Dagur - 03.07.1999, Blaðsíða 5

T^iir
LAUGARDAGUR 3. JÚLÍ 1999 - 21
MENNINGARLÍFD
Ætlum að kveikja
áhuga fólks
Þjóðgarðurinn í Skafta-
felli laðar til sín tugþús-
undir ferðamanna ár
hvert. Þar eru að verða
þessi staður er. Við erum hér í
220 m haeð. I maí kom ágætis
fiðrildahrota, svo varð hálfsmán-
aðar hlé en nú upp á síðkastið
höfum við fengið nokkur í heim-
sókn.
breytingar á gestamót-
töku og við fengum
Ragnar Frank Kristjáns-
son, nýráðinn þjóð-
garðsvörð, til að segja
okkur frá þeim:
„Við erum að opna gestastofu
í Skaftafelli. Hún er í hluta þess
húsnæðis sem áður var veitinga-
salur og í henni er boðið upp á
andlegt fóður. Þetta er upplýs-
ingamiðstöð þar sem miðlað
verður fróðleik um náttúru og
sögu þessa staðar, í máli og
myndum. Við setjum hér upp
spjöld með ýmsu efni, verðum
bæði með fastar sýningar og
breytilegar. I sérstökum sal eru
sýningar á myndböndum um líf
og sögu fólksins hér í Oræfum
og af eldsumbrotum og hlaup-
um, til dæmis frá stóra Skeiðar-
árhlaupinu 1996.
En við ætlum ekki að segja
allt heldur kveikja áhuga fólks
þannig að það hugsi: „Þetta verð
ég að skoða betur!“
Skaftafell er meiriháttar djásn
og ég hef trú á að gestastofan
Iengi ferðamannatímann hér
verulega. Hún verður sú stærsta
sinnar tegundar á landinu og
kemur vonandi staðnum og hér-
aðinu öllu til góða,“ segir Ragn-
ar og áhugi hans á verkefninu
Ieynir sér ekki.
Rekstur verslunar, veitinga-
sölu og tjaldstæðis er
nú í höndum einka-
aðila og er starfs-
mönnum Náttúr-
stofnunar óviðkom-
andi. Ragnar gefur
skýringar á þeirri
stefnu:
„Starfsemi landvarð-
anna hefur á síðustu
árum of mikið farið í
gæslu á tjaldstæðinu.
Það fer ekki vel saman
að sussa á fólk á kvöld-
in til að aðrir fái svefn-
frið og reyna svo að
lokka það í gönguferð
morguninn eftir. Það er
þægilegra íyrir okkur að
vera laus við þennan
rekstur og geta einbeitt
okkur að upplýsinga-
þjónustu og leiðsögn um
svæðið, því við viljum
geta sinnt ferðamönnun-
um sem best.“
íris, Ulla, Anna og Ragnar meö yngstu dótturina, Freyju. mynd: þveitin.sh.
sviðs fjöll og jöklar á báðar
hendur og hæstur gnæfir
Hvannadalshnjúkur. En hvernig
fannst þeim hjónum að flytja
um miðjan vetur úr stórborginni
í fásinnið? Ulla verður fyrri til
svars:
„Mér fannst það mjög góð
breyting. Eg hafði reyndar gert
mér vonir um að vera hér í al-
gerri kyrrð en Skeiðará sér fyrir
því að svo er ekki. Niðurinn í
henni er stöðugur. Hann berst
vel hingað heim á hlað en þegar
ég fer neðst niður í brekk-
Anægð ísveitinni, UHa og ^gnar. mynkgu*
Gott að komast í sveitina
Ragnar tók við starfi þjóð-
garðsvarðar um síðustu áramót
og flutti þá úr Hafnarfirði með
sína fjölskyldu, konu og þrjú
börn. Hann er landslagsarkitekt
að mennt og það er konan hans,
Ulla Pedersen Iíka. Heimili
þeirra heitir Hæðir og eins og
nafnið gefur til kynna stendur
það nokkuð hátt í skógi vöxnum
hlíðum Skaftafells. Þaðan er
stórbrotið útsýni: Skeiðarár-
sandur flatur framundan, bak-
verðum með
ferðir inn í
Bæjarstaðaskóg
á laugardögum
en aðaláherslan
verður á stuttar
gönguferðir.
Við förum inn
að jökli og í
þeirri ferð er
fræðsla um
náttúrufarið,
jöklana og
breytingar sem
orðið hafa á
landinu, upp í
brekkurnar í
minjar sem þar
eru og saga fólksins fléttast inn í
og svo er farið út á varnargarð
við Skeiðará. Þar komast menn í
návígi við þessa miklu elfu sem
segja má að hafi stjórnað ansi
miklu hér í Skaftafelli í lífi fólks
og gróðurs."
Rannsóknarsetur
Ragnar, þjóðgarðsvörður, hefur
mikinn áhuga á að gera Skafta-
fell að rannsóknarsetri. Hann
segir verk þjóðgarðsvarðar með-
al annars felast í að hlú að verð-
mætum staðarins, söguminjum
og náttúruminjum og ýta undir
ábuga fólks á þeim. Hann sér
urnar, nær ánni, þá hverfur
hann.“
Ragnar: „Við höfðum mikla
þörf fyrir að komast í nánari
snertingu við náttúruna en kost-
ur var á fyrir sunnan og hér höf-
um við meira en nóg að gera.“
Talið berst aftur að verkefn-
unum: „Allur undirbúningur
fyrir skipulagðar skoðunarferðir
um þjóðgarðinn verður í gesta-
stofunni. Við erum bún að láta
gera mjög góða göngustíga um
svæðið hér í kring og það tekur
við miklum fjölda fólks. Við
nýju gestastofuna jem
þeirri áætlun.
„Eg vil skapa sérfræð-
ingum aðstöðu til að
vinna hér að rannsókn-
um og held að nemar í
Háskóla íslands og fleiri
skólum hlytu að fagna
því að koma á þennan
fagra stað og stunda hér
athuganir væri þeim
gert það kleift. Það er
mun skemmtilegra en
loka sig inni í skólastof-
um.
Gestastofan er upp-
lögð í fræðistörf utan
aðal ferðamannatímans
og þá er líka svefnpláss
í oklcar nýja starfs-
mannahúsi. Hér er
starfsmaður á fullum
lið
Gamia smiðjan er að hruni komin. mynd: gun.
launum allt árið sem getur verið
til halds og trausts. Svo er Hótel
Skaftafell í fárra kílómetra fjær-
lægð og þar er góð aðstaða fyrir
ráðstefnur af ýmsu tagi.“
Ragnar og Ulla stunda sjálf
vísindastörf í Skaftafelli og eru
með fiðrildagildru skammt frá
húsinu sínu. „Hér er verið að
finna út hvaða fiðrildi koma
hingað og á hvað árstíma. Hálf-
dan Björnsson á Kvískeijum er
með svona gildru og önnur er á
Tumastöðum í Fljótshlið. Það er
mikill munur á magni og teg-
undum sem finnast á Kvískerj-
um og á Tumastöðum og því
þótti okkur áhugarvert að sjá
hver útkoman yrði hér, líka
vegna þess hversu hátt uppi
œr«SSÍ5SSS,~
30 gera!‘
Fornminjar og saga
Ragnar sér ekki einungis fyrir
sér náttúrufræðirannsóknir í
Skaftafelli heldur einnig sögu-
legar.
„Öræfin í heild sinni eru
rannsóknarefni. Hér í Skaftafelli
eru dæmis 40 tóftir dreifðar út
um allt. Þær er nú verið að skrá
af starfsmönnum Þjóðminja-
safns. Þeir eru líka að lagfæra
Selið, torfbæ sem er í umjá
safnsins."
Ein þeirra fornminja sem
Ragnari er sárt um er smiðja er
stendur nærri heimili hans.
Hún er að falli komin.
„Fyrir þessu fallega húsi ligg-
ur ekkert annað en vera rifið og
gert að tóft. Sýslusafn A-Skafta-
fellsýslu fær það sem er eigulegt
innan úr því. Hér var mikið
smíðað bæði úr tré og járni því í
Skaftafelli voru hagleikssmiðir
öldum saman og
höfðu voldugri
verkfæri í sinni
smiðju en gekk
og gerðist á
venjulegum
sveitaheimilum.
Eg hef heyrt þá
sögu að bóndinn
í Skaftafelli hafi
fengið verkfæri
úr hollenska Ind-
íafarinu, gullskip-
inu á Skeiðarár-
sandi, sem
strandaði á 17.
öld og mikið er
-------- búið að leita að.
Hér hafi því verið
aðstaða til að smíða hluti eins
og byssuhlaup og fleira sem ekki
þekktist víða. Talið er að ankeri
úr gullskipinu sé grafið í sand
hér neðan við brekkur og ég
mun hafa það sem gæluverk-
efni, ásamt fleirum, að finna
það!“
Lesið í landið
Ragnar fékk skólabörn úr
grunnskólanum á Kirkjubæjar-
ídaustri til að vinna sjálfboða-
vinnu í Skaftafelli í vor og telur
að meira eigi að gera af því að
tengja skólana og þjóðgarðinn.
„Það er svo gaman að fræða
krakkana um leið og þau hjálpa
til. Um fuglalífið og gróðurinn,
þingstaðinn sem bér var til
forna og um það líf
sem hér var lifað
með reisn, þrátt
fyrir óblíð náttúru-
öfl. Það þarf að
kenna unga fólkinu
að lesa í landið. Það
er kúnstin. Þjóð-
garður á að vera
eins og opin lestrar-
bók. Mér finnst að
það ætti að vera
þjóðgarður í hverjum
landsfjórðungi til að
ýta undir náttúrur-
vernd og varðveislu
sögunnar á hverjum
stað.“ GUN.