Dagur - 09.12.1997, Blaðsíða 6

6 - ÞRIÐJUDA GUR 9.DESEMBEB 1997
ÞJÓÐMÁL
Ummr
mmmmmmmmmmmmrnmmmimmmmmÉmmJLmimmmmmmmaimimmammmmmmmmmmiimmmmm
Útgáfufélag: dagsprent
Útgáfustjóri: eyjólfur sveinsson
Ritstjórar: stefán jón hafstein
ELI'AS SNÆLAND JÓNSSON
Aðstoöarritstjóri: birgir guðmundsson
Framkvæmdastjóri: marteinn jónasson
Skrifstofur: strandgötu 31, akureyri,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVÍK
OG ÞVERHOLTI 14, REYKJAVÍK
Símar: 460 6ioo OG soo 7080
Netfang ritstjórnar: ritstjori@dagur.is
Áskriftargjald m. vsk.: 1.680 kr. á mánuði
Lausasöluverð: 150 kr. og 200 kr. helgarblað
Grænt númer: soo 7080
Slmbréf auglýsingadeildar: 460 6161
Simbréf ritstjórnar: 460 6i7i(AKUREYR0 551 6270 (reykjavík)
Óttinn vid ofbeldið
í íyrsta lagi
Áhrif hinna neikvæðu hliða stórborgarlífsins koma greinilega
fram í nýrri skýrslu um búsetu á íslandi. Samkvæmt henni lif-
ir um helmingur höfuðborgarbúa í ótta við heilsutjón af völd-
um ofbeldisverka og hættulegrar umferðar á götum borgarinn-
ar. Meðal borgarbúa er þetta jafn afgerandi og raunveruleg
hætta og jarðskjálftinn stóri er í hugum Sunnlendinga og
mannskæð snjóflóð hjá Vestfirðingum. Slíkur ótti við líkams-
meiðingar af mannavöldum eru tíu til tuttugu sinnum algeng-
ari meðal höfuðborgarbúa en íbúa landsbyggðarinnar.
í öðra lagi
Engin ástæða er til að véfengja þessa niðurstöðu því hún bygg-
ir á viðurkenndum aðferðum við könnun á viðhorfum fólks.
Hins vegar má vafalaust deila um ástæðurnar. Sumir talsmenn
kerfisins reyna að halda því fram að óttinn sé ástæðulaus;
hann sé tilkominn vegna umfjöllunar fjölmiðla en endurspegli
ekki raunverulega hættu. Það eru kaldar kveðjur til þeirra sem
orðið hafa fyrir meira og minna tilefnislausum árásum síðustu
misseri og gjarnan hlotið slíka áverka að þeir bera þess aldrei
bætur. Og sumir reyndar látið Iíf sitt af mannavöldum.
í þriöja lagi
Ótti almennings við ofbeldi í höfuðborginni er ekki tilefnis-
laus. Allir vita að ýmsir ofbeldis- og ránsmenn ganga lausir.
Þótt fáum blandist hugur um að það ógni öryggi samborgar-
anna að sleppa slíkum mönnum á götuna eru þeir ekki teknir
úr umferð. Nýjasta dæmið um vinnubrögð dómstóla er fyrir-
skipun Hæstaréttar um að tveir ofbeldismenn sem tóku þátt í
heiftarlegri árás á öryrkja fyrir skömmu skyldu látnir lausir úr
gæsluvarðhaldi. Að sjálfsögðu héldu þeir áfram glæpaferli sín-
um um leið og þeir sluppu út. Annar þeirra leitaði jafnvel aft-
ur á sama fórnarlambið. Kerfi sem sýnir slíkt kæruleysi við
meðferð ofbeldismanna er ekki líklegt til að draga úr ótta al-
mennings. Þvert á móti hljóta vinnubrögð af þessu tagi að
magna tilfinningu öryggisleysis meðal borgaranna.
Elías Snæland Jónsson.
Ferðamaimafangelsi
Garri las gagnmerkt viðtal í
Degi í síðustu viku við fang-
elsismálastjóra. Þar sagði sá
ágæti maður að hráefnisskort-
ur væri í fangelsum landsins,
og var þar að vísa til þess
hversu fáir sætu inni 1' fínu,
dýru, nýju fangelsunum sem
búið er að byggja til að tryggja
að fangar og afbrotamenn geti
nú örugglega fengið notið
mannréttinda sinna. Ekki
kom það þó fram í viðtalinu
hvort uppsagnir fangavarða
væru yfirvofandi vegna hrá-
efnisskortsins, en slíkt er sem
kunnugt er ekki óalgengt í fs-
lensku atvinnulífi.
Engu að síður er
blóðugt að vita til
þess að fullkomlega
frambærilegir fanga-
klefar, sem byggðir
hafa verið sam-
kvæmt nýjustu og
fullkomnustu stöðl-
um skuli standa
auðir og engum til
gagns.
Þorsteinn A Jónsson
fangelsismálastjóri.
Fangelsi
verði hótel
Garra minnir raunar að hafa
séð um það frétti í Degi í
haust að fangaklefarnir á Ak-
ureyri væru meira og minna
tómir líka þannig að nægt
ónýtt gistirými er til staðar
bæði norðan og sunnan
heiða. Þó Garra sé illa við að
leggjast í atvinnuráðgjöf án
þess að taka fyrir það, þá
verður ekki hjá því komist að
benda á hversu rakið það er
að breyta fangelsum í hótel
eða gistiheimili fyrir erlenda
ferðamenn. Málið er raunar
svo gott að menn þurfa ekki
einu sinni að hafa áhyggjur af
því að gistipláss ferðamanna í
fangelsum verði tekin í óarð-
bæra hluti eins og að hýsa
dæmda afbrotamenn. Ef svo
óh'ldega vildi til að fangelsisyf-
irvöld þyrftu að setja einhvern
inn er hægur vandi að skjóta
því máli til Hæstaréttar, sem
markað hefur þá afdráttar-
lausu stefnu að láta enga
glæpamenn sitja inni í fang-
elsi.
Glæpamaima-
framleiðslu
hætt
Sú stefna réttarins kom skýrt
fram um helgina
þegar síbrotamanni
sem barði og rændi
öryrkja var var
sleppt að kröfu
Hæstaréttar til þess
eins að brotamað-
urinn gæti tekið
upp þráðinn að
nýju og barið og
rænt þennan sama
öryrkja. Síðast en
ekki síst munu tóm
fangelsi leiða til þess
að glæpamönnum
mun fækka, vegna þess að
framleiðsla á þeim stöðvaðist.
Það liggur heill dómsúrskurð-
ur fyrir um það að fangelsis-
málastofnun er glæpamanna-
framleiðslufyrirtæki, þannig
að ef framleiðslan leggst af
vegna hráefnisskorts er
augjóst að stutt verður í að
glæpamenn hverfa alveg.
Þannig væri hægt að bjóða
upp á heimsókn ferðamanna
til þessa óvenjulegá Iands og f
kaupbæti hafa með í pakkan-
um gistingu í ónotuðu fang-
elsi. Þetta er augljóslega sam-
setning, sem ekki getur klikk-
að. GARRI.
JÓHANNES
SIGURJÓNS-
SON
skrifar
Á dögunum var verið að Ijalla
um túrisma á bresku sjónvarps-
stöðinni SKY í aðalfréttatíma
stöðvarinnar (en aðalfréttatím-
inn er reyndar allan sólarhring-
inn). I fréttinni komu fram
margvíslegar upplýsingar um
fjölda ferðamanna á ári til
London og hvað þessi ógurlegi
hópur eyddi mörgum billjónum
punda í borginni. Og svo glotti
fréttamaður og kom með rúsín-
una í þessum túristapylsuenda
og sagði eitthvað á þessa leið: En
hverjir haldiði að eyði mestum
peningum í London? Nei, það
eru ekki olíufurstar frá
Arabalöndum, ekki heldur millj-
ónamæringar frá Texas og þaðan
af síður „jetsettið" frá Frakk-
landi. Þeir ferðamenn sem eyða
og spenna meira en aðrir þegar
þeir dveljast í Lundúnum, eru
engir aðrir en vinir okkar úr
norðrinu kalda, Islendingar, sem
Eyðsluklær af
norðurhjara
eyða hvorki meira né minna en
99 pundum á dag!
Verslunarvaltarar
Sennilega hafa Lundúnabúar
sperrt eyrun þegar þeir heyrðu
þessar fréttir. En
væntanlega ekki
frændur þeirra í
Newcastle eða
Dublin, sem
þekkja sína Is-
lendinga og þeirra
eftirsóknarverða
kaupæði í útlönd-
um.
Nú er það svo
að vér Islendingar
steypum jafnan
stömpum þegar okkur er að góðu
getið erlendis, ekki síst ef við
teljumst vera fremstir á einhverj-
um sviðum og allra best ef við
völtum yfir stórþjóðirnar á við-
komandi sviði. Hinsvegar hljóta
viðbrögð okkar við fréttinni á
SKY að vera nokkuð blendin.
Eigum við að hreykja okkur af
þessu og halda á lofti sem víðast,
eða er þetta eitthvað til að
skammast sín fyrir og því best að
þegja það í hel?
Hvað má lesa út
úr þessum tíðind-
um? Að við séum
forríkir eða firna-
heimskir, nema
hvort tveggja sé?
Að við verslum
helst ekki í
heimabyggð ef
nokkur kostur er
á öðru og leggjum
þar með grunninn
að hærra vöruverði hjá höndlur-
um hér heima?
Ví ðáttuverslunarbrj álæði
Það er örugglega rétt að staldra
aðeins við og hugleiða þá stað-
reynd að á erlendri grundu erum
við mestu eyðsluklær meðal
þjóða veraldar. Ekki síst nú þeg-
ar í hönd fer, og er raunar þegar
hafin, mesta kaupti'ð ársins. Þeg-
ar jólagjafafylleríið er jafnvel
ennþá gegndarlausara en glögg-
sullið í vinnunni.
Það sem maður óttast kannski
mest, en fagnar jafnframt, sem
stuðningsmaður íslensltra versl-
unarmanna, er að þegar upp
verði staðið þá komi í ljós að
kaupæði okkar í London sé hjóm
eitt og komist ekki í hálfkvisti við
víðáttuverslunarbrjálæði okkar
fyrir jólin hér heima.
Og ef svo reynist, þá skulum
við ekkert vera að flagga því sér-
staklega að engin þjóð í veröld-
inni eyðir að jafnaði jafn miklu
fé í desember og við íslendingar,
heima og erlendis.

Á að byggja olíuhreinsi-
stöð í Shagafirði?
Rögnvaldur Ólafsson
bóndi íFlugumýrarhvammi íBlöndu-
hlíð.
Það er út af
fyrir sig allt í
lagi að
kanna mál-
in, en ég tel
hins vegar
að rétt sé að
markaðs-
setja Skaga-
fjörð sem
ferðamanna- og matvælafram-
leiðsluhérað, ásamt smáiðnaði,
fremur en að ráðast í svona stór-
iðju - sem ég tel að fari ekki sam-
an með fyrrnefndum atvinnu-
greinum.
Þórólfur Gíslason
kaupfélagsstjóri á Sauðárkróhi.
Mér finnst
eðlilegt að
allir mögu-
leikar til
stórðiðju hér
á Skaga-
fjarðarsvæð-
inu verði
s k o ð a ð i r
gaumgæfi-
lega. Þar á
meðal vil ég láta skoða vel mögu-
Ieika á olíuhreinsunarstöð, ef
það er inni í myndinni, en ég tek
fram að ég hef ekki kynnt mér
málið til fulls meðal annars hvað
varðar umhverfissjónarmið.
Sverrir Sveinsson
forstöðumaðurRARIK á Siglufirði.
Ekki spurn-
ing. Eg hef
talað fyrir
u P P b y g g -
ingu á orku-
frekum iðn-
aði í Skaga-
firði í 30 ár.
Því miður
gerði nefnd,
sem iðnaðarráðherra lét athuga
staðarval fyrir orkufrekan iðnað,
ekki tillögu um sh'ka staðsetn-
ingu í Skagafirði. Ástæðan var að
við höfðum ekki nægilega margt
fólk til starfa við slíka iðju. Hins-
vegar höfðum við aðrar aðstæður
ágætar, svo sem möguleika á
byggingu góðrar hafnar og á
nægri raforku með virkjun Hér-
aðsvatna.
Jón Magnússon
forstöðumaðurByggðastofnunará
Sauðárkróki.
Eg fagna því
að Skaga-
fjörður sé
kominn inn
á kortið hjá
iðnaðarráð-
herra, en
m a r k m i ð
h e i m a -
manna hef-
ur verið að byggja upp vistvænan
iðnað - öðru fremur - og starf-
semi olíuhreinsunarstöðvar fell-
ur ekld að þeim markmiðum.
Málið er hins vegar á því stigi að
ekki er hægt að taka neina vit-
ræna afstöðu til þess. Um er að
ræða erlenda fjárfesta sem vita
ekki einu sinni hvar Skagafjörð-
ur er, né heldur hafa sett fram
óskir um staðsetningu á olíu-
hreinsunarstöð sinni hér nyðra.