Dagur - Tíminn Reykjavík - 12.04.1997, Side 16

28 - Föstudagur 12. apríl 1997
LJÓSBROT

G S
Mynd
Gunnar
Sverrisson
mmm

1«
I |P
V-',

'wVCi

r«

4í5%'-a&
‘ < i v * I
f$i I aí
.

•y/vv.'•
•- • • ■
, -.". -
JÓHANNESARSÍJALL
Falsaðir gemlingar á Himmelbjerget
Jóhannes
Sigurjónsson
skrifar
Glæpamenn eru yfirleitt
heldur illa þokkaðir af
yfirvöldum og almenningi
af skiljanlegum ástæðum. Þó
eru til glæpamenn sem víða
njóta samúðar og jafnvel vin-
sælda. Sennilega er Hrói Höttur
vinsælasti glæpamaður allra
tíma, en einnig má nefna hupp-
lega ræningja á borð við Kasper,
Jesper og Jónatan, svo og þá
bræður í Björne-Banden.
SKelmar og bragðarefir
hverskonar, sem amríkanar
nefna „con-men“ og iðja það
helst að svíkja fé út úr forríkum
fábjánum með brellum, blöffi og
trixum, hafa notið almennra
vinsælda um heim allan, nema
auðvitað meðai forríkra fá-
bjána. í hóp svoddan klækjarefa
leyfi ég mér að setja listaverka-
falsara.
Falskir listunnendur
Og því er þessu velt hér upp að
nýverið hefur komið í ljós að
nokkur stórkostleg og „verð-
mæt“ iistaverk eftir heimsfræga
íslenska málara hafa reynst
fölsuð, og það jafnvel heldur illa
folsuð. M.a. hafa sérfræðingar,
væntanlega af kóngsbændakyni,
rekist á rammíslenska gemlinga
í marflötu dönsku landslagi á
þessum myndum, sem náttúr-
lega gengur aungvan veginn
upp, hvorki landfræðilega né
listfræðilega.
Ég verð að segja það svona
persónulega og prívat og það þó
ég verði með því álitinn samsek-
ur meðreiðarsveinn brotamann-
anna, að listaverkafalsarar eru í
mínum huga meira ekta en fólk-
ið sem kaupir fölsuð listaverk.
Fólk sem fjárfestir í fölsuðum
listaverkum er auðvitað sjálft
falskir listunnendur, því það er
ekki að kaupa list heldur
merkjavöru.
Listgildi kjarasamn-
inga
Listaverkafalsarar gegna sem
sé lykilhlutverki í listaheimin-
um, því þeir minna okkur stöð-
ugt á stóru spurninguna: hvað
er list og hvað er ekki list? Allir
eru, a.m.k. opinberlega, sam-
mála um að það er útlit og inni-
hald verksins sjálfs sem ræður
því hvort það telst listaverk eð-
ur ei, en ekki hver vann verkið
eða til hve margra fiska það er
metið. En það er með þetta eins
og kjarasamninga á íslandi, all-
ir eru sammála um að hækka
lægstu launin en það gerist bara
aldrei. Og allir eru sammála um
að listgildi ráðist alfarið af verk-
inu sjálfu, en raunin er sú að
það er nafn málarans og upp-
sett verð verksins sem í raun
ræður því hvort það er talið
listaverk eða ekki.
Falskir listfræðingar
Listaverkafalsarar sem geta
málað verk sem „listunnendur"
og „listfræðingar“ álíta að sé
eftir Van Gogh, Renoir eða Kjar-
val, hljóta að hafa skapað verk
sem eru frábær listaverk, fyrst
færustu menn áh'ta að þau séu
eftir heimsins mestu málara. Ef
ekki, þá hlýtur það að vera
verulega á reiki hvað sé heims-
list og hvað rusl, ef klárustu
kónar á þessu sviði sjá ekki
mun á mynd eftir frístundamál-
ara og mynd eftir helstu pensil-
bera heimsins.
Glæpamennirnir sem fást við
fölsun listaverka afhjúpa sem sé
og fletta ofan af öllu ruglinu og
hræsninni í myndlistarheimin-
um og eru því jafn nauðsynlegir
og hstaverkakaupendur og sér-
fræðingar. Eins og listaheimur-
inn kemur almenningi fyrir
sjónir, þá er hrein og ómenguð
list þar aukaatriði, allt snýst
þetta meira og minna um
merkjavöru. Levis gallabuxur
þurfa ekki að vera betri en
gallabuxur frá saumastofu Sig-
hvats og Sigrúnar, og auðvitað
er ekki hægt að sanna að mynd
eftir Rembrandt sé betri eða
meira listaverk en mynd eftir
falsara sem málar eins og
Rembrandt. Enda er mjög á
reiki hvað Rembrandt málaði
mikið af „sínum“ myndum og
hvað nemendur hans, aðstoðar-
menn og eftirapendur unnu.
Hlutabréfalistaverk
Frá sjónarhóli hreinræktaðrar
listar eru listaverkafalsarar því
alls ekki glæpamenn, heldur
þjónar listarinnar. En þegar
menn eru farnir að meta list og
listaverk eingöngu sem íjárfest-
ingar, eins og hlutabréf í gróða-
vænlegu fyrirtæki, þá eru lista-
verkafalsarar auðvitað ekkert
annað en ótýndir þjófar.
En þeir sem leggja að jöfnu
listaverk og hlutabréf eiga auð-
vitað ekki skilið að eiga lista-
verk. Og vonandi eiga slíkir eftir
að kaupa sem allramest af föls-
uðum listaverkum og njóta
þeirra vel og lengi.