Dagblaðið Vísir - DV - 16.01.1982, Blaðsíða 13

DV-HELGARBLAÐ. LAUGARDAGUR 16. JANÚAR 1982.
Libýsku hermennirnir yfirgefa Svíþjóö með litlum fyrirvara.
Svíþjóð:
I ÍDVI IMCIiyIDIIID
LIDvUmtNrlllfNllf
FENGU EKKIAÐ
LÆRA Á ELDFLAUGAR
Fyrir nokkrum dögum yfirgáfu 96
ungir Líbýumenn bæinn Váxjö í Suð-
ur-Sviþjóð í svo miklum fiýti að þeim
gafst ekki tími til að koma vasapen-
ingum sínum í lóg, u.þ.b. 10.000 ísl.
krónum á mann. Af þeim ástæðum
töfðust þeir á Sturup flugvelli þar
sem þeir urðu að kaupa sér býsn af
súkkulaði og tóbaki til að þurfa ekki
að skila af sér sænskum krónum til
gjaldeyrisyfirvalda á staðnum. Að
bví loknu var þeim fylgt út i flugvél
sem Ghaddaft ofursti hafði sent eftir
þeim. Þannig var til lykta leitt, — eða
næstum því, — hið svokallaða Telub
mál eða hneyksli, eftir þvi hvernig
rnenn líta á silfrið.
Telub heitir risastórt rikisfyrirtæki
sem m.a. sér um tæknilega þjálfun
sérfræðinga sænska hersins i raf-
magnsfræðum ýmiss konar, radar-
tækni og i meðhöndlun eldflauga,
auk þess sem Telub hefur á hendi
kennslu rikisstarfsmanna i tölvu-
fræðtim.
Skólahús með bæna-
imottum
Snemma á árinu 1977 sótti Líbýu-
riki mjög fast að fá að senda 100
Libýumenn til 4 ára náms hjá
Telub, sem Itefur á sér mjög gott orð
á sínu sviði, og buðu fyrirtækinu
miklar fjárhæðir. Santningur Líbýu-
manna og Telub hefur enn ekki verið
gerður opinber, en kunnugir segja að
um mörg hundruð milljónir sænskra
króna hafi verið að ræða. Alltént er í
þeim samningi kveðið svo á urn að
eftir þriggja ára almennt nám í
tæknifræðum og tungumálum skuli
Libýumennirnir fá þjálfun i ýmissi
hernaöartækni, m.a. beitingu radars
og eldflauga.
Frá upphafi var augljóst að þessi
viðskipti við Líbýu voru Telub mikið
metnaðarmál, m.a. byggði fyrirtækið
sérstakt skólahúsnæði fyrir Líbýu-
mennina, sérsniðið að þeirra þörfum
og innihélt t.a.m. bænamottur.
En ekki leið á löngu uns þessi við-
skipti komust í hámæli og þá varð
mönnum spurn: Er það ekki óviö-
kunnanlegt að hlutlaust riki eins og
Svíþjóð skuli vera mcð hermenn frá
ríki á borð við Libýu í þjálfun, þar
sem einræði ríkir og hermdarverka-
menn cru skólaðir í ýmsum fólsku-
brögðum? Þcssa spurningu lagði sið-
degisblaðið Expressen fyrir þjóðina í
deseinber 1979.
Leitað blórabögguls
Af viðbrögðum annarra fjölmiðla,
svo og almennings, mátti ráða að Sví-
um fannst sér gróflega misboðið með
þessu samstarfi við stjórn Ghaddafis
og hófst þá annar þáttur málsins, þ.e.
leitin að einhverju blóraböggli.
Höfðu opinberir starfsmenn, allt upp
I ráðherra, vitandi vits eða í hugsun-
arleysi, gengið til samninga um að
þjálfa Libýumennina í herfræðum?
Fyrir lágu skýrsiur um það að for-
stjóri Telub, Benkt Dahlberg, hafði í
árslok 1977 haft samband við utan-
ríkisráðuneytið vegna þessara samn-
inga og beðið það álits. í framhaldi
af því fékk ráðuneytið skýrslu um þá
rpenntun sem veita átti Libýumönn-
unum, frá þáverandi sendiherra Svía
i Libýu, Bengt Holmqvist.
En þáverandi utanrikisráðherra.
Aðalsteinn Ingólfsson
Karin Söder þvertók fyrir að hafa
fengið upplýsingar uin að Libýu-
mennina ætti m.a. að þjálfa i hern-
aði í Telub. Varnarmálaráðherrann í
þá tíð, Eric Krönmark, viðurkenndi
þó að honum hafi verið kunnugt um
að þessir nemendur væru hermenn og
að honum hafi þótt hálfgerð ólykt af
þessu öllu. Síðar kom í ljós að hin
borgaralega rikisstjórn, sem kom til
valda í Svíþjóð árið 1978. hafði reynt
að stoppa kennsluna í Telub, en fann
enga lagabókastafi sem dugðutilþess
arna.
Margir fengu bágt
fyrir
Eftir uppljóstrun Expressen i
desember 1979 upphófst svo mikið
orðaskak I sænska þinginu að ráða-
menn voru krafnirsvara fyrir alvöru.
Um stund gekk málið fyrir sig eins
og í Litlu gulu hænunni, allir sögðu
„ekki ég” og tveir ráöherrar héldu
því purkunarlaust fram að menntun
Libýumannanna væri almenns eðlis
og ótengd hernaði. Þetta voru við-
skiptaráðherrann Staffan Burenstam
Linder og iðnaðarráðherrann Nils G.
Ásling.
Fyrir tæpu ári neyddist stjórn
Telub loks til að viðurkenna að hluti
af námí Líbýumannanna væri hern-
aðarlegs eðlis og lét þá ríkisstjórnin
aila lagabókstafi lönd og leið og
stöðvaði kennslu i öllu sem viðkom
þeim fræðum. Hins vegar fengu
Líbýumenn áfram að stunda sitt al-
menna nám. Nokkrir háttsettir
stjórnmálamenn fengu bágt fyrir
frammistöðu sína. Forstjóri Telub,
Dahlberg, neyddist til að segja af sér,
svo og Staffan Burenstam Linder,
sem talinn er hafa afvegaleitt þingið,
fjölmiðla og almenning með mál-
ingi sínum. Vantrauststillaga kom
fram i þinginu á þau Karin Söder og
Eric Krönmark, en þau sluppu fyrir
horn þar sem tveir þingmenn
kommúnista, Jörn Svensson og Os-
v.'ald Söderqvist, greiddu atkvæði
með borgaraflokkunum við af-
greiðslu tillögunnai. A sama þingi
voru svo samin og samþykkt lög sem
koma eiga í veg fyrir að svona nokk-
uð geti gerst í Svíþjóð á nýjan leik.
Líbýumenn þráast við
En þótt rikisstjórnin tæki formlega
fyrir nám Libýumannanna í hernað-
arlegum fræðum þann 12. febrúar i
fyrra, var eftir að greiða úr þeirri
flækju sem fylgdi í kjölfarið.
Fulltrúar Líbýustjórnar stóðu á því
fastaren lótunum að Telub yrði að
standa við gerðan samning út i ystu
æsar og ef stöðva ætti kennsluna eftir
tvö ár, væri um gróft samningsbrot
að ræða. í rúmlega tíu mánuði stóð
samningsþóf Telub fyrirtækjanna og
Libýustjórnar yfir, þar sem fulltrúar
Telub fyrirtækjanna báðust m.a. for-
láts og sögðu að þetta hefði allt verið
rnistök, samkvæmt sænskum lögum
mættu þeir hvorki flytja út hernaðar-
þekkingu né vopn. Það mætti vist
ekki bjóða hinum líbýsku nemendum
frekari fræðslu i almennum tækni-
fræðum í staðinn? En Líbýustjórn
gaf sig ekki-, vildi fá kennslu í notkun
eldflauga, gervihnatta og tövlubún-
aðar i hernaði og engar refjar. .
Von á skaðabóta-
kröfum
Þar með sigldi málið í strand. Með
aðeins nokkurra daga fyrirvara til-
kynntu Líbýumenn sænsku stjórn-
inni að þeir ætluðu að kalla hermenn
sína til baka. Víst er að margir Svíar
önduðu léttar við þessar málalyktir,
en þó er eins víst að léttir Telub og
ríkisins hefur verið kvíða blandinn. I
hinum umdeilda samningi við Líbýu-
mennina stendur nefnilega að verði
hann rofinn af öðrum hvorum aðila-
aum, skuli skaðabætur ákvarðaðar í
samræmi við íslömsk lög. Nú bíða
menn hér i Sviþjóð eftir því að fá i
hausinn kröfu upp á marga tugi
milljóna króna.
En við skulum láta Olle Wástberg
þingmann hafa síðasta orðið, en
hann hefur manna mest barist fyrir
þvi að Libýumennirnir fengju ekki
kcnnslu i hernaði. Við brottför
Libýumannanna sagði hann: ,,Það er
mér mikill léttir að þessi fræðsla skuli
nú vera á enda. Það er niðurlæging
fyrir Svíþjóö að hér skuli hafa veriö
haldið uppi kennslu fyrir hermenn
þjóðar sem hefur hermdarverk á
stefnuskrá sinni. Sænskt rikisfyrir-
tæki hefði aldrei átt að gera formleg-
an samning um nokkurn skapaðan
hlut við hættulega einræðisstjórn á
borðvið Libýu.”
AI/Lundl
(Heimildir: Sydsvenska
Kxpressen o.fl.)
Gleraugu
voru tekin í misgripum í Suðurverí
(líklega Kjötbúð Suðurvers) núna um áramótin. Þeir sem
sakna gleraugnanna sinna vinsamlega vitji þeirra á aug-
lýsingadeild DV, Síðumúla 8.
AUGLÝSING
Staða við lagmetisrannsóknir er laus til umsóknar.
Nauðsynlegt er að umsækjandi hafi háskólapróf í mat-
vælafræði eða hliðstæða menntun. Staðan verður veitt
frá og með 1. maí 1982, en umsóknir þurfa að hafa
borist stofnuninni, að Skúlagötu 4, Reykjavík, eigi síðar
en 15. febrúar 1982.
Rannsóknastofnun fiskiðnaðarins.
N0RDISK
TEXTILTRIENNALE
1982-83
III. sýning Norrænnar vefjarlistar verður opnuð í listiðn-
aðarsafninu í Helsinki, Finnlandi, í sept. ’82. Síðan fer sýn-
ingin um öll hin Norðurlöndin.
Öllum þeim sem vinna að vefjarlist eða annarri textillist
er heimil þátttaka. Eingöngu verða tekin verk sem eru
unnin í listrænum tilgangi en ekki til fjöldaframleiðslu.
Þátttakendur mega ekki senda inn fleiri en tvö verk og
mega þau ekki vera eldri en þriggja ára.
Tryggingargjald er miðað við d.kr. 165,00.
Sérstök dómnefnd mun fjalla um verkin.
Innsendingartími er í júlí ’82. Nánar auglýst síðar.
ÍSLENZKI VINNUHÚPURINN:
Ásrún Kristjánsdóttir, s. 85174, Guðrún Gunnarsdótt-
ir, s. 19588, Sigurlaug Jóhanncsdóttir, s. 14662, og
Hildur Hákonardóttir, s. 99-2190.
BREIÐHOLTSBÚAR:
Kcnnsla hcfst mánudaginn 18. janúar.
Kcnnslugrcinar og kcnnslustaðir cru:
FELLAHELLIR
Mánudagar:
kl. 13.10—13.50 enskal
kl. 13.55—14.35 enska I, leikfimi I
kl. 14.40—15.20 enska II, leikfimi II
kl. 15.20—16.00 enska II
Miðvikudagar:
kl. 13.10—13.50 enskalll
kl. 13.55—14.35 enska III, leikfimi I
kl. 14.40—15.20 enska IV, leikfimi II
kl. 15.20—16.00 enska IV.
Kennslugjald, kr. 380, greiðist í fyrstu kennslustund.
BREIÐHOLTSSKÓLI
Mánudagar:
kl. 19.40—21.00 enska I, þýska I, barnafatasaumur
kl. 21.05—22.30 enska II, þýska II
Fimmtudagar:
kl. 19.40—21.00 enska III, fatasaumur
kl. 21.05—22.30 enska IV, fatasaumur
Kennslugjald, kr. 380, saumar: kr. 745, greiðist í fyrstu
kennslustund.
NÁMSFLOKKAR REYKJAVÍKUR
SÍMI 12992