Dagur - 27.05.2000, Blaðsíða 10

LÍFÍÐ' I LÁM-0IÍMU
26 - LAUGARDAGUR 27. MAÍ 2000

A jólunum í Krakau: Móðir Önnu, systir og bróðir ásamt Marek og
börnunum. Það er siður á aðfangadag að bera fram 12 rétti, tiieinkaða
postuiunum tólf.
Nicoiai og María með
fimmta fjöiskyidumeðiiminn,
páfagaukinn Kasper.
Anna fór til Japans á alþjóða-
ráðstefnu Suzuki-kennara sem
haldin var til heiðurs Suzuki
sjálfum sem lést 99 ára gamall
“ » ad býða iengi á /estarstöð f
Þar Sem hún sów námskeið í
fiðluieik eitt sumarið. Hún hefur nú lokið
fimmta stigimeð ágætiseinkunn
Þótt Nicolai sé hér með fuiiann
munninn af grænmeti er hann
eini fjölskyldumeðlimurinn sem
borðar kjöt.

Marek og Anna eru ein af
þeim fjölmörgu Pólverjum sem
hafa gætt tónlistina á íslandi
nýju lífi hin síðari ár. Þau komu
hingað fyrst til að vera í eitt ár,
en nú eru liðin tíu ár og þau
eru hér enn.
Marek Podhajski og Anna Podhajska
kynntust fyrst þegar Anna var nemandi
Mareks sem gegndi prófessorsstöðu í tón-
listarfræðum við Tónlistarháskólann í
Gdansk. Anna útskrifaðist sem tónlistar-
kennarí árið 1976 og þegar þau hittust á
útskriftarballinu varð þeim Ijóst að framtíð-
in var þeirra. Marek er einn af örfáum aðil-
um í Póllandi með Dr. Hab. gráðu í tónlist-
arfræðum og er einn vinsælasti fyrirlesari
þeirra fræða í Varsjá og Gdansk og ferðast
þangað árlega til að halda íyrirlestra. Hann
hefur veríð aðalskipuleggjari alþjóðlegrar
píanóhátíðar sem haldinn er í Gdansk ann-
að hvert ár síðast 1989.
Marek og Anna höfðu ferðast vítt og
breytt um heiminn áður en þau komu til
Islands. Það var fyrir algjöra tilviljun að Is-
Iand varð fyrir valinu, pólskir vinir þeirra í
Olafsfirði létu þau vita að það vantaði tón-
listarkennara við Tónlistarskólann á Akur-
eyri. Þar sem þau eru mikið ævintýrafólk,
ákváðu þau að láta slag standa og reyna
fyrir sér á Islandi í eitt ár. Þau voru ,
langt komin með að byggja sér hús í
Gdansk og fannst þetta vera tilvalið
tækifæri til að auka við tekjurnar og
klára bygginguna, því íaun á Islandi
voru mun hærri en í Póllandi, auk
þess fannst þeim Island vera spenn-
andi viðfangsefni. Þau komu hingað
til lands árið 1990, hófu störf við
Tónlistarskólann á Akurueyri, Marek
við píanókennslu og Anna í fiðluleik.
Síðan eru Iiðin tíu ár og enn eru þau
hér, en hvað varð til þess að þau
ílendust hér?
Kynnir íslensk tónskáld
Eftir fyrsta árið á Islandi hafði Marek
fengið óbifandi áhuga á íslenskri tón-
list og tónskáldum. Hann hafði kom-
ist að því að lítið var til skráð um ís-
lensk tónskáld og allt of lítið kennt
um íslenska tónlist í skólanum. Hann
gat því ekki hugsað sér að yfirgefa
landið fyrr en hann væri búinn að
leggja þessum málum lið. Hann byij-
aði því á þvf að skipuleggja píanóhá-
tíð, þá fyrstu sinnar tegundar hér á
landi og skyldi þar einungis verða
flutt íslensk píanótónlist. Hátíðin var
haldin á Akureyri í lok maf 1992 og
vakti mikla og verðskuldaða athygli.
Samhliða vann hann að og ritstýrði
bók til kynningar á íslenskri píanó-
tónlist og kom hún út á sama tíma
og píanóhátíðin í Iok maí 1992. Bók-
in heitir „Islensk píanótónlist" og var
gefin út á bæði íslensku og ensku.
Ahugi Mareks á íslenskum tónskáldum var
óstöðvandi og leiddi hann út í enn frekari
rannsóknir og útgáfu nýrrar bókar „Dict-
ionary of Icelandic Composers" í tilefni af
50 ára afmæli Tónskáldafélags Islands. I
þeirri bók er meðal annars að finna upplýs-
ingar um 250 íslensk tónskáld, þar af 81
núlifandi tónskáld, dagatal yfir stærstu tón-
listarviðburði frá 1906 til 1997, listi yfir
merkustu tónverkin og viðtöl við fjölda ís-
lenskra tónskálda. Bókin var gefin út á
ensku í Varsjá árið 1997. Og enn er Marek
að upplýsa þjóðina um eigin tónskáld og
hefur fengið því framgengt að skipulögðum
fyrirlestrum og kynningu á íslenskri tónlist
verði bætt við stundaskrá Tónlistarskólans
á Akureyri. Þess utan hefur
Anna Podhajska: Hefurunun afað kenna börnum fiðluleik Hún er
líka afbragðskokkur og spáir mikið I rétta samsetnmgu maltiðarmnar.
Marek Podhajski: íslensk tónská/d og tónlist eru hans ær og
hann verið beðinn um að skrifa um íslensk
tónskáld í kaflann um tónlist f alfræðiorða-
bók sem gefin verður út í Póllandi á ensku
þar sem kynnt verða 23 íslensk tónskáld.
Þeysist á milli bæja
Anna kennir fiðluleik við Tónlistarskólann
á Akureyri, í Ólafsfirði og á Dalvík. Síðast-
liðin átta ár hefur hún ekið á milli þessara
staða í öllum mögulegum og ómögulegum
veðrum og kennt börnum á öllum aldri
fiðluleik. Anna varð fljótlega vör við það, að
það var erfiðara fyrir hana að kenna eftir
hinum hefðbundnu kennsluaðferðum
þeim nemendum sem höfðu lært eftir
Suzuki aðferðinni. Hún sótti því nám
til Danmerkur þaðan sem hún lauk
fimmta stigi í Suzuki-aðferðarfræðum.
Hún segir Suzuki skipta sköpum við
tónlistarkennslu og það sé stefna Tón-
listarskólans á Akureyri að blanda
saman Suzuki og almennri kennslu,
en sú aðferð sé einnig háð því að for-
eldrar taki virkan þátt í kennslunni
heima með börnunum.
Pólski skólinn
Marek og Anna eiga tvö börn, Maríu
13 ára og Nicolai 6 ára. Þau hafa
bæði stundað tónlistamám við Tón-
listarskólann á Akureyri og útskrifað-
ist Mana af 5 stigi í fiðluleik núna í
vor með ágætiseinkunn. Auk hefð-
bundinnar skólagöngu, sækja þau
pólska skólann, sem Marek stýrir. Sá
skóli er haldinn eftir messu í Kaþ-
ólsku kirkjunni á hverjum laugar-
degi og þangað koma pólsk börn bú-
sett á Akureyri og njóta kennslu í
pólsku, pólskri sögu og stærðfræði.
Mikil áhersla er lögð á stærðfræði-
kennslu, en að þeirra mati er henni
mjög ábótavant í íslenska gmnn-
skólakerfinu.
En hvernig er daglegt líf fjölskyld-
unnar og hefur þeim tekist að halda í
pólska siði á Islandi?
Rauðrófur frá ísafirði
Fjölskyldan er mjög samhent og
skipta hjónin heimilisverkum jafnt á
milli sín. Dagur tónlistarkennara
ýr- getur verið mjög slitróttur, þar sem
kennslustundir miðast gjarnan við
það að vera utan tíma hins hefðbunda
náms og hefur þeim þótt það erfitt barn-
anna vegna. Það er siður í Póllandi að
borða haldgóða máltíð klukkan tvö eða
þrjú á daginn og þá er alltaf tvíréttað.
Tærar súpur eru mjög algengar og alltaf
borðaðar fyrst á undan aðalmáltíð, sem
oftast er kjötmeti af einhverju tagi. En
Marek og fjölskylda eru grænmetisætur
og hafa verið síðustu fimm árin, öll nema
Nicoali, sem er sá eini sem borðar kjöt. Á
kvöldin er svo bara eitthvað Iéttmeti svo
enginn fari saddur að sofa, sem ekki er
talið vera hollt. Anna segir að rauðrófur
séu mikið notaðar í pólskri matargerð, en
þær fáist sjaldan f verslunum á Akureyri,
hins vegar séu svo margir Pólverjar á Isa-
firði að kaupmenn þar hafi teldð upp á
þvf að sérpanta rauðrófur í sínar verslanir
og hennar Qölskylda hafi notið góðs af
því.
Marek og Anna luku við að byggja hús-
ið sem þau voru byijuð á í Gdansk þegar
þau fluttu til Islands og nú eyðir fjöl-
skyldan sumarfríunum þar og stundum
jólunum.
En hvernig hefur þeim gengið að læra
íslenskuna og hafa tungumálaörðugleikar
ekki verið þrándur í götu f kennslunni.
„María og Nicolai tala alveg eins vel og
íslensk börn, enda má segja að Nicolai sé
Islendingur því hann er fæddur hér. Við
erum svo heppin að vera í tónlistinni, það
þarf ekki svo mikið að tala því tónlistin er
okkar tungumál." -W