Bókasafnið - 01.04.1992, Blaðsíða 9

Óskar Guðjónsson forstöðumaður,
Almenningsbókasafninu á Keflavíkurflugvelli
Almenningsbókasafnið (Naval Air
Station Library) á Keflavíkurflugvelli
Margir lesendur vita e.t.v. ekki að eitt af stærri al-
menningsbókasöfnum hér á landi er staðsett á
Keflavíkurflugvelli. Eftir lestur þessa greinarkorns ættu
þeir að vera nokkru fróðari um safnið, starfsemi þess og
þjónustu. U.S. Naval Air Station Library (NASL) á
NATO stöðinni í Keflavík er eitt af fjölmörgum bóka-
söfnum sem rekið er á vegum bandaríska varnarmálaráðu-
neytisins. I hverri flotastöð og um borð í hverju herskipi er
boðið upp á bókasafnsþjónustu. Sögu slíkrar þjónustu má
rekja til ársins 1828. Starfsemi flotasafnsins á Keflavíkur-
flugvelli hófst upp úr 1950.
Notendahópur
Helstu viðskiptavinir NASL eru annars vegar varnar-
liðsmenn og fjölskyldur þeirra og hins vegar borgaralegir
starfsmenn varnarliðsins, íslenskir og erlendir. Notenda-
hópurinn er sérstakur að því leyti að hann endurnýjast
reglulega og ekki er unt hefðbundna samsetningu notenda
almenningsbókasafns að ræða. Þannig er þjónusta við t.d.
eldri borgara, sjúklinga og fanga hverfandi.
Safnkostur og aðföng
Þegar þetta er ritað er safnkostur NASL um 21.700
einingar. Safnkosturinn er allur á ensku (utan tíu íslenskra
léttlestrarbóka). Nýsigögn eru 457; myndbönd, hljóð-
snældur og tölvudiskar. Safnið er með um 120 tímarit og
dagblöð í áskrift. Sömuleiðis er safnið áskrifandi að kaup-
leigu-samningum (book-leasing-plans) á nýju unglinga-
efni og nýjum fullorðinsbókum. Nýjar handbækur og
margt annað efni berst frá miðstöð bandarískra flotasafna.
Nokkuð efni berst einnig að gjöf frá fólki sem er að fara frá
Islandi. Skiptibókamarkaður er einnig vinsæll. Ymis fé-
lagasamtök á staðnum hafa verið örlát á fé til safnsins, t.d.
hefur Kiwanisklúbburinn Brú staðið myndarlega að baki
Islandsdeildar safnsins.
Safnnotkun
NASL er opið allan ársins hring, alla daga vikunnar.
Aðeins er lokað á jóla- og nýársdag. Opnunartími er frá kl.
10-20 virka daga. Um helgar og á bandarískum frídögum
er opið frá kl. 12-17. Aðsókn hefur vaxið mikið undanfarin
ár og útlánaaukning fylgt í kjölfarið. Síðastliðin fimm ár
hefur aðsókn aukist um 60% og útlán um 40% (sjá súlurit
1). Árið 1991 heimsóttu tæplega 63.000 viðskiptavinir
safnið og lán til þeirra námu 59.469 einingum. Um 70%
íbúanna hafa aðgang að lánþegaskírteini. Af þeim rúmlega
1.200 gestum sem komu að jafnaði í safnið vikulega voru
17% börn og er lán á barnaefni um 30% (20%) af heildar-
útlánum. Lán á skáldsögum nema 12% (22%), fræðiritum
um 28% (46%), tímaritum 6%, nýsigögnum um 15%
(2%) og kiljum um 9% (10%). Tölur í svigum eru %
safnkosts (sbr. súlurit 2). Útlán á íbúa eru 10.24 einingar og
hvert gagn er að jafnaði lánað um 2.84 sinnum á ári
(turnover rate).
Starfslið
Við safnið starfar einn bókasafnsfræðingur, tveir
„bókasafnstæknar" (library technicians) og tveir ófag-
lærðir aðstoðarmenn (library aids), auk fjölda sjálfboða-
liða. Til skamms tíma voru forstöðumenn safnsins banda-
rískir borgarar en vegna erfiðleika við að fá fagfólk með
tilskilda menntun (Master of Library and Information
Science) til starfans var árið 1984 leitað á íslenskan mark-
að. Síðan þá hefur greinarhöfundur veitt safninu forstöðu.
Barnastarf
Ein mest notaða deild safnsins er barnadeildin. Mark-
visst barnastarf ýtir hér undir. Sögustundir eru tvisvar í
viku og er leik- og forskólabörnum þá gjarnan boðið.
Sérstakar stundir eru skipulagðar í kringum Hrekkja-
vöku, Þakkargjörðardaginn, barnabókaviku, páska og jól.
Síðastliðið ár komu um 150 börn í jólasögustund. Bóka-
safnið stendur árlega fyrir sérstakri 7-8 vikna sumar-
lestrardagskrá (summer reading program) fyrir 3-9 ára
börn. Reynt er að sameina lestur og leik með það að
aðalmarkmiði að gera börnunum kleift að halda lestrar-
Margs konar viðburðir eru í safninu í tengslum við
Hrekkjavöku, Þakkargjörðardag, jól og páska. Hér er
verið að „slá til riddara “ ötulan safngest.
9