Alþýðublaðið - 03.12.1966, Blaðsíða 7

.Halldór Laxness
ulkóngar komi upp í spilum. Og
fátt virðist ólíkara en stílsháttur
þessarar bókar, sem er furðu ípg
slunginn undir niðri öllu lát eysi
yfirborðsins, og hinn íbyggilegi,
orðsækni stílsmáti sem Halldór Lax
ness temur sér á seinni árum. Sýnt
er að vísu að þýðandinn kostar
kapps um einfaldleik í stil og stefn
ir að sem mestri nákvæmni, fyliir
jafnvel eftir setningaskipun frum
textans til hins ýtrasta. Engu að
síður er stíll bókarinnar hvorki ís
ienzkur hemingway-stíll né heldur
eiginlega kiljanska, lieldur með
köflum næsta kynlegur blending
ur úr þessu hvortveggja . Ég; hef
Vð vísu ekki haft ráðrúm til að
bera þýðinguna orði til orðs ,sam
an við frumtexta. En lausleg at-
'iugun bendir þó til að hún sé ekk
ert nostursverk og má víða fjnna
dæmi um ónákvæmni í þýðingu,
misskilning textans og jafnvel bein
an undanslátt. Dæmi af hand^hófi
er lýsing Wyndham Lewis, sem er
með þeim neyðarlegri í bókinni.
Þar segir sem svo að sumt fólkiberj
með sér mannvonzkuna eins og,veð
hlaupahestur kynbætur. En —
Lewis did not show evil; he jjust
looked nasty.“ í þýðingunni er eit
urbroddurinn úr þessari setningu;
„lllskan skein ekki beint út úr lion
t
um, en hann hafði sk4tasyip”.
Hemingway skrifar allsstaðar Jjóst
og skýrt, sækist ekki eftir skrýtn-
um orðum þeirra einna ve^na;
merking málsins fer hvergi clult.
En hvað merkir íslenzka orðið „ill
múraður” til dæmis? Vicious! Eða
„þessi skver“? This square! Hlið-
stæð dæmi þessu hvortveggja
mætti lengi rekja, sum sjálfsagt
smávægileg hvert fyrir sig. En
samanlögð skýra þau liversvegna
ekki er sá fögnuður að þessari
þýðingu sem ástæða heíði verið
að vænta. — Ö.J.
Ernest Hemingway;
VEISLA í FARÁNGRINUM
Halldór Laxness sneri ó ís-
lenzku.
Bókaforlag Odds Björnssonar,
Akureyri 1966. 240 bls.
„Hver sem í æsku átti því láni
að fagna að ílendast í París um
skeið, hann mun sanna að hvar
sem leiðir liggja síðan er París
í för með honum eins og veizla í
farangrinum.“ Þetta sagði Ernest
Hemingway við kunningja sinn A.
E. Hotchner í París 1950 á kynnis
för um fornar slóðir, en Hotchner
segir söguna í nýlegri bók sinni
um kynni þeirra Hemingways
(Papa Hemingway, a Personal Me
moir, New York 1966). Tilefnið var
raunar að Hotchner fór a'ð spyrja
Hemingway ráða hvort hann ætti
sjálfur að setja sig niður í París
til að skrifa eins og Hemingway
gerði í æsku sinni. Þeim skálda
tíma er lýst í þessum minninga
þáttum frá París sem Hemingway
lét eftir sig og nú eru komnir út
á íslenzku í þýðingu Halldórs Lax
ness.
A. E. Hotchner kynntist Heming
way á efri árum hans og tókst brátt
með þeim góður félagsskapur og
vinátta og samstarf um margra ára
skeið; má raunar róða af ýmsu
sem hann segir að hann hafi lengi
haft á prjónunum bók um Heming
way. Hotchner lýsir Hemingway
þjóðsögunnar, „papa Hemingway
hlutverkinu sem hann kaus sér og
lifði síðan fram til hins síðasta og
lauk enda ævinni samkvæmt því.
Sumh’ minnisverðustu kaflarnir í
bók hans segja frá heljarmenninu
úrkula og örbjarga, uppgefnum
manni andlega og líkamlega. Síð
asta verkið sem Hemingway vann
að var einmitt þessi minningabók
frá París og síðast var svo komið að
hann gat ekki unnið lengur þó
hann sæti yfir bókinni dag eftir
dag. „Ég get ekki lokið bókinni,
get það ekki, ég hef hana alla í
huga mér en get ekki komið henni
á blað“, var eitt hið síðasta sem
hann sagði við Hotchner.
Þessi hörmungasaga er baksvið
Véizlu í farángrinum. En hennar
verður að sönnu ekki vart í bók
inni sjálfri — né er „papa“ kominn
þar til sögunnar, hið alþjóðlega
frægðarrnenni sem síðar varð. Ef
til vill má greina upphaf hans í
niðurlagsþætti bókarinnar þar sem
Ilemingway segir frá því af furðu
mikilli beiskju hvernig ,,frægðin“
vitjar hans eftir að The Sun Also
ltises var komin út:
,,Ef tvö eru einhversstaðar ein
og elska hvort annað, ánægð og
glöð, og annað þeirra eða bæði
eru að inna gott verk af höndum,
þá hænist að þeim fólk með svip
uðum hætti og ljós úr fjarlægum
vita dregur til sín farfugla um nótt.
En þetta er bók um París áður
en frægðin kom til og ríkisfólkið
þá París sem síðan er með í för
eins og veizla í farangrinum. „Par
ís varð aldrei söm og áður og að
því skapi sem París breyttist,
breyttist sjólfur hið sama. . . ,.
Svona var París semsé snemma á
dögum þegar við vorum snauð og
sæl.“ Undirtónn bókarinnar kann
að vera tregablandinn, jafnvel
beiskju, eftirsjá liðinnar æsku —
en sjálf er frásögnin jafnan glað
beitt, léttvíg, skemmtileg. Hér
er sagt frá þrotlausu erfiði ungs
manns sem er að læra að skrifa,
slcrifa einfaldar réttar setningar
um hvaðeina sem hann vissi sann
ast og réttast: lýsing þessa starfs
er þrátt fyrir allt kjarni bókarinn
ar, undirstaða þeirrar hamingju
sem hún lýsir, góðri ást, góðum
mat og víni, góðum félagsskap.
Hún segir af nautninni að lifa.
Og öðrum þræði er hér sagt frá
ýmsu frægðarfólki sem uppi var í
París samtíða Hemingway. Mest er
lagt í frásögnina af Scott Fitzger
ald, aðalhöfundi „töpuðu kynslóð
arinnar11 ásamt Hemingway sjálf-
um og andstæðu hans í hverri
grein; sú mannlýsing, mótuð af
hlýju og andúð í senn, er með öll
um formerkjum öfugum við sjólfs
mynd Hemingways í bókinni. Þeg
ar Veizla í farángrinum kom út
fyrir tveimur árum síðan tóku ýms
ir að fetta fingur út í þessa frá
sögn og aðrar mannlýsingar í bók
inni, töldu þær miður sanngjarnar
hvað þá góðgjarnar, sumt kannski
tóma illskældni; víst er um það
að þær eru margar meir en
meinlegar og varla nokkur með
öllu græskulaus. En fyndnar eru
þessar frásagnir, sjá t.d. þáttinn af
Ezru Pound og Eliot og fyrirtæki
því sem nefndist Bel Esprit. Miskiln
ingur væri að líta á bókina sem
„sanna sögu“ einvörðungu, eða fyrst
og frernst. En hún er liugtæk fyrir
fólgin í sjálfum skáldatíma hans
eins og Iiöfundurinn kýs að sjá
hann úr síðast.a áfanga ævinnar. I
Þáttur þeirrar sýnar er mannshug
sjón Hemingways, Inð hreinskilna
karlmenni, gleðimaður, ásta- og lífs
nautnar ,sá scm hann vildi sjálfur
vera. í þeirri hugsjón fólst líka æði
mikið umburðarleysi við aðra j
menn og- ólíka og hún gat leitt út1
í ankannalegan tepruskap, sbr. til j
dæmis frásögnina af vinslitum
þeirra Gertrude Stein „Sé lesand
; Þann 24. nóv. 1966 var stofn
I uð kvennadeild innan Flugbjörg
; unarsveitarinnar í Reykjavík.
» Stofnendur voru 25 konur,
: sem á síðastliðnu sumri hófu
; að vinna að fjáröflun til að
| styrkja starfsemi EBS í störfum
I sínum meðal annars að kaupa
; tæki og annan útbúnað til að
■ gera starfsemi FBS sem full-
komnasta.
anum kærra, er honum heimilt að
lesa þessa bók sem skáldsögu“,
segir Hemingway sjálfur í formál
anum, og hæfir vel hann líafi síð
asta orðið: „Ekki er víst nema slík
skáldsðga kynni að bregða ljósi
vfir það sem skrifað var eins og
staðreynd.”
Ástæða þess að Veizla í farángr
inum er nú gefin út á íslenzku er
vitaskuld sú að Halldór Laxness
hefur þýtt bókina. En það þykir
ekki allténd heppilegt a'ð tveir tíg
Markmið Kvennadeildarinnar
er eins og að framan segir að
styrkja FBS og lcynna fyrir með
limum sínum Hjálp í viðlögum
og hjúkrunarstörf.
Það má segja að vel hefur
verið farið af stað því síðan
hafizt var handa á síðastliðnu
sumri hafa þær safnað í sjóð og
var samþykkt á .stofnfundinum
að afhenda FBS andvirði einnar
þá sjólfsmynd höfundarins sem
talstöðvar, sém er 15.000.00. J
Þessar konur voru kosnar í :
stjórn: Ásta Jónsdóttir form. ■
aðrar Auður Ólafsdóttir, Hulda ■
Filippusdóttir, Edda Arnholtz, :
Þrúður Márusdóttir, Vildís
Kristmannsdóttir, Guðrún ■
Hjálmarsdóttir Waage. Varastj. ;
Guðbjörg Jónsdóttir og Jenny ;
Guðlaugsdóttir.
Ef persónur þessar tvær væru eins
traust smíði og vitinn mundi eng
inn bíða tjón nema farfuglarnir.
Það fólk sem dregur aðra til sín
af sökum hamingju sinnar og fyrir
framburð verka sinna er venjulega
grandalaust fólk. Það kann ekki að
hverfa í tæka tíð og veit ekki fyrr
en tekin eru hús ó því. Það skilur
ekkj allténd gæðin, aðdráttaraflið,
töfrana, fljótvirka elsku, göfug-
mennsku og skilningsdjúp þess
fólks sem er ríkt og hefur öngva
ólcosti og veitir sérhverjum degi
blæ af hátíðahöldum, og síðan
þegar það hefur kvatt og fengið
þá endurnæringu sem það þurfti,
skilur það við allt dauðara en ræt
ur nokkurrar jurtar sem sviðin var
undir hrosshófum Atla Húnakon
ungs.“
Ernest Hemingway
3. desernþer 1966 - ALÞYÐUBLAÐIÐ