Dagur - 15.04.2000, Blaðsíða 8

24
LAUGARDAGUR 15. MARS 2000
Uafpur
Það munaðj litlu að ég
yrði Vestur-lslendingur
Vegur Vest-
urfaraseturs-
ins á Hofsósi
fer vaxandi,
enda er mik-
ill áhugi á
málinu bæði
heima og heiman.
Áframhaldandi upp-
bygging er framundan.
„Að verða alhliða þjón-
ustu- og tengslamið-
stöð með menningar-
legu ívafi er okkar
markmið og áætlun
segir Valgeir Þorvalds-
son, forstöðumaður set-
ursins, hér í viðtalinu.
„Eg hef stundum hugleitt kjör
og aðstæður þess fólks sem hér
bjó og fluttist vestur um haf
laust fyrir síðustu aldamót og
hef verið að reyna að setja mig í
þess spor. Oft hef ég blaðað í ár-
ferðisannálum og öðrum frá-
sögnum þar sem sagt er frá
ástandinu á þessum tíma og
finnst mér trúlegt að hefði ég
lifað þennan tíma og aðstæður
þá hefði ég sjálfur líklega farið
vestur, rétt eins og margir ætt-
ingjar mínir hér í Skagafirði
gerðu. Eg hef sjálfur ekki alltaf
farið troðnar slóðir í Iífinu og
hef reynt að bjarga mér með að-
ferðum, sem eru ekki endilega
hefðbundnar," segir Valgeir Þor-
valdsson, forstöðumaður Vestur-
farasetursins á Hofsósi. Vegur
þess hefur farið vaxandi sfðustu
misseri og samstarfssamningur
við ríkisvaldið, sem gerður var á
síðasta hausti, rennir traustum
stoðum undir starfsemina. Er
Setrinu falið að vera alhliða
þjónustu- og minningarstofnun
um það fólk sem flutti frá Is-
Iandi til Norður-Ameríku í hin-
um miklu þjóðflutningum, sem
náðu hámarki fyrir um hundrað
árum.
Nýja ísland og Utah
„Að verða alhliða þjónustu- og
tcngslamiðstöð með menningar-
legu ívafi er okkar markmið og
áætlun,“ segir Valgeir. Og upp-
bygging Vesturfarasetursins er
margháttuð. I gamla kaupfélag-
húsinu á Sandi á Hofsósi er
meginsýning setursins, en hún
var sett upp þegar starfsemin fór
af stað fyrir fjórum árum. Sýn-
ingin er í eigu Byggðasafns
Skagfirðinga og ber nafnið Ann-
að land - annað líf. Yfir stendur
bygging á skemmuhúsum í
gömlum stíl, þar sem tvær sýn-
ingar verða opnaðar í sumar. Sú
fyrri verður opnuð 10. júní, en
það er farandsýning frá Nýja Is-
Iandssafninu í Gimli í Kanada.
Hin sýningin er um ferðir Is-
Iendinga til Utah og sögu ís-
lensku mormónanna og Ieitina
að Paradís. Sú sýning verður
„Ég skynja mikinn áhuga á okkar starfi fyrir vestan og margir viija hefja samstarf við okkur. Hinsvegar verður að fara afar varlega. Tilfinningar þessa fólks sem
við erum að vinna fyrir, gagnvart Gamla landinu, eru sterkar og við megum ekki fara fram úr sjálfum okkur í einhverri auglýsingamennsku, “ segir Valgeir Þor-
valdsson m.a. hér í viðtalinu. myndir: sbs
Mikil uppbygging er fyrirhuguð hjá Vesturfarasetrinu á næstu árum og hér er Val-
geir við líkan sem sýnir framtíðaráætlanir um uppbyggingu i fjörunni á Hofsósi.
Safnhús í gömlum stíl eru nú íbyggingu og von bráðar verður byggð bryggja.
opnuð 3. júlí og er hönnuð af
Arna Páli Jóhannssyni. Hún er
óvenjuleg að því leyti að sagan
er þar sögð og séð af sjónarhóli
Utahmanna sjálfra. „Þar fæst
óvenjuleg sýn á málið, sem ég
held að sé fræðandi og skemmti-
Ieg fyrir Islendinga," segir Val-
geir. Eins og áður sagði verður
sett upp stór farandsýning, sem
kemur frá Nýja-Islandssafninu í
Gimli í Kanada, og þar verður
sögð saga fyrstu fslensku land-
nemanna í Kanada. Sýningin
verður uppi til 5. ágúst og er
þetta eini staðurinn á landinu
þar sem hún verður sett upp.
„Starfsfólk safnsins vestra hefur
hannað sýninguna, sem kemur
mjög skemmtilega út. Nýlega
gengum við frá samstarfssamn-
ingi við þetta safn í Gimli og
hann er hluti af þeirri áætlun
okkar að að stofna til tengsla og
samvinnu við stofnanir og Is-
lendingafélög vestanhafs um
rannsóknir og sýningahald.
Samskonar samning höfum við
einnig gert við Islendingafélagið
í Utah í Bandaríkjunum. Svona
samninga tel ég vera til mikilla
hagsbót lyrir báða aðila.“
Konungsverslunarhús,
bryggja og leikmynd
Jafnhliða þessu hefur Valgeir
Þorvaldsson í hyggju að reisa á
næsta ári eftirlíkingu af Kon-
ungsverslunarhúsinu svo-
nefnda, en það stóð á Plássinu,
sem svo var nefnt - skammt frá
Gamla Pakkhúsinu. Þar eru
hugmyndir um að setja upp
sýningu um landnám Islend-
inga í Norður-Dakota í Banda-
ríkjunum en það er næsta
svæði sem við höfum ákveðið
að vinna með. Til þess fylkis lá
straumur íslensku landnem-
anna hvað stríðast. „Ég held að
þetta verði afar merkileg sýn-
ing. Þykist ég til dæmis vita að
margir íslenskir dýrgripir séu
þarna vestra, gripir sem banda-
rískir eða kandadískir sérfræð-
ingar átta sig ekki á hversu
mikilvægir eru fyrir íslenskan
menningararf. Eða segjum sem
svo þú værir að yfirgefið landið
þitt í síðasta skipti og hefðir
eitt koffort til að setja eigur
þínar í. Ilvað myndir þú gera?
Þú myndir væntalega setja í
það ýmsa verðmæta kjörgripi,
eða einhverja eigulega hluti.
Þarna nefni ég til dæmis út-
skorna muni, handverk hvers-
konar, íslenskar hækur og
margt fleira. Því þurfum við
sérstaklega að lcita þessara
merku gripa, sem ég tel að
þarna séu, þó ekki væri til ann-
ars en fá myndir af þessum
hlutum á sýninguna."
Þá undirritaði Sturla Böðv-
arsson samgönguráðherra í síð-
ustu viku samning við Valgeir
um stuðning samgönguráðu-
neytisins við Vesturfarasetrið
vegna smíði bryggju, sem
standa mun fyrir framan bygg-
ingar setursins á Hofsósi.
Bryggjan verður í gömlum stíl,
og verður hún hluti að eins-
konar leikmynd eða umgjörð,
þar sem saga íslensku Vestur-
faranna er sögð.
Hugkvæmni og áræðni
Uppbygging Vesturfaraseturs-
ins er nú kortlögð þrjú til fjög-
ur ár fram í tímann. „Við reyn-
um að hafa borð fyrir báru í
okkar áætlunun," segir Valgeir.
„Eg skynja mikinn áhuga á
okkar starfi fyrir vestan og
margir vilja hefja samstarf við
okkur. Hinsvegar verður að
fara aíar varlega. Tilfinningar
þessa fólks sem við erum að
vinna fyrir, gagnvart Gamla
landinu, eru sterkar og við
megum ekki fara fram úr sjálf-
um okkur í einhverri auglýs-
ingamennsku. Það gefur Vest-
urfarasetrinu að mínum dómi
Iíka mikla sérstöðu að vera
staðsett í litlu þorpi út á landi.
Eg hef fundið glöggt vestan-
hafs að fólki þar finnst vænt
um að forfeðranna sé minnst
með svo myndarlegum hætti að
þorp á íslandi sé sérhæft í
þessari þjónustu. Þetta skapar
mun meiri áhrif og allt aðra
stemmningu en ef starfsemin
væri í húsi í Reykjavík."
Síðustu ár hafa á milli 10-12
þúsund manns heimsótt Vest-