Dagur - 11.03.2000, Blaðsíða 4

WÓÐLEIKHÚSIÐ
sími 551-1200
Stóra sviðið ki. 20:00
GULLNA HLIÐIÐ
- Davíð Stefánsson
í dag lau. 11/3 kl. 15:00,
örfá sætl laus, í kvöld lau.
11/3 kl. 20:00, nokkur sæti
laus, mið.15/3 uppselt,
sun. 19/3 kl. 21:00
næst síðasta sýning,
lau. 25/3 síðasta sýning.
GLANNI GLÆPUR í
LATABÆ
- Magnús Scheving og
Sigurður Sigurjónsson.
Sun. 12/3 kl. 14:00 uppselt,
sun. 19/3 kl. 14:00 uppselt,
sun. 26/3 kl. 14:00 uppselt,
sun. 2/4 kl. 14:00, nokkur sæti laus,
sun. 9/4 kl. 14:00, nokkur sæti laus,
sun. 16/4 kl. 14.00, nokkur sæti
laus.
ABEL SNORKO
BÝR EINN
- Eric-Emmanuel Schmitt
Sun. 12/3, uppselt,
fim. 16/3 uppselt, sun. 26/3.
Takmarkaður sýningafjöldi.
KOMDU NÆR
- Patrick Marber
8. sýn. lau. 18/3, uppselt,
9. sýn. fös. 24/3, nokkur sæti laus,
10. sýn. mið. 29/3 nokkur sæti
laus.
Sýningin er hvorki við hæfi
barna né viðkvæmra.
KRÍTARHRINGURINN
í KÁKASUS
- Bertolt Brecht
Þri. 21/3, allra síðasta sýning,
örfá sæti laus.
LANDKRABBINN
- Ragnar Arnalds
Tónlist: Atli Heimir Sveinsson
Lýsing: Björn Bergsteinn
Guðmundsson
Leikmynd: Sigurjón Jóhannsson
Búningar: Sigurjón Jóhannsson,
Margrét Sigurðardóttir
Leikstjóri: Brynja Benediktsdóttir
Leikendur: Erla Ruth Harðardóttir,
Guðrún Þ. Stephensen, Gunnar
Hansson, Jóhann Sigurðarson,
Kjartan Guðjónsson, Ólafur Darri
Ólafsson, Pálmi Gestsson,
Randver Þorláksson, Sigurður
Skúlason, Stefán Jónsson, Þórunn
Lárusdóttir.
Frumsýning fös. 17. mars uppselt,
2. sýn. mið. 22/3, örfá sæti laus,
3. sýn. fim. 23/3, örfá sæti laus.
Litla sviðið ki. 20:30
HÆGAN, ELEKTRA
- Hrafnhildur Hagalín
Guðmundsdóttir
Fös. 17/3 uppselt,
lau. 18/3 nokkur sæti laus,
fös. 24/3, sun. 26/3, fim. 30/3.
Smíðaverkstæðið kl. 20:00
VÉR MORÐINGJAR
- Guðmundur Kamban
f kvöld lau. 11/3, nokkur sæti laus,
sun. 12/3, fös. 17/3, örfá sæti
laus, lau. 18/3.
USTAKLÚBBUR
LEJKHÚSKJALLARANS
mán. 13/3 kl. 20:30
Kvöld með Kamban.
Leikin verða atriði úr sýningu
Þjóðleikhússins, Vór morðingjar,
fjallað um höfundinn og sýnd brot
úr sjónvarpsmynd Viðars
Víkingssonar.Umsjón: Þórhallur
Sigurðsson.
Miðasalan er opin
mánud,- þriðjud.
kl. 13-18, miðvikud.-
sunnud. kl. 13-20.
Símapantanir
frá kl. 10 virka daga.
Sími 551-1200.
thorey@theatre.is
MENNINGARLÍFÐ
LAUGARDAGUR 11. MARS 2000
Thyur
Hræddir við Wolfe?
BÓKA-
HILLAN
Elías Snæland
Jónsson
ritstjóri
Bandaríkjamenn
hafa lengi leitað
að þvf sem þeir
kalla „Miklu am-
erísku skáldsög-
una“ og deilt um
hvort einhver sé
búinn að skrifa
hana, og þá hver,
eða hvort enginn
hafi ennþá unnið
það afrek, og
muni kannski
aldrei gera. Þegar
umræða um þetta kemst á kreik
kallar það gjaman ekki aðeins
fram mjög andstæð viðhorf til þess
hvað átt sé eiginlega við með þess-
ari „miklu skáldsögu," heldur
einnig öfund og afbrýðisemi rit-
höfunda sem telja sig eiga meira
tilkall til að hafa samið slíkt verk
en allir hugsanlegir keppinautar.
Þeir sem íylgjast með banda-
rískri bókmenntaumræðu hafa
fengið að kynnast slíkum fjand-
skap síðustu misserin og kjamsa
gjarnan á stóryrtum yfirlýsingum
sem þekktir skáldsagnahöfundar
vestra hafa Iátíð falla í því sam-
bandi. Þetta eru gömlu brýnin á
bandarískum bókamarkaði
Norman Mailer, John Updike,
John Irving og fylgismenn þeirra.
En sá sem vakið hefur bók-
menntalega reiði þeirra eða ör-
væntingu, eftir því hvernig á það
er litið, er hinn eini og sanni Tom
Wolfe sem hefur unun að því að
lenda upp á kant við bókmennta-
ljónin (sem sumir íylgjenda hans
segja reyndar að séu risaeðlur en
ekki ljón!)
Lof og last
Og hvað gerði Tom Wolfe af sér?
Jú, hann sendi frá sér skáldsögu
númer tvö - sautján árum eftir að
sú fyrsta sá dagsins ljós, „The Bon-
fire of the Vanities." Hún heitir „A
Tom Wolfe.
Man in Full“ og kom á jólamark-
aðinn árið 1998, en í pappírskilju
nú í vetur. Sagan fékk stórkostleg-
ar móttökur bæði flestra gagn-
rýnenda, sem gjaman líktu höf-
undinum við Dickens, Zola og
Balzac, og almennings sem gerði
hana snarlega að metsölubók.
Þetta var einum of mikið fyrir
gömlu ljónin sem litu á Wolfe íyrst
og fremst sem blaðamann, en ekki
skáldjöfur. John Updike orðaði
það svo í grein að sagan væri
„skemmtisaga, ekki bókmenntir."
Norman Mailer líkti lestri bókar-
innar, sem er hátt í átta hundruð
blaðsíður, við ástarleiki við ofur-
þungan kvenmann: „Þegar hún
leggst ofan á þig er öllu lokið. Val-
ið er á milli þess að elska hana eða
kafha." Enn annað skáldljón, John
A Man in Fu||
Irving, gekk
lengra: „Þetta er
eins og að Iesa
lélegt dagblað
eða slæma grein
í tímariti. Þér
líður illa,“ sagði
hann um skáld-
skap keppi-
nautarins.
Wolfe lætur
þá félaga að
sjálfsögðu ekki
eiga neitt inni
hjá sér. Hann
kallaði Mailer ________
og Updike
„tvær gamlar beinahrúgur' og
var ekld lengi að finna skýringuna
á árásum þeirra: „Það er vegna
þess að bókin mfn varpar afar stór-
Skáldsagan sem allir hæla
nema gömlu bókmennta
Ijónin.
Hver er hræddui?
Bandarískur háskólamaður rit-
aði nýverið grein undir fyrir-
sögninni „Hver er hræddur við
Tom Wolfe?“ og Qallað þar að
hluta til um þessi harkalegu af-
stöðu gömlu ljónanna til nýju
skáldsögunnar. Og var ekki einn
um að telja árásirnar merki um
ótta við þær miklu vinsældir og
lof sem „A Man in FuII“ hefur
fengið.
Staðreyndin er nefnilega sú að
lestur á bókum sumra þekktustu
skáldsagnahöfunda Bandaríkj-
anna af eldri kynslóðinni er á
mikilli niðurleið. Þá er sjálfsálit
þeirra yfirleitt í himinhæðum.
Þeir Iíta hver um sig á sjálfa sig
sem risa bandarískra bókmennta
og bregðast því reiðir við þegar
einhver kemur utan að og fær
bæði meira lof gagn-
rýnenda og miklu meiri
sölu á markaðinum en
þeir geta Iátið sig dreyma
Að mati margra gagn-
rýnenda er „A Man in
Full“ margbrotin og hríf-
andi lýsing á bandarísku
samfélagi. Höfuðpersón-
urnar koma úr gjörólíkum
áttum, en tengjast þó. Og
undir kraumar eldfimt
sakamál sem getur hvenær
sem er valdið samfélags-
legri sprengingu. Eins og í
fyrri skáldsögu Tom Wolfe
eru lýsingar á umhverfi og
aðstæður mikilvægur þáttur
frásagnarinnar; í fyrri bókinni var
það New York en í þessari Atl-
anta.
um skugga, og menn eins og
Mailer og Updike Ienda í skuggan-
um. Og hvað gerir þú í myrkrinu?
Þú blístrar. Þeir eru að blfstra í
myrkrinu!"
KVIK-
MYNDIR
Leikstjóri og
handritshöf-
undur: Ragnar
Bragason.
Leikendur: Ró-
bert Amfinns-
son, Kristbjörg
Kjeíd, Bjöm
Jörundur Frið-
bjömsson, Silja
Hauksdóttir,
____________ Ólafur Darri
Ólafsson, Margrét Akadóttir
og Eggert Þorleifsson.
Framleiðendur : Zik Zak og Is-
lenska kvikmyndasamsteypan.
Sýnd í Háskólabíói.
Mangnát
Elísabet Ólafsd
skrifar
mynd
Hilmar (Björn Jörundur Friðbjörnsson) og Gulli (Ólafur Darri Ólafsson) slást um
ástir Júlíu (Silja Hauksdóttir).
sértrúarsöfnuði og dreymir um
að ná ástum prestsins (Eggert
Þorleifsson). Dóttir hennar (júl-
ía) er sú eina sem á í sambandi
og það meira að segja við tvo
karlmenn. Opinberi kærastinn,
Hilmar (Björn Jcrundur Frið-
bjömsson), er sjómaður og hún
notar tímann á meðan hann er í
burtu til að taka á móti leynileg-
um heimsóknum Gulla (Ólafur
Darri Ólafsson) sem er giftur.
Saga afans er rómantískust, en
rómantíkin víkur smám saman
fyrir ærslum gamanleiksins sem
nær hámarki í síðasta hlutanum,
þar sem Margrét Ákadóttir og
Eggert Þorleifsson eiga einkar
góðan samleik. Treginn er þó
aldrei mjög Iangt undan þótt að-
stæður séu kómískar. Það er að-
all myndarinnar hvað Ieikurinn
er góður og verður það Iíka að
skrifast á skýrari og dýpri per-
sónusköpun í handriti en við eig-
um að venjast í íslenskum bíó-
myndum, sem greinilega skilar
sér til leikaranna. Þannig eru
flestar persónurnar á einhvern
hátt eftirminnilegar.
Kristbjörg Kjeld gleymist ekki
svo glatt í hlutverki geðsjúku
ástandskonunnar sem einhvern-
tíma bjó í Hollywood og Iék í
kvikmyndum. Róbert Arnfinns-
son er sannfærandi vonbiðiil og
hreinlega hjartnæmur þegar af-
inn tekur upp á því leika á harm-
onikku undir glugga sinnar
heittelskuðu í snjókomunni. En
stórgóður leikur Björns Jörundar
í hlutverki sjómannsins skyggir
þó óneitanlega nokkuð á Silju
Hauksdóttur, sem nær því ekki
að gera Júlíu spennandi. Þó skil-
ar hún sínu ágætlega. Aðrar per-
sónur stalda styttra við.
Ragnari Bragasyni notar þá að-
ferð að tengja sögurnar saman
með þvf að Iauma inn atriðum úr
hverri sögu inn í hinar sögurnar.
Þannig bjargar hann myndinni
frá því að vera samsuða þriggja
stuttmynda. Leiðir aðalpersón-
anna liggja ekki einu sinni saman
í lokin. Það fellur ekki allt í Ijúfa
löð í lokin eins og í rómantískum
gamanmyndum, til þess er veru-
leiki persónanna of nærri raun-
veruleikanum. Þannig eru líka
örlög þeirra, sem þau hafa í
rauninni enga stjórn á, ósköp
venjuleg. Fíaskó skilur því eftir
sig örlítið tómarúm og vonleysi
fremur en von. En þannig er tíð-
arandinn listarinnar mitt í góð-
ærinu.
I kvikmyndinn Fíaskó eru sagðar
þrjár sögur. Þetta eru ekki ástar-
sögur í þeim skilningi að þar sé
sagt frá sambandi tveggja ein-
staklinga. Sögurnar eru af þrem-
ur ólíkum einstaklingum á ólík-
um aldri í leit að ást. Það sem
tengir þær saman er að þær ger-
ast á sama tíma, þótt þær séu
ekki sagðar samtímis, og tilheyra
persónum sem búa f sama húsi
og sömu Ijölskyldu.
Afinn (Róbert Arnfinnsson) er
ekkjumaður á eftirlaunum, sem
hundleiðist Iífið. En þegar hann
rekst á Helgu (Kristbjörg Kjeld)
færist líf í gamla skrokkinn og
hann ákveður að gera sér dælt
við konuna. Steingerður dóttir
hans (Margrét Ákadóttir) er lífs-
þreytt og miðaldra, meðlimur í
Fíaskó er
leikaranna