Dagur - 22.11.1997, Blaðsíða 8

8-LAUGARDAGUR 22.NÓVEMBER 1997
ro^tr
FRÉTTASKÝRING
Islenska þjóðkirkjan stendur á tímamótum um þessa helgi þegar nýr biskup tekur við og verður fremstur meðal jafningja i prestastétt. - mynd: gs
Þjóókirkjan verður
virkari í þjóðmálum
FRIÐRIK ÞÓR
GUÐMUNDS-
..,ÆzL/„í> SON
SKRiFAR
Þjóðkirkjan fær um
helgina nýjan hiskup
og íiin næstn áramót
taka gildi ný lög um
hana. Það er talsvert
hatterí í kringum þjóð-
kirkjuna og hún hefur
rúm auraráð. En í
hvaða átt skal stefna?
Nýr biskup tekur við hinni
evangelísk-lúthersku þjóðkirkju
Islands í dag. Karl Sigurbjöms-
son fær í hendurnar öfluga en
talsvert hrjáða kirkju, sem hefur
verið grátt leikin vegna etja og
illdeilna á síðustu árum - kirkju
sem hefur gengið illa að skapa
sér fallega geistlega ímynd.
Kirkju þar sem veraldlegt vafstur
og mannlegur breiskleiki hefur
verið í forgrunni frekar en and-
leg leiðsögn og heilsteypt trúar-
iðkun. Ursagnir úr þjóðkirkjunni
voru um tíma áberandi og sömu-
leiðis á krafan um aðskilnað rík-
is og kirkju verulegan hljóm-
grunn meðal þjóðarinnar. Sem
aftur breytir því ekki að 90%
þjóðarinnar tilheyra þjóðkirkju-
söfnuðinum, sem býr við trausta
fjárhagslega afkomu og hefur
fengið vænlega sóknarmöguleika
með nýjum lögum frá Alþingi.
Og nýjum biskup.
Félag með 90% þjóðarinnar
innan sinna vébanda og tvo
milljarða króna í buddunni ætti
að geta staðið fyrir blómlegu trú-
ar- og félagslífi. Þegar gestirnir í
biskupsvfgslunni standa upp og
syngja inngöngusálm Sigur-
björns Einarssonar mun hljóma:
„Gefðu nýtt líf, meira ljós, þinni
hjörð, Ieið oss í heilögum anda“.
En er í raun ástæða tii að ætla að
margt breytist með tilkomu Karls
Sigurbjörnssonar í biskupsstól?
Karl gaf í tilefni biskupskjörs
frá sér stefnuyfirlýsingu, texta
sem hann nefnir „Siðbót, upp-
eldi, samtal". Þar voru áherslu-
punktarnir fjórir; endurnýjun og
innri uppbygging kirkjunnar,
endurbætur á stjórnkerfi og-
starfsháttum, uppeldi í trú og
bæn- og nýtt „samtal“ kirkju og
þjóðar. Þar talar hann meðal
annars um símenntun presta,
þörfina fyrir nýrri „köllunar-
vissu", samstöðu og einingu,
hagsýni og ráðdeild, betri nýt-
ingu starfskrafta, aukinn hlut
kvenna í starfi og við stjórnun og
aukið trúaruppeldi heimilanna.
Guð lifii - vörumst kllkur
Sérstaklega má síðan nefna
áherslu Karls á baráttuna gegn
ofbeldi og á að kirkjan standi
„dyggan vörð um heill þeirra sem
standa höllum fæti í tilverunni“.
Hann segir græðgina ógna öllu
lífi á jörðu og vill að kirkjan leggi
til lífsgildi og viðmiðanir í sið-
gæðisefnum. Má reyndar ætla að
Karl boði aukna þátttöku kirkj-
unnar í þjóðmálaumræðunni,
svo sem um fátækt, jafnrétti og
umhverfismál.
Einn viðmælenda blaðsins,
Karl V. Matthíasson, sóknar-
prestur á Grundarfirði, sér
einmitt fyrir sér aukna þátttöku
kirkjunnar í þjóðmálaumræð-
unni. „Eitt af því mikilvægasta
sem kirkjan verður að Iáta til sín
taka er á sviði urnhverfismála.
Kirkjan verður að boða að fólk
gefi því aukinn gaum hvernig
það gengur um sköpun Guðs. Þá
er það staðreynd að þrátt fyrir
aukna velsæld virðist fátækum
fjölga og æ fleiri þurfa að leita á
náðir Hjálparstofnunar kirkj-
unnar. Og liður í vaxandi safnað-
arstarfi getur t.d. verið vinna
með atvinnulausu fólki, eins og
Sigurður Sigurðsson vígslubisk-
up beitti sér fyrir, þrátt fyrir
meinta íhaldssemi."
Karl er viss um að safnaðar-
starf verði fjölbreyttara og al-
mennara en verið hefur. „Fólk
mun komast að því að Guð lifir
og kirkjan mun rísa upp á ný til
gleði, huggunar og uppörvunar
fyrir almenning. Kirkjan hefur
mikilvægu hlutverki að gegna
þrátt íyrir aukið framboðs ýmiss
konar félagsvísindamanna, sem
leysa ekki af hólmi þörf manns-
ins fyrir trúna á Guð. Allt þetta
leiðir til þess að ég hlakka til
framtíðarinnar í kirkjunni. Eftir
sem áður er ýmislegt sem þarf að
varast og nefni ég sérstaklega að
biskup þarf, á hverjum tíma, að
varast að það myndist klíkur og
prívathópar, sem geta verið alls-
ráðandi innan kirkjunnar og þá
hef ég ekki síst stöðuveitingar í
huga,“ segir Karl.
Kirkjan böðuð í jákvæðu
ljósi
Baldur Kristjánsson, fráfarandi
biskupsritari, er bjartsýnn á
framtíð kirkjunnar. „Eg hef það
sterklega á tilfinningunni að
kirkjan muni standa traustum
fótum í íslensku samfélagi á
næstu árum. Og þótt böndin við
ríkisvaldið muni smám saman
losna og kirkjan verða sjálfstæð-
ari eftir því sem líður á næstu öld
þá sé ég ekki fram á aðskilnað
ríkis og kirkju. Það hafa orðið
miklar hræringar í veröldinni og
lífi fólks á síðustu áratugum og í
raun undrar það mig hversu
kirkjan hefur staðið af sér og lag-
að sig að öllum þessum miklu
breytingum.11
Baldur bendir á að þrátt fyrir
umrót eru 90% þjóðarinnar inn-
an vébanda þjóðkirkjunnar. „Nú
er tímabil nýs biskups að heljast
og kristnir menn að halda upp á
2000 ára afmæli kristni og 1000
ára afmæli kristnítökunnar á Is-
landi. Það er óþarfi að reikna
með öðru en að þjóðkirkjan verði
böðuð í jákvæðu ljósi og að hún
eigi eftir að styrkjast enn frá því
sem nú er. Við verðum bara að
hafa hugfast að kirkjan á að vera
opin og umburðarlynd og rúmi
innan sinna vébanda margskon-
ar nálgun að hinu kristna undri,“
segir Baldur.
Átök íun málefni en ekki
inenii
Loks heyrðum við í Sigurði Jóns-
syni, sóknarpresti í Odda, sem
eins og kollegar hans er bjart-
sýnn. „Framundan kunna að
vera átök, en þau munu þá snú-
ast um málefni en ekki menn.
Nú er efst á baugi lagabreytingin
um áramótin, sem meðal annars
færir kirkjuþingi aukin völd -
löggjafarvald í sumum málum.
Þá munu menn sjálfsagt takast á
um þessi mál og meðan þessi
nýja skipan er að festa sig í sessi
og menn eru að velta fyrir sér
veiku og sterku hliðum skipu-
Iagsins verður áreiðanlega Iffleg
málefnaumræða í gangi.“
Sigurður óttast ekki um fram-
tíð þjóðkirkjunnar. „Eg vona að
þegar það verður friður um
menn og tekist á um málefnin á
hófstilltan hátt muni kirkjan
endurheimta sitt fyrra traust. En
það gerist ekki á einum mánuði,
þetta er þróun sem mun taka
mörg ár,“ segir Sigurður.
4