Dagur - 27.05.2000, Blaðsíða 8

LÍFIÐ í LANDINU
24 - LAUGARDAGUR 27. MAÍ 2000

Arkitektar bregða
Garðhúsabær er yfir-
skrift alþjóðlegrar
arkitektasýningar
sem opnar á Kjar-
valsstöðum í dag í
tengslum við Listahá-
tíð í Reykjavík og
Menningarborgina.
Kirsten Kiser sýning-
arstjóri segir hér frá
tilurð Garðhúsabæj-
arins.
Sýningin Garðhúsabærinn
var upphaflega sett upp í
Danmörku þegar Kaup-
mannahöfn var Menningar-
borg Evrópu árið 1996. Hug-
myndina að sýningunni átti
Kirsten Isiser, en hún var þá
nýflutt aftur til heimalands-
ins eftir margra ára búsetu í
Bandaríkjunum. Þar hafði
hún kynnst mörgum þeirra
heimsfrægu arkitekta sem
eiga verk á sýningunni.
Þeirra á meðal er Frank O.
Gehry, sem hefur m.a. gert
Guggenheim safnið í Bilbao
á Spáni og er nú með í sýn-
ingunni í fyrsta sinn. „Eg
lærði arkitektúr í Bandaríkj-
unum og vann lokaverkefnið
mitt hjá honum," segir Kirst-
en, en arkitektaferill hennar
sjálfrar var stuttur.
„Eg vissi að ég myndi aldrei
skara fram úr og hætti fljót-
Iega. Eg ákvað að stofna frekar
arkitektúr-gallerí þar sem ég
gæti miðlað áhuga mínum og
þekkingu á arkitektúr til fólks.
Mér finnst gaman að setja upp
sýningar sem opna augu al-
mennings fyrir byggingarlist.
Þær þurfa ekki endilega að
vera stórar. Það skiptir meira
máli að þær séu aðgengilegar
og upplýsandi,“ segir Kirsten.
Alþjóðlega dönsk
Galleríið hennar í Los Angeles
var líklega hið eina í öllum
Bandaríkjunum segir hún „sem
7,45 fermetrar, annars væri
allt leyfilegt. „Portúgalski arki-
tektinn Siza hélt að það yrði
auðvelt að hafa frjálsar hend-
ur, en komst á aðra skoðun
eftir að hafa hringt og spurt
hvort hanri mætti breyta
ákveðnum atriðum. Eg sagði
að hann réði því sjálfur og það
fannst honum eríítt. Arkitekt-
ar eru vanir að hlýta ströngum
reglum sem takmarkast af
óskum og fjárhagsramma við-
skiptavinarins,“ segir Kristen.
„Garðhús arkitektanna eiga
því sameiginlegt með garð-
húsum verkamannanna að
vera draumahús. Verkefnið
varð að skemmtilegum Ieik
og því þarf ekki að koma á
óvart að margir sóttu hug-
myndir sínar aftur til bernsk-
unnar." Smæðin var því ekki Uppblásið garðhús eftir Richard
stærsta vandamálið. „Ég held Rogers. Frægasta bygging hans er lík-
að arkitektunum hafi þótt lega Pompidou safnið íParís sem
Kirsten Kiser sýningarstjóri Garðhúsabæjarins hefur eina ástríðu, arkitektúr, sem hún
vill miðla til almennings á aðgengilegan hátt. „Við búum í húsum og við fjármögnum
opinberar byggingar svo við ættum ekki að vera hrædd við arkitektúr.“ mynd: þök.
sérhæfði sig í byggingarlist sam-
tímans. Ég sýndi aðeins verk
sem arkitektarnir sjálfir höfðu
gert, skissur, teikningar og
klippimyndir, ekki innrammaðar
stofuteikningar." Galleríið varð
vinsælt og eitt sumarið bað
Kirsten nokkra þekkta arkitekta
um að vinna verkefni sem hún
kallaði Lífvarðaturninn. „Arki-
tektunum fannst þetta svo
skemmtilegt, að þegar ákveðið
var að gera Kaupmannahöfn að
menningarborg fannst mér til-
valið að fá þá til að vinna svipað
verkefni
Ég vildi setja upp alþjóðlega
sýningu sem væri jafnframt
mjög dönsk. Hún mátti ekki
vera of umfangsmikil og þannig
datt ég niður á garðhúsin. Ég
vissi að arkitektarnir myndu fall-
ast á hana. Ég byrjaði á skrifa
þeim sem ég þekkti, Aldo Rossi,
Michael Graves, Richard Meier,
og bað þá um að senda mér
teikningar að garðhúsi. Ekkert
annað. Þeir sögðu já svo ég
sendi bréf til þeirra sem ég
þekkti ekki persónulega, Alvaro
Siza, Mario Botta, Heikkinen &
Komonen, Kleihues og spurði
hvort þeir vildu líka vera með.“
Frjálsar hendur
Kirsten sagði arkitektunum að
húsin mættu ekki vera stærri en
gaman að glíma við smæð-
ina. Reyna að gera hús sem
liti ekki út fyrir að vera lít-
ið.“
Boðinn garður
Kirsten fékk lyrst aðeins send
ar teikningar, en einn arkitekt-
inn sendi Iíka líkan. „Svo ég
sagði við hina: „Hann sendi
mér líkan, getið þið ekki líka
gert það“. Og þeir sendu mér
allir líkön, sem var frábært
fyrir sýninguna. Svo hitti ég
bæjarstjórann í Vallensbæk,
sem bauð mér ónotað lands-
svæði sem hentar fullkomlega
undir garðhúsin í fullri stærð,
„segir Kirsten. Það er nýbyrjað
að byggja húsin og fær Kirsten
einkafyrirtæki til að fjármagna
byggingarefnið en danska
menningarmálaráðuneytið sér
um smíðarnar. „I lok sumars
er gert ráð fyrir að fimm garð-
hús hafi risið í Vallensbæk,"
segir Kirsten og verður ís-
lenska garðhúsið þar á meðal.
„Við vorum svo heppin að fá
Byko og Istak til að kosta
byggingu húss íslensku arkitekt-
anna fyrir sýninguna (sjá neðar).
Það verður síðan sent til Dan-
merkur.“
hann 9erði ásamt Renzo Piano.
JosefPaul Kleihues ætlar að heiðra sýn-
inguna með komu sinni.
Samkeppni
Þegar Garðhúsabærinn var sett-
ur upp í Menningarborginni
Stoklvhólmil998, bættist Ralph
í tilefni af komu sýning-
arinnar Garðhúsabær til
íslands var efnt til sam-
keppni um garðhús
meðal íslenskra arki-
tekta. Vinningstillöguna
eiga arkitektarnir
Dennis Jóhannesson og
Hjördís Sigurgísladóttir.
Skýli við rætkarlönd í nágrenni
borga hafa einnig verið nefnd
garðhús. Þau sáust fyrst í
Þýskalandi á 19. öld en breidd-
ust smám saman út um Evr-
IV<-
Islenskt kósí
ópu. Þau risu við garðlönd sem
yfirvöld úthlutuðu til verka-
manna sem bjuggu við slæm
lífsskilyrði í borgunum. Þarna
gátu þeir ræktað grænmeti til
búbótar eða blóm sér til
ánægju. Þegar líða fór á 20.
öldina og Reykjavík var orðin
borg spruttu einnig upp rækt-
arlönd í nágrenni hennar, þar
sem borgarbúar gátu sett niður
kartöflur og grænmeti. Þyrp-
ingu garðhúsa var að finna í
Kringlumýri í Reykjavík á
stríðsárunum, þaðan sem þau
viku fyrir nýtísku íbúðarblokk-
um fljótlega eftir stríð.
Út um glerþak
Ræktunarlöndin eru ekki með
íyúh jí^ \/>*í J t/i / uiiJiUstr. 'Mi.
(íúufj yo ínunurni'jfifiiibnt.fl
Hjördís og Dennis kalla garðhúsið sitt„Hús árstíðanna". mynd: gva.
Jt; HtlilC LíJ/l/iUil | .IMiJllll'UJÍ JÍ i llOl.;/
öllu horffn og enn er hægt að
finna garðskýli í nágrenni höf-
uðborgarinnar til dæmis ef ekið
er í Skammadal eða út í Hafn-
arfjörð. Garðhúsin voru hugs-
uð sem skýli fyrir garðáhöld og
athvarf eigendanna frá önnum
hversdagsins. Þau voru lítil
eins og húsið sem hjónin og
samstarfsfélagarnir Hjördís og
Dennis sáu fyrir sér og sýnt
verður á Kjarvalsstöðum.
„Við tengjum okkar hugmynd
að garðhúsi við náttúruna og
árstíðirnar. Þetta er ekki beint
hús, heldur lítið athvarf á
tveimur hæðum. A neðri hæð-
inni er arinn og á móti honum
sæti inni í litlum boga, þar sem
hægt er að sitja á dimmum
lUtfi) ÍLit l,t I ,cm
tugrog rtúrl 6e cjjcj engov nrðe 1 -
(>u Hj eóaiiítí í.úudó'tuy tii/ ti/1