Alþýðublaðið - 20.01.1967, Blaðsíða 6

Duldir dauðsvaldar ógna
mönnum við vinnu
Öll þau hundrað ár sem liðin
eru síðan ríkisstjómir Bretlands
hófu bariáttu gegn sjúkdómum,
sem leiða af atvinnu, hafa engir
sjúkidómar reynzt erfiðari féndur
en þeir, sem þurfa langan tíma
til þess að sýna sig sem dauðs-
valda.
Tvisvar sinnum á tveim síðustu
árum í tvc .m ólíkum starfsgrein-
um, hafa verkamenn orðið fyrir
því ’jáfalli að komast að raun um
að þeir iha:a verið í sýkingar- og
lífshættu, 4n þess að vita af því. ;
Fyn a áfallið kom í janúar i
1965, þegar fyrirspum um dauða- ;
mein manns, sem unnið hafði í |
víraverksmiðju, leiddi í ljós að
hann thafði látizt af krabbameini l
í þvagblöðru, sem var komið á
það hátt 'siig, er það kom í Ijós,
að það var ólæknandi.
Framleiesluaðferð stöðvuð
Við vinnu sína í fimmtán ár
hafði bessi maður komið í snert-
ingu við efni, sem olli þessu
krábbameini, en hann hafði farið
úr v'rav •ksmiðjunni fljótlega
eftir að mcnn fór að gruna hætt-
una og framleiðsla efnisins var
stöðvuð.
Stéttarfélög með félagsmenn í
iðngreininni fengu aðstoð vinnu-
málaráðiherrans við ráðstafanir til
þess að ná til allra þeirra verka- |
manna, sem unnu eða unnið höfðu
í þessari iðngrein og kunnu að
hafa verið í hættu og hvetja þi
til þess 'að gangast undir læknis-
rannsókn.
Samtímis hófusl) aðgerðir, til
þess að he-ða á ákvæðum reglu-
gerða um hann við notkun, inn-
flutningi og framleiðslu efna, sem
vitað er að hafa í för með sér
krabbamemshættu. Einnig var
stofnað tii rannsókna til þess að
komast að raun um það, hvort
önnur efni hafi í för með sér
sömu hættu í iðngreinum, þar
sem kratihamein í blöðru hefur
komið fram sem atvinnusjúkdóm-
ur. Verkalvðssamhandið, sem fer
með umbnð fvrir næktum níu
milli. verki>manria. hefur einnig
hvaf.t aivarteea tít alþjóðlegra að-
gerða tii Kpcc hafa hemil á
þessar; bmt>n fvrír heilsu manna.
T.TT C bef'ir lömjum verið tals-
mað»r rmViipftra 0g víðtækra
ranrisókna +þ Vpss ag fjnna þær
hættnr fvri- Keilsu manna, sem
leynast < sem notug eru í
iðnaði nií+ímars.
Ljátnr vitn>shiirður
Hin vel bevvtii og algengu íjfni
geta ennþá gefið Ijótan vitnis-
burð um það, að máttur þeirra
til að valda aldurtila er ekki enn-
þá nægilega beizlaður og þetta var
það sem olli síðara áfallinu.
Til dæmis má nefna, að þegar
á árinu 1930 var asbestveiki
(asbestosis) skilgreind sem lungna
sjúkdómur, sem verkamenn gætu
fengið af því að anda að sér as-
bestdufti. Það tók ríkisstjómina
ekki langan tíma að koma á, að
ihennar dómi ströngum varúðar-
ráðstöfunum gegn innöndun slíks
ryks og að fyrirskipa læknisrann-
sóknir á mönnum, sem ynnu við
eftir C. H. Hartwell
hjá brezka Verka-
lýðssambandinu
framleiðslu þar sem asbest var
notað. Skyldu slíkar rannsóknir
fara fram á vissum fresti.
Annaðhvort tóku þessar reglur
ekki til nógu margra starfsgreina,
eða einhverjum þeirra hefur elcki
verið nógu rækilega fram fylgt
því sjúkdómstilfellum og dauðs-
föllum af völdum sjúkdómsins
hefur stöðugt fjölgað. M rekja
sérfræðingar í læknavísindum nú
þar að auki nokkrar tegundir
krabbameins til asbestdufts.
Hér er það aftur hið langa bil
frá því er maður síðast gat hafa
orðið fyrir hættulegum áhrifum
þar til hin sýnilegu sjúkdómsein-
kenni koma fram, sem hindrar
það að unnt sé með öryggi að
rekja orsök sjúkdómsins til at-
vinnunnar.
Ein ástæðan fyrir hinum hækk-
andi tölum í þessu tilfelli, getur
og verið sú, að tala þeirra verka
manna, sem vinna í asbestiðnaði
er nú þreföld á við það sem var
fyrir 30 árum. Önnur ástæða get-
ur og verið sú, að sjúkdómsgrein-
ingar eru mikið nákvæmari nú
á dögum.
Fyllt í eyður
Verkalýðsfélög viðurkenna, að
enginn 'geti fengið algjöra vernd
fyrir öllum hættum í lífinu. Engu
að síður vilja þau styðja það álit
T.U.C. að vinnumálaráðherrann
hafi stigið rétt skref með því að
bjóða stéttarfélögum og atvinnu-
rekendum að taka til nýrrar at-
hugunar gildandi reglur um as-
'best í því skyni að finna og fylla
mögulegar hættulegar eyður.
Nú þegar, hafa helztu atvinnu-
milligön'gu sinna eigin rannsókn-
arráða, hvatt til þess að fram fari
mæling og eftirlit með ryki í iðn-
greininni og að verkamenn séu
ihafðir undir lækniseftirliti. T.U.C.
hefur tjáð ráðherranum að það,
sem hinir hýggnustu atvinnurek-
endur nú gera af sjiálfsdáðum,
ætti að vera almennt skylt að
lögum í öllum iðnaði, þar sem
asbest er meðhöndlað.
T.U.C. hefur einnig lagt til að
engu fyrirtæki ætti að vera leyfi
legt að framleiða asbest nema sam
kvæmt leyfi ríkisstjórnarinnar og
að trefjaasbest skyldi ekki notað
fyrr en stjórnarvöldin eru fullviss
um að ekki sé til eitthvert annað
efni, sem henti jafnvel til þeirra
hluta, sem um er að ræða.
Banns krafizt
Að því er snertir hið bláa as-
best, sem notað er í iðnaði, varn-
ar gegn verkunum eða hárifum!
efna, er 'hættan á heilsutjóni svo
miklu meiri að T.U.C. vill að ráð-
herrann taki til athugunar að;
banna notkun þess algjörlega. . i
Eins og T.U.C. segir, hefur oft1 CHARLIE GAMLI CHAPLIN hefur undanfarið verið mikið í frétt-
í sögu iðnaðarins orðið að finna um vegna hinnar nýju kvikmyndar sinnar, Greifafrúin í Ilong-
efni í stað annars, sem við fyrstu Kong Hér á myndinni sjáum við annan Chaplin, en það er Sidney
sýn virtist ómissandi. Stéttarfé- Chaplin, sonur hins fyrrnefnda. Sidney er sonur Charlie og konu
lögin álykta þannig að sé ekki hans, sem var nr. 2 í röðinni, en núverandi eiginkona Chaplins,
hægt að hafa hemil á dauðsvaldi, Oona er fjórða kona hans. Með Sidney á myndinni cr kona hans
þá verði hann að víkja. | Noelle Adam.
□ □□□□□
Aðrir þekkja sama va
Þegar einstaklingur á við erf-
iðleika að stríða, hættir honum
til að fela þá, segja ekki frá
þeim af ótta við að verða sér til
minnkunar. Oft fer þó svo, að
einstaklingurinn kemst á snoðir
um, að margir aðrir eiga við ná-
kvæmlega sama vanda að stríða.
Þá verður byrðin ekki eins þung
rekendur
iðngreininni, fyrir
og samráö við aðra geta beinlínis
orðið til að létta hana.
Þjóðfélög eru stundum eins
hvað þetta snertir. Sem dæmi má
nefna landbúnaðarmál okkar ís-
lendinga, sem hafa valdið mikl-
um deilum, erfiðleikum og fjár-
útlátum síðustu misseri. Ilafa
ýmsir haldið, að engir aðrir en
íslendingar gætu komið heilum
atvinnuvegi í slíka úlfakreppu og
ekki finnist á byggðu bóli svo
fáránlegt stjórnleysi, sem hér
hefur verið á landbúnaöi.
Við nánari athugun kemur á
daginn, að ástandið er ekki alveg
svona svart, þótt margt megi
gagnrýna með réttu. Aðrar þjóðir
eiga við erfiðleika að etja hvað
landbúnað snertir og þá ekkí
minni en við. Það sem meira er:
i Þessir erfiðleikar eru nauðalíkir
þeim, sem við glímum við.
I Efnahags- og framfarastofnun-
in OECD í París hefur nýlega gert
nákvæma athugun á landbimaði
23 ríkja. Stofnunin fylgist að
vísu alltaf vel með þeim málum,
en birti í síðasta hefti timarits
síns yfirlit byggt á áðurnefndfi
athugun. í lok langrar greinar eru
almennar niðurstöður. í annarri
málsgrein segir svo:
„Stefna flestra OECD-ríkja í
landbúnaðarmálum var mótuð fyrr
á árum með það sem aðaltilgang
að tryggja tekjur bænda og sér-
staklega í síðari heimsstyrjöld-
inni — stuðla að aukinni fram-
leiðslu. Uppbætur og vernd gegn
innflutningi afurða liafa því verið
meginþættir stefnunnar í landbún-
| aðarmálum,- Á síðustu árum hafa
flest ríki reynt að breyta þessari
stefnu til samræmis við breyttar
aðstæður á markaði. Þau halda
að vísu áfram •juppbótum á bú-
vöru, en reyna að beina fram-
leiðslunni inn á æskilegar braut-
ir og draga úr aukningu hennar,
þegar offramleiðsla hefur verið á
vissum afurðum.
Þessi lýsing á nákvæmlega við
það sem gerzt hefur á íslandi. Þar
skakkar ekki staf. Aðrar þjóðir
hafa gert víðtækar ráðstafanir til
að breyta landbúnaðinum, heildar
skipulagi hans, gera framleiðsluna
hagstæðari og ódýrari, tryggja
þannig tekjur fólks í þessari at
vinnugrein, en flytja vinnuafl, sem
; vélvæðing. sveitamia losar, til ann
j arra atvinnugrcina, þar sem þess
er þörf.
Vandinn við skynsamlega lausn
1 þessa máls hér á landi er eins og
j matvælaskorturinn á Indlandi að
J cinu leyti: Bæði þar og hér eru
heilagar kýr. Breytingar á byggð
inni má varla nefna ef nokkurt
býli leggst í cyði, þótt þær séu skyn
samlegar og hagstæðar bænddstétt
og þjóðarhéild. Tilflutningur á
vinnuafli, sem vélvæöing og tækni
leysa af hólm.i hins aldagamla þræl
d.óms líkamlegrar vinnu er dauða
synd. Tdkmörkun framleiðslu í ein
stökum greinum er eins og guð
last í eyrum ýmissa íhaldsmamia
Framhald á 15. síðu.
£ 20. janúar 1967 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ