Dagur - 28.11.1998, Side 7

niw>«síft
B*tl nsa Mi U V V. ,8S H M 0 h U H h 0 ’J A J
Tkyur
LAUGARDAGUR 28. NÓVEMBER 1998 - 23
Lára Margrét
Ragnarsdóttir
er nýkomin úr
kosningaeftirliti
íAlbaníu. Hún
segir að
spenna hafi
ríkt í iandinu
fyrir atkvæða-
greiðslu um
nýja stjórnar-
skrá.
ÖttmníAlbaníu
- Þú varst töluvert gagnrýndur
fyrir að taka skemmtiþátt
Hemma Gunn af dagskrá. Af
hverju tókstu þá ákvörðun?
„Mér finnst Hemmi Gunn
vera ein af fáum stjörnum okkar
í sjónvarpi. Það stafar af honum
stjörnuljóma. Mér fannst hins
vegar vera kominn tími til að
hvíla hann. I sjónvarpi verður að
eiga sér stað viss markviss end-
urnýjun, ekki síst í okkar litla
landi. Eg er hins vegar \áss um
að Hemmi Gunn getur átt glæsi-
lega endurkomu í sjónvarp, eftir
hvíld.“
- Hvað með Spaugstofuna sem
snýr aftur ár eftir ár?
„Spaugstofan hefur gríðarlegt
áhorf og þegar vel tekst til eru
þeir félagar frábærlega fyndnir
og bjóða upp á þjóðfélagssatíru í
hæsta gæðaflokki. Eg veit ekki
um neinn hóp sem fer í fötin
þeirra hvað það varðar. Auk þess
eru þeir allir góðir leikarar og
söngvarar. Auðvitað kemur að
því að það verður gott fyrir þá að
hvíla en í vetur sá ég ekkert sem
ég gat boðið áhorfendum upp á
sem var betra en þeir. En ef ég
ætti að kreista út úr mér hrós
um Stöð 2 myndi ég hrósa þeim
fyrir Fóstbræður, sem eru djarfir
húmoristar og höfða mjög til
ungs fólks.“
Fólk vill úmlenda dagskrá
- Er ekki mikill vandi að vera yf-
irmaður innlendrar dagskrár-
gerðar sem þarf helst að vera
hæði menningarleg og áhorf-
endavæn?
„Það er hægt að fá hörku
áhorf á menningarlegt og vits-
munalegt efni sem um leið er
skemmtilegt. En á sama hátt
hefur lítið upp á sig að setja
skýringarlaust til dæmis mjög
framsækna tónlist á kvölddag-
skrá og móðga þarmeð meiri-
hluta þjóðarinnar. A kvöldin,
alla daga vikunnar, eru góðir
þættir sem sameina það að vera
bæði skemmtilegir og vitsmuna-
legir. „Þetta helst“ er dæmi um
sh'kan þátt og á hann horfa tæp-
lega 30 prósent þjóðarinnar.
„Stutt í spunann" er þáttur sem
byggist á vitsmunalegum leik
þótt hann sé í léttum dúr. Og ís-
lendingar eru svo gáfaðir að það
er hægt að bjóða þeim upp á og
fá dúnduráhorf á „Sunnudags-
Ieikhúsið", sem Morgunblaðið
heiðrar með gagnrýni eftir
hverja mynd.“
- En hvað með dýrari verkefni,
eins og íhurðarmiklar sjónvarps-
myndir og leikrit, eru það fjár-
hagslega þung verkefni?
„Ég mun aldrei biðjast afsök-
unar á því að bjóða upp á leikin
verk sem eru tiltölulega ódýr i
framleiðslu; mér finnst ég geta
hreykt mér af því. Stærri verk
eru dýr en við verðum þó með
tvö slík verkefni í vetur. I fyrsta
lagi Dómsdag sem er 90 mín-
útna sjónvarpskvikmynd eftir
Egil Eðvarðsson. Hún verður
frumsýnd á annan í jólum, og
fjallar um Sólborgarmálið. Þá er
á jóladagskránni stór sjónvarps-
mynd eftir Hrafn Gunnlaugsson
sem heitir; Þegar það gerist og
er gerð er eftir samnefndri smá-
sögu hans. Auk þess verða á
jóladagskrá tvær nýjar barna-
myndir. Þannig sýnum \dð bæði
styttri verk sem reynt er að
vinna á hagkvæman hátt og dýr-
ari verk sem taka langan tíma í
vinnslu. Málin eru komin í góð-
an farveg nú þegar við erum
með styttri verk og lengri ásamt
leikritum af Ijölunum og endur-
sýningar. Þá er framleiðsla sjón-
varpsins á leiknu efni farin að
nálgast það að vera eins og hún
á að vera.“
- Þegar kemur að innlendri
dagskrárgerð er eins og Stöð 2
haft gefist upp t' samkeppni við
RÚV . Það hlýtur að gleðja þig?
„Fólk vill íslenska dagskrá.
Auðvitað kostar það mikið fé en
ég tel að Stöð 2 geti ekki veitt
RUV alvarlega skráveifu meðan
þeir sem þar ráða eru ekki dug-
legri við innlenda dagskrárgerð."
- En nú er Stöð 2 að sækja t sig
veðrið hvað varðar áhorf á frétta-
tímann. Sú skýring heyrist og
virðist mjög trúverðug að það
sem hái fréttastofu Sjónvarps sé
of mikil endurnýjun, þvt áhorf-
endur séu thaldssamir og vilji
geta fest augu á fréttamenn sem
þeir þekkja og treysta þar af leið-
andi.
„Ég vil sýna kollegum mínum
á fréttastofunni fulla virðingu en
í þeirra sporum myndi ég setja í
fréttasettið fasta þuli, karl og
konu, sem segðu fréttir nær öll
kvöld, en aðrir fréttamenn sæj-
ust þá minna. Þessa leið myndi
ég fara.“
- Kvartar þú mikið yfir pen-
ingaskorti við yfirmenn þt'na?
„Ég er á móti því að kvarta yfir
peningaskorti. Ég sóttist eftir
þessu starfi og þá byrja ég ekki á
því að setjast og kvarta. Ég berst
fyrir því að fá eins mikla pen-
inga og möguiegt er en ekki síð-
ur reyni ég að gera sem mest úr
peningunum og nýta þá eins og
mögulegt er. Að því leyti er ég
eins og nýtin húsmóðir."
- Finnst þér erfitt sem yfirmað-
ur að skamma fólk eða jafnvel
reka það?
„Ekki tiltakanlega. Það er mik-
ilvægt í starfi eins og þessu að
vera almennt vel fyrir kallaður
og verða sem sjaldnast
snöggreiður. Starfinu fylgja mik-
il átök og framhjá þeim verður
ekki sveigt. Það er hægt að
skamma fólk talsvert ef maður
er alveg rólegur og segir ná-
kvæmlega það sem manni
finnst. Menn taka því yfirleitt
þokkalega. Svo get ég trompast
eins og aðrir og þá geri ég það.
Ef maður verður að segja fólki
upp þá gerir maður það, en á
sh'kt ber alltaf að líta sem mikið
alvörumál, en ef maður sér ekki
aðra leið færa verður maður að
gera það.“
- Þegar þú slekkur á sjónvarp-
inu á kvöldin, ertu þá sáttur við
afrakstur kvöldsins?
„I þessu starfi upplifi ég mig
eins og vélstjóra á stóru fleyi
sem er sífellt á þönum á bak við
tjöldin með skiptilykilinn til að
reyna að herða hér og þar og
jafnvel að hringja eftir varahlut-
um. Margt í dagskránni er ég
sáttur við og annað ekki alveg,
en þá trúi ég yfirleitt að það sé á
góðri leið. Arangur næst fyrst og
fremst með góðri blöndu af mik-
illi vinnu, opinskárri gagnrýni og
hæfileikum. Fólk heldur oft að
þeir sem vinna í sjónvarpi séu
mjög sjálfsánægðir og gangi um
í vímu yfir verkum sínum. Það
er ekki þannig þótt einhverjar
undantekningar hljóti að finn-
ast. Hér hafa verið sendir út
þættir með bros á vör og af
miklum krafti en þegar búið er
að slökkva á vélunum fer fram
mikið uppgjör á bak við tjöldin.
Hér eru gerð mistök eins og
annars staðar. Ég hef ákveðna
Ieikjakenningu um fjölmiðla-
vinnu og hún er á þann veg að
fólk verði alltaf, hversu reynt og
hæft sem það er, að gefa sig allt
í þessa vinnu en gleyma því
samt ekki að vera glatt. Því ef
vinnuálagið og stressið fer yfir
ákveðin mörk verður allt skyndi-
lega hundleiðinlegt og stein-
dautt sem við gerum og áhorf-
andinn er ekki lengi að skynja
það. Svo vísa ég auðvitað til hins
fornkveðna úr Stuðmannamynd-
inni; Hæfilega væld en snyrti-
mennskan þó ávallt í fyrirrúmi."
Gríðarlegar deiluráttu sér
stað uin nýja stjómarskrá
Albaníu áðuren atkvæði
vom greidd um hana um
síðustu helgi. LáraMar-
grét Ragnarsdóttir segir
að spenna hafi ríkt ogfólk
hafi óttast sprengingar og
ofbeldisverk á kjördaginn.
Áberandi vonleysi hafi
veríð meðal þjóðarínnar.
„Þegar við komum til Albaníu lá
mikil spenna í loftinu. Við viss-
um af því að það væri búið að
skipuleggja og hóta mótmæla-
aðgerðum. Það lá í loftinu að
það gætu orðið læti. Það var þó
ekki mikið um það, ein sprengja
á kjörstað í Norður-Albaníu
daginn fyrir atkvæðagreiðsluna.
En það lá spenna í loftinu fram
eftir sunnudeginum þangað til
fólk áttaði sig á því að það yrðu
ekki öflug mótmæli. Fólk var að
ybba sig á einstaka stað en það
var ekki til vansa,“ segir Lára
Margrét Ragnarsdóttir þing-
maður.
...ef fólki er neitaö um að
greiða atkvæði
Lára Margrét var í Albaníu á
vegum Evrópuráðsins um síð-
ustu helgi að fylgjast með at-
kvæðagreiðslu um nýja stjórnar-
skrá. Að kosningaeftirlitinu
stóðu OSE, Oryggisstofnun um
samvinnu í Evrópu, Evrópuráð-
ið og Evrópuþingið. Eftirlits-
mennirnir voru á annað hundr-
að, þar af yfir 30 þingmenn.
Eftirlitsmennirnir þurftu að
kanna aðstæður á hvetjum stað
og svara spurningum um tækni-
lega framkvæmd atkvæða-
greiðslunnar því að auðvitað
getur skipt máli ef þrýstingur er
á kjósendur, vopnaðir lögreglu-
menn eru inni á kjörstöðunum
og fólki er neitað um að greiða
atkvæði.
„Núverandi ríkisstjórn Alban-
íu er samsett af sex flokkum,
sósíalistum, mannréttinda-
flokknum, lýðræðisbandalaginu,
jafnaðarmönnum, bændum og
þjóðernisflokknum. Sali Ber-
isha, fyrrverandi forsætisráð-
herra, sem kallar sig lýðræðis-
sinna, fer fyrir stjórnarandstöð-
unni. Hann er hálfgerð þjóð-
hetja að mati sumra. Berisha
taldi að nýja stjórnarskráin
hefði marga ókosti og því væri
ástæðulaust fyrir fólk að taka
afstöðu til hennar með því að
greiða atkvæði. Til þess væri
hún alltof léleg,“ segir Lára
Margrét.
Þjóðarbrotin ber að virða
Feneyjanefnd Evrópuráðsins fór
yfir nýju stjórnarskrána og var
ráðgefandi við samningu henn-
ar. Hún er byggð á stjórnar-
skrám Vestur-Evrópu og ný-
frjálsra Evrópuríkja. I henni er
meðal annars kveðið á um full-
veldi Albaníu, aukið Iýðræði
með þingræði og réttur einstakl-
inganna er aukinn. Kosninga-
aldurinn lækkar og nú fá Alban-
ar kosningarétt 18 ára gamlir.
Þing Albaníu getur viðhaldið
friði og gætt hagsmuna þjóðar-
innar með her. Lögð er áhersla
á að Albanía sé samansett af
þjóðarbrotum og það beri að
virða.
Atkvæðagreiðslan fór fram á
sunnudaginn en þingmennirnir
komu til Albaníu nokkrum dög-
um fyrir atkvæðagreiðsluna til
að kynna sér ástandið og ræða
við fulltrúa stjórnmálaflokkanna
í landinu. A kjördag var farið
snemma á fætur og ferðast
linnulaust milli kjörstaða í 20
klukkustundir. Þingmennirnir
ræddu við fólkið á götunni og
kjörstjórnina og fylgdust með
ástandinu.
Niðurstaða atkvæðagreiðsl-
unnar liggur ekki endanlega fyr-
ir en þó er ljóst að yfirgnæfandi
meirihluti er með stjórnar-
skránni. Kjörsóknin var um 35
prósent.
GLuggaLausir kofar
- Alhanía hefur lengi verið eitt
lokaðasta og fátækasta land Evr-
ópu. Hvernig er ástandið þar?
„Ég held að þeim þingmönn-
um, sem ekki höfðu komið áður
til Albaníu, hafi brugðið talsvert
við að sjá örbirgðina og slæman
aðbúnað fólks. Kuldinn var
mikill, rigning og hálfgerð
slydda. Landið er gríðarlega
vanþróað og varla hægt að segja
annað en að almenningur búi í
gluggalausum múrsteinskofum,
sem var varla hægt að kalla hús.
Límhverfis þau var búið að
hrófla upp háum múrsteinsgirð-
ingum. Ofan á þeim voru
flöskubrot til að varna inn-
göngu. Ég tók eftir því að mörg
barnanna voru aðeins í plast-
sandölum með einu bandi yfir
ristina - það var það eina sem
þau áttu í þessum kulda. Fá-
tæktin var gífurleg."
Af tiLviLjun
- Þú hefur verið nokkrum sinn-
um í kosningaeftirliti áður, í
Eystrasaltsríkjunum og Bosnt'u.
Hvemig stendur á því að þú ert í
þessu ?
„Þetta byrjaði af hreinni til-
viljun. Ég var í Eystrasaltsríkj-
unum þegar þau voru nýfijáls
og tengdist Litháen gegnum
áhuga okkar Islendinga. Vegna
þessara tengsla var talið eðlilegt
að ég færi í kosningaeftirlit þar
á vegum Evrópuráðsins árið
1992. Þegar fólk er einu sinni
búið að fara í svona ferð og
gengið þokkalega er þrýst á að
það taki þetta að sér aftur vegna
þeirrar reynslu og samanburðar
sem það getur byggt á,“ segir
hún. -GHS