri en munar meðaltali rýrnunar þjóð-
artekna. Þess vegna er óhjákvæmilegt að flytja tekj- y
ur stórkostlega til sjávarútvegsins frá öðrum, svo að )
hann stöðvist ekki með öllu. Enda sýnir samdráttur- (
inn, sem þar er þegar orðinn, hver hætta öllum er búin (
ef sjálf undirstaðan bregzt.“ Þessi orð forsætisráð- /
herra eru einföld og almenningi skiljanleg. )
Hann sagði ennfremur: „Aðalatriðið er, að það er )
ekki gengisbreytingin, sem skapar kjaraskerðingu, )
heldur valda henni ytri aðstæður, og kjaraskerðing (
í svipuðum mæli verðúr ekki umflúin, hvaða leið sem i (
valið hefði verið.“ /
Þá lagði forsætisráðherra meginþunga á, að nú væri )
þörfin brýnust, að komið verði í veg fyrir atvinnu- )
leysi. Syndi hann fram á, hvernig ríkisstjórnin hefði )
miðað og vildi miða aðgerðir sínar við að bægja at- (
vinnuleysinu frá dyrum almennings. Hann lauk máli (
sínu með þessum orðum: )
„Að þessu sinni skiptir mestu máli, að allir leggist )
á eitt um ?ð bægja frá víðtæku atvinnuleysi í bráð )
og tryggja öruggan velfarnað til frambúðar, með því )
að koma hér upp fjölbreyttari atvinnuvegum og hag- (
nýta öll gæði landsins, þess eigin börnum til aukinn- (
ar hagsældar." )
Ottó Schopka:
og
ur í iðnaðinum
• í síðasta mánuði gerðu
Félag íslenzkra iðnrek-
enda og Landssamband iðn-
aðarmanna könnun á ástandi
og horfum í ýmsum þýðing-
armestu iðngreinunum og
hefur bráðabirgðayfirlit um
niðurstöður þessarar könnun-
ar nýlega verið birt. Gerður
var samanburður á ástandinu
nú og fyrir einu ári og spurzt
fyrir um horfur á næstu mán-
uðum miðað við núverandi
ástand.
Niðurstöður könnunarinnar
koma yfirleitt ekki á óvart.
Nokkur samdráttur hefur orðið
á framleiðslumagni í ýmsum
iðngreinum, t.d. húsgagnaiðnaði,
málmiðnaði, fataiðnaði, sælgæt-
isgerð og gosdrykkjagerð en
aftur á móti nokkur aukning í
öðrum t.d. ullariðnaöi, prjóna-
iðnaði, verksmiðjuframleiðslu,
veiðarfæra- og plastiðnaði.
Starfsmannafjöidi virðist vera
svipaður og fyrir einu ári, e.t.v.
hefur verið um einhverja heild-
arfækkun starfsmanna að ræða.
Nýting afkastr..-tu er yfir-
leitt hvergi nærri góð. Mikil
fjárfesting hefur veriö í miirgum
iðngreinum á undanfömum ár-
um og búa þær því yfirleitt að
mikilli ónotaðri afkastagetu.
Helztu ástæðurnar fyrir því að
afkastagetan er ekki að fullu
nýtt er m. a. erlend samkeppni,
of lítill markaður og hörð sam-
keppni af hálfu innlendra iðn-
fyrirtækja og rekstrarfjárskort-
ur.
Fullyrða má, að mörg fyrir-
tæki í ýmsum íðngreinum gætu
bætt við starfsmönnum ef mark
aður væri til fyrir aukna fram-
leiðslu og fjármagn tryggt til
rekstrarins, án þess að leggja
þurfi í nýja fjárfestingu. Ljóst
er a-f könnuninni, að iönfyrir-
tæki munu halda mjög að sér
höndum um fjárfestingu á næstu
mánuöum.
Könnunin var gerð í síðasta
mánuði eins og fyrr segir en
óneitanlega hafa viðhorfin
breytzt nokkuð við nýafstaöna
gengislækkun.
Að svo miklu leyti, sem fyrir-
tækin treystu sér til þess að
spá um framleiðslumagnið á
næstu mánuðum, gerðu þau yf-
irleitt ráð fyrir minnkun þess.
Ennfremur kom fram, að starfs-
mannafjöldi mundi ekki taka
miklum breytingum á næstunni.
Nú eru viðhorfin nokkuð
breytt. Líkur eru á, að innflutn-
ingur muni dragast verulega
saman, t.d. í fatnaði, húsgögn-
um, hreinlætisvörum, veiðar-
færum og ýmsum framleiðslu-
vörum málmiðnaðarins. Margir
hafa aðhyllzt þá skoðun, aö
rétt væri að taka upp innflutn-
ingshöft og banna innflutning
þessara og ýmissa fleiri vöru-
tegunda. En gengislækkunin
verkar að nokkur leyti eins og
innflutningshöft erlendu vör-
urnar veröa mikiu dýrari en þær
innlendu, þannig að neytendur
beina kaupum sínum að inn-
lendri framleiðslu en um leið er
mönnum þó gefinn kostur á
að kaupa erlendar vörur, ef
þeir vilja greiða miklu hærra
verð fyrir þæ-
Gengislækkunin skapar ís-
lenzkum iðnaði gott tækifæri
til þess að endurvinna stóran
hluta af innlendum markaði,
sem hann hefur verið að missa
á undanfömum árum vegna
harðrar erlendrar samkeppni.
Stöðugar hækkanir á fram-
leiöslukostnaði hér innanlands
drógu mjög úr getu iönaðarins
til þess að standast samkeppni
við innflutning, en með gengis-
lækkuninni nær iðnaðurinn aft-
ur drjúgu forskoti, og er von-
andi, að það endist til þess að
bæta stööu hans varanlega.
Litlar upplýsingar em til um
stærð markaðar fyrir einstakar'
vörategundir hér á landi, en
ljóst er þó af innflutningi síð-
ustu ára, að margar iðngreinar
ættu að hafa veraiega mögu-
leika á stórlega auksum mark-.
aði — jafnvel þótt nokkur sam-
dráttur verði á kaupgetu al-
mennings á næstu mánuðum.
Ef iðnaðinum tekst að nýta þann
markað, sem mögulegur er.
munu mörg iönfyrirtæki þurfa •
aö bæta við starfsmönnum og
á þann hátt gæti iðnaðurinn
dregið veralega úr því mikla
atvinnuleysi, sem nú viröist •
standa fyrir dyrum.
En til þess að iðnaðurinn geti >
aukið framleiðslu sína, tryggt
sér mestan hluta innlenda
markaöarins, og um leið bætt
við nýjum starfsmönnum, þarf
aö tryggja iðnfyrirtækjunum
aukið rekstrarfé. Án þess að
slík blóðgjöf komi til gerist
ekkert. Aukin framleiösla krefst
meiri hráefna, fleiri starfsmenn
hærri launagreiðslna. Allur er-
lendur kostnaður iðnfyrirtækj-
anna hefur hækkað verulega við
gengislækkunina, óbreytt rekstr '
arfyrirgreiðsla mun leiða til
samdráttar í framleiðslumagni
og vaxandi fjárhagsörðugleika.'
Höfuökrafa iðnaöarins i dag
hlýtur því að vera um aukiö
rekstrarfé, til þess að honum
verði gert kleift að nýta þá
möguleika, sem gengislækkunin .
skapar honum að öðru leyti..
Meðal þeirra hliðarráðstafana,
sem ríkisstjórnin mun beita sér
fyrir að gerðar verið nú á næst-
iinni, verða að vera aðgerðir, •
sem tryggja, aö auknu fjár-
magni verði belnt til iðnaðarins
í þeim tvíþætta tilgangi að gera
honum kleift að auka markaðs- '
hlutdeild sían og framleiðslu Qg
um leið að bæta viö sig starfs-
mönnum og draga þannig úr j
yfirvofandi atvinnuleysi.