Dagur - Tíminn Reykjavík - 07.05.1997, Blaðsíða 4

16- Miðvikudagur 7. maí 1997
®agur-®hirám
Lokaður herpingur
Hlín
Agnarsdóttir
skrifar
Hvar varstu pabbi, þegar
ég var lítil og þurfti á þér
að halda, hvers vegna
fórum við aldrei saman út á
kvöldin að skoða stjörnurnar og
af hverju kemurðu alltaf svona
seint heim á kvöldin og sefur
allar helgar þegar sólin skín?
Af hverju grætur mamma þegar
maturinn er rétt að verða til og
þú svona reiður á svipinn? Spyr
barn sem aldrei kynntist föður
sínum, spyrja börn í leikriti sem
við öll höfum leikið í, börn sem
áttu föður, en voru samt föður-
laus. í dag spyrja karlmenn sig
hvar þeir brugðust og hvernig
þeir geta brugðist við því.
Pað var gott að vera eins og
kona sem þegir í samkunduhúsi
og hlusta bara þegar karlar
krunkuðu í Borgarleikhúsinu
s.l. föstudag. Það kom reyndar
fram í einu erindinu að hlustun
og einbeiting væru sérlegir eig-
inleikar kvenna, að karlar töl-
uðu meira og hlustuðu minna.
Ég hefði óskað að pabbi minn
væri með mér á þessu þingi, en
hann er kominn yíir sjötugt og
fór að skoða jaka á Skeiðarár-
sandi með mömmu. Hafði viss-
ar áhyggjur af því að kynsystur
mínar yrðu í meirihluta, því
þær eru svo hjálpfúsar og sam-
viskusamar þegar illa haldnir
karlmenn eru annars vegar. En
sem betur fór voru þær í minni-
hluta í frekar fámennum hópi
karla sem þarna var saman-
kominn. Samkoman minnti mig
á árdaga Rauðsokkahreyfíngar,
þar sem meðvitaðasti hluti
kvenna ræddi ástand kvenkyns-
ins í heiminum. Þær voru á sín-
um tíma álitnar skrítnar af
stórum hluta kynsystra sinna
sem ekki tóku þátt í svona pípi.
Þetta viðhorf heyri ég nú aftur
frá sumum karlmönnum sem
hía á þessa sem nú halda uppi
merkjum meðvitaðra og jafn-
réttissinnaðra karla.
Kyn öfga og valds
Góð vinkona mín sagði eitt sinn
að fyrir henni væri fátt jafn
kynþokkafullt í fari karlmanns
og greiður aðgangur hans sjálfs
að tilfinningum sínum. Á þessu
hrafnaþingi töluðu karlmenn
hispurslaust um tilfinningar,
um samskipti við börn sín, kyn-
líf og hjónaband. Þeir ræddu
ekki svo mikið um konur og var
ég þeím þakklát að rakka ekki
niður kynsystur mínar og
kenna þeim um farir sínar ekki
sléttar eins og sumum von-
sviknum körlum hættir til. Það
gerðu sumar konur gjarnan hér
áður og gera enn, vildu alltaf
finna sökudólg í karlkyninu,
kannski af því að þær urðu fyrir
vonbrigðum í tilfinningalífmu.
Einn fyrirlesaranna sagði að
konan hans kæmi í þriðja sæti á
eftir börnunum og bílnum, en
hann lét þess líka getið að hann
væri sérstakur áhugamaður um
bfla. Gagnstætt því sem mörg-
um konum finnst um eigið kyn,
fannst málsheijendum yíirleitt
gott að vera karlmaður. Ekki
skrítið svosem, þeir hafa
margskonar forréttindi og fríð-
indi sem konur hafa ekki. En
þrátt fyrir að það sé gott að
vera karlmaður, þá er það ekki
alveg þrautalaust. Karlar eru
oftar til vandræða í þjóðfélag-
inu fyrst í skóla, þar sem
drengir eiga frekar en stúlkur
við náms- og hegðunarerfið-
leika að stríða. Karlar beita líka
oftar ofbeldi og Ieiðast frekar út
í fíknir, afbrot og andfélagslega
hegðun. Karlar eru kyn öfga og
valds, þótt þeir ráði ekki öllu
heima hjá sér. Konur stjórna
þar og stjórnsemi þeirra á
heimilunum er kannski þeirra
leið til að sýna og beita valdi,
eins og t.d. þegar þær endur-
klæða börnin á morgnana áður
en þau fara á barnaheimilið, af
því faðirinn hefur ekki verið
nógu smart í fatavali.
Eða þegar þær velja gardín-
ur fyrir alla glugga og ráða öllu
mynda- og styttuvali og láta
karlinn síðan elta sig um alla
íbúð með hamarinn í annarri
höndinni, tilbúinn að negla þeg-
ar kalhð kemur. Öfgar karl-
manna birtast helst í vinnufíkn
og íjarvistum frá heimili og íjöl-
skyldu og svo í taumlausri
vímuefnanotkun. Þeir álíta
vinnuna upphaf og endi
alls,jafnvel þótt það sé marg-
sannað að óhóíleg viðvera á
vinnustað skili hvorki meiri af-
köstum né auki framleiðni.
Að gefast upp
Oft haldast þessar tvær fíknir
kyrfilega í hendur og bitna að
lokum á hjónabandi og fjöl-
skyldu með þeim afleiðingum
að konan fer og karlmaðurinn
situr eftir í sorg, tengslalaus við
börn sín og vini, sem konan
hefur oftast séð um að rækta.
Þá er bara eitt eftir; að gefast
upp og láta sér segjast, taka
nýja stefnu eða flýja á enn
meiri hraða inn í verkefni og
vinnu og lausbeislað raðkynlíf,
þar sem tveir líkamar snertast,
en ekki tvær sálir. Lokast inni í
heimi einsemdar og kvíða.
Karlímyndin, karlhlutverkið,
karlfyrirmyndin, allt er þetta til
umræðu eftir að hefðbundið
hlutverk kvenna breyttist með
þjóðfélagsbyltingu markaðsafl-
anna eftir stríðslok. Hefðbundið
hlutverk karla sem fyrirvinna
fjölskyldu og heimilis er að
renna sitt skeið á enda, jafnvel
þótt langt sé í launajafnrétti
kynjanna. Karlar þurfa því ekki
síður en konur að endurskoða
stöðu sína. Þeir geta ekki afsak-
að sig með því að konur og ný-
fengið frelsi þeirra hafi ruglað
þá í ríminu. Ef þeir vilja öðlast
öryggi sitt á nýjan leik, hætta
að vera sakbitna kynið, þá
þurfa þeir að vera tilbúnir að
láta vanþroskuðu gæjana hía á
sig, því þeir eiga líka eftir að
S0G6I
/y/0/? //&.DOÆÐO /&
Sigurður Svavarsson var einn þeirra sem krunkaði í Borgarleikhúsinu um
stöðu karlmannsins.
koma með skottið milli lapp-
anna þegar enginn er eftir til
að leggja í einelti. Þeir þurfa
líka að þora að missa niðrum
sig, hætta að leika gáfumanna-
leikinn, setja upp asnaeyrun
um stund og hlusta á þá sem
eru búnir að ganga í gegnum
þetta allt og hafa engu að tapa
lengur. Lokaður herpingur og
barnaleg þrákelkni víkur þá
vonandi fyrir opnum örmum og
nýju frelsi.
Sighvatur í framsókn?
Fjölmiðlasameining er
nafngiftin sem Margrét
Frímannsdóttir gaf sam-
einingarfrumkvæði Sighvats
Björgvinssonar, sem fram kom
á sameiginlegum
fundi á Akureyri
um helgina. Mar-
grét benti á að
Sighvatur nefndi
málið ekki við sig
áður en hann
tilkynnti landslýð
um sameiningar-
áformin. Af því
dregur hún þá
ályktun að málið
hafi verið útbúið
fyrir fjölmiðla
fyrst og fremst
og í einhverri alþjóðlegri sig-
urvímu eftir kosningarnar í
Bretlandi. Garri hefur hins
vegar trú á því að það sé engin
tilviljun að Sighvatur hafi ekki
nefnt málið við Margréti áður
en hann kom fram með þessar
hugmyndir.
Tesurnar
í fyrsta lagi er ótrúlegt að Sig-
hvatur fari að deila sviðsljós-
inu með Allaböllum eftir að
hafa eytt öllum þessum tíma í
að upphugsa heilar tíu tesur
um sameiningu. Miklu eðli-
legra er að hann baði sig fyrst
upp úr kastljósinu um stund
og njóti þess að menn tali um
„tíu tesur Sighvatar“ af svip-
aðri andakt og marxistar töl-
uðu um „tesur Feuerbachs". í
annan stað er það allsendis
óvíst að Sighvatur sé að tala
við kommana þó hann láti
raunar líta svo út. Garra sýnist
á þessum tíu tesum hans sem
birtust hér í Degi Tímanum í
gær að hann gæti allt eins ver-
ið að tala við Framsókn-
arflokkinn eins og Allaballa.
Sighvatur er svo uppfullur af
Blairískum frjálslyndishug-
myndum að það það jaðrar við
að hann sé að verða liberal
demokrat frekar en sósíal
demókrat! Framsókn hefur
einmitt stillt sér upp á liberal
línunni í pólitík þannig að ef
fúkyrðin um helmingaílokka-
skiptastjórnina í upphafi og
lok ræðu hans eru tekin sem
stjórnarandstöðu- rethoric, þá
ættu tesurnar að höfða mjög
sterkt til gamal-
gróinna fram-
sóknarmanna.
Og Garri fær
raunar ekki bet-
ur séð en að Sig-
hvatur sé hrein-
lega orðinn hálf-
gerður fram-
sóknarmaður.
Það getur varla
verið tilviljun að
Sighvatur minn-
ist ekkert á það
hver eigi ísland
eða nauðsyn
þess að landið verði eitt kjör-
dæmi.
Það sem ekki er
Hann talar heldur ekkert um
landbúnaðarmálin, sem lengi
vel hafa markað krötum sér-
stöðu m.a. gagnvart framsókn.
Hann er líka orðin óttalega
þokukenndur í Evrópumálun-
um og ætti í raun miklu meiri
samleið með Ifalldóri Ásgríms
en þeim Svavari og Hjörleifi.
Sighvatur talar íjálglega um
umhverfismál, neytendamál,
einkavæðingu ríkisfyrirtækja
o.íl. o.íl., sem auðveldlega gæti
verið tekið upp úr kosninga-
stefnuskrá framsóknarflokks-
ins. Hann vill örva „erlenda
íjárfestingu", „sveigjanlegan
vinnumarkað, stöðugleika og
blandað hagkerfi", alveg eins
og vinur hans Finnur Ingólfs-
son. Það er því kannski ekki
nema von að ýmsir framsókn-
armenn hafi tekið kipp í gær
og spurt hvort Sighvatur væri
að koma í ílokkinn!
Það er aðeins í auðlinda-
skattinum sem Sighvatur vill
leggja á, að framsóknarmenn
eru á öndverðum meiði. Slíkt
er þó ágreiningsmál í fram-
sókn lika að því er Garra skilst
þannig að minna má þetta nú
ekki vera. Garri.