Dagur - 19.11.1997, Blaðsíða 2

2 -MIÐVIKVDAGUR 19.NÓVEMBER 1997
rD^tr
Foldaskóli: Hópur 13 til 15 ára unglinga þar og I félagsmidstöðinni Fjörgyn hafa veriö aö fikta við að sniffa gas og prufa ýmis vímuefni. mynd: e.ól
Foreldrar, skólastjómend-
ur og forstöðuineim Fjörg-
ynar í Grafarvogi leita nú
leiða til að stöðva þá
„tískubólu“ ungliuga í
hverfinu að sniffa gas.
I Grafarvogi er nú verið að undirbúa
samræmdar aðgerðir foreldra, skóla-
stjórnenda í Foldaskóla og forráða-
manna félagsmiðstöðvarinnar Fjörgyn
eftir að upp komst að hópur 13 til 15
ára unglinga stunduði þá iðju að sniffa
hættulegt gas til að komast í vímu.
Eftir að í ljós kom að krakkarnir voru
að sniffa gas fóru „yfirheyrslur" af stað
og þá kom í Ijós að ýmis fleiri vímuefni
höfðu verið prófuð, aðallega hass og
maríjuana. Aftur á móti hefur það
reynst erfiðleikum bundið að fá krakk-
ðir gegn gas-
í Graiarvogi
ana til að játa og upplýsa málið, því
foreldrar og stjórnendur lenda gjarnan
á þeim vegg sem þagnarhjúpur og sam-
staða krakkanna er. Foreldri sem Dag-
ur ræddi við vildi alls ekki ræða málið,
enda á viðkvæmu stigi.
Erfitt mál
Þó má ráða að lögð sé áherlsa á að ná
saman kröftum foreldra, skóla og nem-
enda í hverfinu til að stemma stigu við
þessari hættulegu iðju. Þessi mál séu
hins vegar fráleitt auðveld viðfangs þar
sem erfitt sé að fá á hreint hvað hefur
gerst og hverjir hafi blandast inn í þau.
Ragnar Gíslason, skólastjóri Folda-
skóla, kannaðist við að tilvik um
gassniffun hefði komið upp í hverfinu,
en sagði að sem betur fer væri ekki
hægt að tala um faraldur og tugi ung-
linga í þessu sambandi og sífellt reynt
að fylgjast vel með unglingunum. „Við
erum alltaf í lorvarnamálum og lend-
um oft í því að taka á málefnum ein-
stakra unglinga. Við fylgjumst með at-
ferli þeirra, t.d. hvort einhver þeirra
séu alltaf eða mjög oft syfjuð og þreytt
í skólanum. Við vitum af því að ein-
hverjir krakkar í hverfinu hafi verið að
sniffa gas og það er auðvitað alvarlegt
mál. En þrátt fyrir allar skynsamlegar
forvarnir og uppeldi er eins og svona
tískubylgjur spretti reglulega upp. Við
höfum ekki orðið vör við þetta í skólan-
um sjálfum, en tökum að sjálfsögðu
þátt í að bregðast við þessu.“
Það mun hafa verið í félagsmiðstöð-
inni Fjörgyn sem málið komst í raun
upp, en árvökulir starfsmenn þar urðu
varir við einkenni þess að sumir ung-
Iingarnir væru í vímu. Forráðamenn
Fjörgynjar vildu ekki tjá sig um málið,
en í næstu viku verður haldinn þar
fundur með unglingunum um for-
varnamál og hættur vímuefna. - FÞG
FRÉTTAVIÐ TALIÐ
i.
Það vakti ómælda ánægju í pottinum að sjá hve
velkomnir óháðir eru í takmarkaðan fjölda sæta
sem gömlu flokkunum er úthlutað í prófkjöri R-
listans. Raunar muna menn ekki aðra eins upp-
gangstíma hjá óháðum. Þá þykir mönnum það
ekki síst athyglisvert að það eru flokkseigendur
sjálfir sem ákveða þessa skipan mála en þeir
töldu sem kunnugt er ófært að taka frá sæti utan
flokka á listanum fyrir óháða. Nú tala menn um
að það sé ekki sama að vera óháður og óháður,
því flokksforingjar vilji aðeins liafa „sína“
óháðu á listum hjá sér...
Sérstaklega velta menn því fyr-
ir sér hvaða óháðu aðilar gætu
komið þama inn hjá framsókn,
því engin nöfn hafa heyrst
nefnd scm kandídatar úr öháða
söfnuðinum. í pottinum tala
menn helst um endurkomu
ffelga Pé, en Kvennalistinn
mun hættur við þá hugmynd að
taka inn óháða karla í sínar raðir.
Hin nýja byggðastefna fram-
sóknar var til umræðu í pottin-
um í gær. Framsókn með Hali-
dór Ásgrímsson í fararbroddi
hefur mikið verið að stúdera
byggðamálin að undanförnu og
nú segja menn aö mikiö átak sé
í vændum í þeim efnum. Heim-
sókn forsætisráðherra Neðra
Saxlands er höfð til marks uin
þetta, en hún mun hefjast á Akureyri í dag, sem
er afar óvenjulegt. Pottverjar útskýra þetta með
því að Halldór liafi ekki viljað láta sitt eftir ligg-
ja þegar Davfö Oddsson og Egiil Jónsson fluttu
hluta Byggðastofnunar út á land og ákveðið að
flytja opinberar heimsóknir út á land...
V
Úlafur Ólafsson
landlæknir.
Landlæknir sendi heil-
brigðisráðherra bréfþarsem
hann varaði við þeim mögu-
leíka að íslensk erfðagrein-
ing kynni að kaupa fyrirtæk-
ið Gagnalind, sem hannar
upplýsingakerfifyrir heilsu-
gæsluna.
Varar vi ö hugsanlegri hættu
— Hefur jyrirtækið Gagnalind npplýs-
ingar sem kynnn að snerta heilsufarsupp-
lýsingar og lög um persónuupplýsingar?
„Gagnalind hefur þróað tölvukerfi fyrir ís-
lensku heilsugæsluna. Fyrirtækið á í sjálfu
sér aðeins hugbúnaðinn, en sá sem hannar
og þjónustar slíkt kerfi er í aðstöðu til að
afla slíkra upplýsinga."
— Hafðir þú rökstuddan grun uni að Is-
lensk erfðagreining kynni að misnota
slíkar upplýsingar?
„Það er í rauninni ekki verið að tala um
rökstuddan grun eða neitt slíkt. Það sem
verið er að tala um er að það á ekki neinn að
vera í aðstöðu til að geta það. Við getum
tekið dæmi jrar sem breskt Iyfjafyrirtæki
hefði keypt upplýsingar heilsugæslunnar á
Akureyri, á þessi gögn og getur komist inn í
þau. Heldurðu að ferðum þínum á Heilsu-
gæslustöðina myndi ekki fækka? Setjum svo
að þú værir með sjaldgæfan erfðagalla sem
væru 5% líkur á að börnin þín fengju.
Spurningin er hvort slíkar upplýsingar yrðu
til þess að fyrirtæki gæti gert fyrirspurn og
hætt við að ráða þig t.d. f vinnu á grundvelli
slíkra upplýsinga.“
— Er það mál Landlæknis og Heilbrigð-
isráðuneytis hvernig kaupitt gerast á eyr-
inni milli einkafyrirtælija?
„Hugsaðu nú málið, heldurðu að það geti
ekki verið? Fólk fer til læknis af því að jrað
er veikt, en ef það héldi að læknirinn færi
ekki með mál jiess sem trúnaðarmál, þá færi
það líklega eldd til hans. Landlækni ber að
fylgjast með því að sá trúnaður standist."
— Hafið þið meiri tryggingu fi rir því að
Gagnalind, sem hefur aðgang að þessum
upplýsingum, selji þær ekki frekar en Is-
lensk erfðagreining?
„Þetta er góð spurning. Eg hef gert þá
kröfu að hið opinbera eigi ákveðinn hlut í
Gagnalind, þannig að það megi koma í veg
fyrir slíkt. Það sem er ólíkt með Gagnalind
og Islenskri erfðagreiningu er að Gagnalind
er fyrirtæki sem hefur þróað tölvuvætt upp-
lýsingakerfi. Islensk erfðagreining byggir á
upplýsingum um persónur. Þar er mikill
munur á.“
— Snýr það þá ekki að löggjafanum að
móta reglur sem tryggja það að fyrirtæki
sem byggja á slíku eigi eklti í fyrirtækjum
sem starfa á sviði Gagnalindar?
„Jú ég tel svo vera, enda hefur svo verið
gert að verulegu leyti. Það er það sem ég er
að benda á, vegna }>ess að ég tel þetta óör-
uggt. Þetta eru upplýsingar sem lögum sam-
kvæmt á að vera þagnarskylda um og land-
lækni ber að hafa eftirlit með því að sú
skylda sé virt. Eg er að vara við hugsanlegri
hættu, en ég er ekki að saka íslenska erfða-
greiningu eða aðra um eitt eða neitt. Við
gerum það að tillögu okkar að ríkið eigi stór-
an hlut í Gagnalind. Við viljum líka að emb-
ættið í samvinnu við heilsugæsluna standi
að eftirliti með meðferð slíkra upplýsinga."
— Er ekki jákvætt í sjálfu sér að rann-
sóknaraðilar, hvort heldur er opinberir
aðilar eða einkafyrirtæki hafi aðgang að
slíkum upplýsingum, sem lúta að frarn-
þróun i læknavísindum svo fremi að per-
sónuleynd sé tryggð?
„Jú, eðlilega, en kannski höfum við farið
fram úr okkur hvað þetta varðar sem er
hættan jregar tækniþróun er hraðari en þró-
un siðfræðiumræðunnar og raunhæfrar per-
sónuleyndar sem er nauðsynlegt að fylgi
með.“ — HH