Alþýðublaðið - 20.01.1967, Blaðsíða 7

Liu, íeng og Tao
Hans Granqvist, fréttaritari norrænna jafnaðarmanna
blaða í Hongkong vekur í þessum tveimur greinum
athygli á þremur höfuðandstæðingum Mao Tse-tungs
og verkföllum gegn kröfum kínverskra valdhafa um
að verkamenn sýni sjálfsafneitun, en verkföllin tel-
ur hann merkilegustu tíðindin sem borizt hafa frá
Kína að undanförnu.
ÞRÍR menn geta ráðið örlögum
Kína. Þeir eru Liu Shao-clii, Teng
Hsiaoping og Tao Chu.
□ I.iu hefur verið forseti Kína
síðan 1959, þegar hann leysti Mao
Tsetung af hólmi. Um tuttugu ára
skeið var hann nánasti samverka-
maður Maos, og var það ekki fyrr
LIU SHAO-CHI
— nýtur álits_
TENG HSIAO-PING
— styður Liu.
TAO CHU
— gáfaðastur.
en í fyrra að þessi gamli skæru-
liðaforingi, sem er 68 ára gam-
all, varð að þoka um nokkur þrep
í valdastiganum. En Mao hefur
gengið seint að leggja þennan
gamla vopnabróður sinn að velli
og enn er ekki víst, hvort það
hefur tekizt. Mao virðist liafa von-
að í lengstu lög, að Liu kæmi til
liðs við „menningarbyltinguna.”
En þegar Liu gagnrýndi eigin
gjörðir í október í fyrradag, varð
þess lítið vart, að hann iðraðist,
og hann lét heldur ekki í Ijós
neina hrifningu á menningarbylt-
ingunni.
Það var eftir þennan atburð að
Chiang Chi, það er að segja frú
Mao, kallaði Liu „sömú mannteg-
und og Krústjov.”
Liu nýtur mikillar virðingar~ í
Kína, ekki sízt í flokksbákninu og
í verkalýðshreyfingunni, þeim
tveimur, sem Mao er greinilega
staðráðinn í að brjóta á bak aft-
ur. Hann nýtur einnig mikils
stuðnings meðal bænda, og færi
svo, að bændurnir risu upp gegn
Mao, verður ekki hjá því komizt
að aflýsa menningarbyltingunni.
□ Teng Hsiao-ping er aðal-
ritari flokksins. Hann er 62 ára
að aldri, draghaltur, bældaður og
þunglamalegur. Hann kom til liðs
við menningarbyltinguna 1966,
en ekki leið á löngu þar til hann
tók að snúa við henni baki. í dag
er hann borinn þeim sökum, að
hann beri höfuðábyrgðina á því að
margar flokksdeildir og margir
flokksritarar á landsbyggðinni
veiti Mao óvirka andspyrnu. Til-
raun Maos til að kollvarpa valdi
flokksbáknsins með hjálp „rauðra
varðliða” og svipaðra hópa hefur
oröið til þess, að Teng hefur tekið
höndum saman við Liu, en það
táknar að Liu getur gert ráð fyrir
stuðningi mikils hluta flokksins.
□ Þriðji maðurinn, Tao Chu,
er ef til vill forvitnilegastur. —
Hann er yngstur þeirra þrímenn-
inganna, sextugur að aldri. Hann
er sá þeirra, sem hlotið hefur
slcjótastan frama. Síðan menning-
arbyltingin hófst, hefur hann
komizt upp á fjórða þrepið í
valdastiganum. í sumar var hann
skipaður yfirmaður áróðursdeild-
ar flokksins, og þegar Teng féll
í ónáð, komust völdin yfir flokks-
bákninu að miklu leyti í hendur
Taos.
, Tao hefur á ferli sínum verið
í nánari tengslum við herinn en
Liu og Teng. Hann hefur verið
yfirmaður suð-austur-herstjórnar-
umdæmisins með aðsetri í Kant-
on og varð síðan landsstjóri á
sama svæði. Ekki er fráleitt að
ætla, að hann geti aflað sér stuðn-
Pramhald á 15. Síðu.
geta ráðið öriögum Kína
ÞAÐ sem þótt hefur hvað merk
verðast í fréttum frá Kína und-
anfarna daga er, að komið hefur
til óeirða, stundum jafnvel blóð-
ugra. En mikilvægustu fréttirnar
eru þó sennilega þær, að gerð hafa
verið verkföll f nokkrum kín-
verskum iðnaðarborgum. Þetta er
í fyrsta skipti í tíu ár sem verk-
föll hafa átt sér stað svo vitað sé.
Þetta byrjaði í Shanghai um
áramótin. Borgin varð rafmagns-
laus og vatnslaus um tíma vegna
verkfalla. Verkföllin breiddust út
til Nanking og Foochow og einnig
til Kanton, að því er sumar fréttir
herma, og fleiri borga. Mikilvæg-
asta orsök verkfallanna var sú á-
kvörðun Maos að binda enda á
óvirka andstöðu verkalýðshreyf-
ingarinnar gegn „menningarbylt-
ingunni” og skipuleggja í hennar
stað nýja hreyfingu í líkingu við
„Rauða varðliðið.” Þessi nýja
verkalýðshreyfing gengur undir
nafninu „Byltingarsinnaðir (eða
rauðir) verkamenn.”
En ástæðurnar voru fleiri. í
fyrsta skipti síðan 1956 hafa
verkamenn látið í ljós óánægju
með launakjör sín. Kaupgjalds-
stöðvun gildir í Kína. Raunveru-
leg laun hafa sífellt Iækkað. —
Kínverskir leiðtogar hafa skýrt
frá því, að grípa verði til vara-
gjaldeyrisforða landsmanna til
þess að tryggja viðgang menn-
ingarbyltingarinnar og endur-
skipulagningu hins kínverska sam-
félags.
Þetta hefur orðið þess vald-
andi, að iðnverkamenn hafa ver-
ið neyddir til að afkasta meiru
en nokkru sinni áður án þess að
fá greidda nokkra viðbót við
venjulegt kaup. Margir þeirra
hafa þvert á móti verið sviptir
þeim aukatekjum, sem þeir fengu
áður fyrir yfirvinnu, dugnað í
starfi eða með sparnaði á hráefni
og sparlegri notkun vinnutækja.
Þetta hefur ekki bitnað á öll-
um verkamönnum, en hinn gengd-
arlausi áróður, sem rekinn var á
síðasta hausti í þeim tilgangi að
kenna Kínverjum óeigingirni með
því að lesa grein Maos „Að þjóna
þjóðinni”, vísaði veginn, veginn
til sjálfsafneitunar. Verkamenn-
irnir skildu þetta fljótt, þeir
skildu að þeir mættu gera ráð
fyrir tímabili „blóðs, svita og
tára“, sameiningu allra afla til
endurskipulagningar samfélags-
ins.”
Mörgum verkamönnum hefur
sjálfsagt fundizt eðlilegt að sætta
sig við þessa persónulegu sjálfs-
afneitun til þess að koma á fyrir-
komulagssamfélagi því, sem Mao
hefur heitið þjóðinni í verkum
sínum. Aðrir hafa verið vantrú-
aðri — sumpart hafa þeir kann-
ski ekki verið sannfærðir mao-
i.star og sumpart hafa þeir ó-
þægilegar minningar frá árunum
1958—59, þegar allt atvinnulífið
fór úr skorðum, en þá hugðist
Mao iðnvæða Kína í einu vetfangi
með „stóra stökkinu ófram” eins
og aðgerðir hans kölluðust.
En síðarnefndi hópurinn er
sennilega í minnihluta. Kyrrð
virðist hafa verið komið á í mik-
ilvægasta iðnaðarhéraði Kína, mið
hluta landsins. Verkfallsmenn
hafa snúið aftur til vinnu sinnar
og Mao virðist hafa staðizt þetta
áhlaup.

Trúlofusiarhringar
Senduin gegu póstkröfu. I
fljót afgreiðsla.
h
Guðm. ÞorsteinsgOM
íollamlður
Sankastræti 1*.
20. j'anúar 1967 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ J