Dagblaðið Vísir - DV - 27.02.1982, Blaðsíða 21

DV.—HELGARBLAÐ. LAUGARDAGUR 27. FEBRÚAR 1982
Ragnar T. Ámason varðvattír ann dyggitaga nótumar aó fyrstu óparunní sam satt var á svið á Íslandi.
DV-mynd E.Ó.
, ,Þótti stórvlrkl þá
rétt eins og nu”
— segir Ragnar T. Árnason sem söng aöalhlutverkiö íóperunni
„Jú, okkur þótti þetta auðvitað heil-
mikill viðburður að setja upp heila
óþeru, þar sem slíkt hafði ekki þekkzt
hér áður,” segir Ragnar T. Árnason,
fyrrverandi útvarpsþulur og heildsali,
sem lék stórt hlutverk í fyrstu óperu-
uppfærslunni.
„Flestir okkar karlmannanna höfðu
starfað í karlakórum eða verið virkir á
einhvern hátt í söngstarfsemi. Ég hafði
sungið með Kátum félögum, Arnór í
Fóstbræðrum og einhverjir okkar
höfðu nú sótt söngtíma. Helztu söng-
kennarar þeirra daga voru dr. Franz
Mixa, Sigurður Birkis og Pétur Jóns-
son, sem var með okkur í sýningunni.”
„Sigrún Magnúsdóttir hafði lika
sungið nokkuð mikið opinberlega og
einnig Ólavia Hjaltested, en til dæmis
Nína og Lárus sungu lítið. Enda var
söngmennt og sönglíf í þá daga ekki
mikið, miöað við það sem nú er. Þetta
voru því allt „amatörar” nema Pétur.”
„Æfingar stóðu í nokkra mánuði og
var ýmist æft í Hljómskálanum eða
Menntaskólahúsinu. Lokaæfingar
voru svo á sviðinu í Iðnó. Það kom
svolítið babb í bátinn, þegar verkið var
örðið fullæft. Þá herjaði mikil in-
fiúensa á bæinn og voru allar
skemmtanir og samkomur bannaðar.
Við urðum því að fresta sýningum um
nokkrar vikur vegna þess.”
„Þetta þótti held ég nokkurt stór-
Ragnar i sellóatriðinu, sem vaktí
míkla kátínu é eínni sýningunni
vegna óvænts óhapps.
virki á þessum tíma, rétt eins og nú, að
færa upp óperu og undirtektir voru
alls ekki svo slæmar. Gagnrýnendur
voru okkur þó ekki sérlega hliðhollir,
töldu ýmsu ábótavant, bæði í leik og
söng, enda varla við öðru að búast
svona í frumtilraun. En það var þó
ekkert til að draga úr áhuga á fleiri
uppfærslum, því óperur og óperettur
voru færðar upp reglulega í Iðnó i
nokkur ár á eftir.”
Ragnar var tvítugur að aldri þegar
Systirin frá Prag var færð upp. Fór
hann þar með aðalhlutverkið, söng
bassann herra Brumer, sem siðar brá
sér í gervi systurinnar.
„Þetta var mjög kostulega saga, ekta
ýkt komedía, ekki ósvipuð Frænku
Charlies. Hefur þetta sjálfsagt komið
áhorfendum misjafnlega fyrir augu og
eyru. Kannski sumum hafi þótt sagan
einum of hjákátleg, ég veit það ekki. ”
Þetta var frumraun okkar flestra á
sviði og vafalaust hefur margt
skemmtilegt gerzt, þó farið sé að
fyrnast yfir það núna. Ég man þó eftir
einu óhappaatviki sem olli mikilli
kátínu. Þannig var að i einu atriðinu
sat ég og lék á selló, auk þess sem ég
söng. Eða réttara sagt ég þóttist leika á
sellóið, en raunverulegu tónana fram-
leiddi Þórhallur Árnason á hljóðfæri
sitt niðri í hljómsveitargryfjunni. Svo
gerist það, þegar innlifun mín við selló-
leikinn slendur hvað hæst, að einn
strengunr.n slitnar og fellur á gólfið
með tilheyrandi braki og brestum. Tón-
arnir héldu auðvitað áfram að berast
frá Þórhalli niðri í gryfjunni, því hann
sá ekkert hvað gerðist uppi á sviðinu.
Ég beygði mig niður tók upp strenginn
og setti á sinn stað og hélt svo áfram
eins og ekkert hefði í skorizt. En áhorf-
endum þótti þetta mjög fyndið og var
mikið hlegið að tilburðum mínum.”
„Ég hélt áfram að syngja lengi eftir
þetta, tók reyndar þátt í flestum óper-
um og óperettum, sem færðar voru upp
næstu ár á eftir. Þá starfaði ég einnig
lengi með útvarpskórnum undir stjórn
dr. Róberts A. Ottóssonar. Sem göml-
um óperuunnanda og söngvara þykir
mér ákaflega gleðilegt að fylgjast með
því, hversu vegur ópemtónlistar er að
aukast hér á landi. Vona ég svo sannar-
lega að grundvöllur reynist áfram fyrir
þessari starfssemi og trúi reyndar varla
öðru, miðað við hinn mikla tónlistar-
áhuga íslendinga almennt,” segir
Ragnar T. Árnason að lokum.
99
„Vantaöi
alltaf
kvenfólk
til aö
syngja
— segir Þöra Borg
sem tók þátt
íæfingum
á óperunni
,,Ég tók nú reyndar ekki þátt í
sýningunum sjálfum, hljóp aðeins í
skarðið fyrir Ólavíu Hjaltested á loka-
æfingunum,” segir Þóra Borg leikkona
sem minnist fyrstu óperusýninganna
með mikilli ánægju.
„Þannig var að Ólavia veiktist
einmitt þegar búningaæfingar stóðu
yfir og myndirnar voru teknar. Ég
leysti hana þá af í eina viku og það
kostaði heilmikið tilstand. Þurfti ég
auðvitaö að læra alla söngvana og sótti
söngtíma sérstaklega í hádeginu til að
geta nú staðið mig í stykkinu.”
Mér fannst það dálitil synd að
þessari óperu skyldi ekki vera betur
tekið en raun varð á,” segir Þóra.
„Sýningin var ljóntandi skemmtileg og
tónlistin falleg. Og þeir sem tóku þátt í
henni stóðu sig margir hverjir frá-
bærlega.”
Þó að Þóra væri ekki með í þessu til-
tekna verki, tök hún þátt i mörgum
óperettum og söngleikjum sem á eftir
fylgdu. „Já, það varð oft að bjargast
við mig, þótt ég hefði hvorki mikla
rödd né þjálfun í sönglistinni. Það var
bara svo niikill hörgull á kvenfólki sem
vildi og gat sungið, að það varð að
grípa til þess sem næst stóð,” segir
hún.
Hún kvað bæjarbúa yfirleitt hafa
tekið óperu- og óperettuflutningi vel.
Mörg verkin hefðu fengið frábærar
undirtektir, „en kannski hefur verið
einhver vottur af snobbi gagnvart
„Systurinni frá Prag ” sem var ekki
mjög þekkt verk, þó það reyndist hið
skemmtilegasta í alla staði þegar til
kont,” segir Þóra að lokuni.
-JB.
SONG FYRSTU TONANA
ÍÍSLENZKRl ÓPERUSÝNINGU
— Arnór Halldórsson ffór með hlutverk þjónsins Kaspar
„Ég á víst heiðurinn af fyrstu
tónunum sem fluttir hafa verið á
óperusýningu hér,” segir Arnór
Halldórsson sem söng hlutverk
þjónsins Kaspars í sýningu Tónlistar-
félagsinsá „Systurinni frá Prag”.
„Ég kom fyrstur inn á sviðiðog söng
því fyrstu hljómana,” segir hann.
„Þetta var mér, og ég held öllum þeim
sem þátt tóku í sýningunni, ákaflega
skemmtilegt verkefni. Ætli ástæðan
fyrir minni þátttöku hafi ekki verið sú
að ég var á þessum tíma að læra söng
hjá dr. Franz Mixa sem stjórnaði
óperunni. Hann fékk mér þarna mitt
fyrsta einsöngshlutverk en hjá dr. Mbca
lærði ég sennilega í ein fimm ár.”
„Sýningar voru nú ekki mjög
margar, en ágætlega sóttar þær sem
haldnar voru. Ástæðan fyrir því hversu
snemma var hætt var, held ég, einkum
það að þeir sem að sýningunum stóðu
sáu fram á lítinn ágóða og vildu ekki
tefla f neina tvisýnu. Þetta kom reyndar
skýrar fram seinna þegar Bláa kápan
var sýnd. Þá náðist ekki alveg fullt hús
á tólftu sýningu og voru forráðamenn
þá á þvi að hún yrði sú síðasta. Við
sern lékum og sungum vildum hins
vegar ekki hætta og ákváðum að halda
áfram hvað sem tautaði og raulaði.
Endalokin urðu þau að Bláa kápan var
sýnd áfram fyrir fullu húsi, bæði hér í
Reykjavík og úti á landi, langt fram á
sumar.”
„Á þessum tíma fengu söngvarar og
leikarar ekkert greitt meðan á æfingum
stóð en aðeins ákveðna upphæð fyrir
hverja sýningu. Það var því lítið sem
kont í okkar hlut ef sýningar voru fáar,
þrátt fyrir margra mánaða vinnu á
undan. Gott dæmi er til dæmis þegar
Messías var fluttur á vegum Tónlistar-
félagsins nokkrum árum síðar. Þá tóku
þeir gamla Steindórssalinn á leigu en
hanntókumtvö þúsund manns í sæti.
Með þessu fengu þeir jafnmikið inn en
þurftu aðeins að greiða okkur fyrir eina
sýningu í stað þriggja til fjögurra ef
sungið hefði verið í Gamla bíói sem tók
miklu færri áheyrendur.”
Arnór tók þátt í flestum þeim óperu-
og óperettusýningum sem haldnar voru
á fjórða og fimmta áratugnum. Þá
hefur hann alla tíð verið virkur í
ýmsurn kórum og syngur til dæntis enn
með eldri félögum Fóstbræðra.
„Þegar Þjóðleikhúsið hóf óperu-
sýningar var komin ný kynslóð
söngvara svo við þessi eldri tókum þar
ckki þátt, nema kannski einstaka
sinnum í kórhlutverkum. Þetta hefur
allt saman breytzt mjög mikið og í dag
er allt annar svipur á þessu en var.
Söngvarar eru nú orðnir margreyndir
og langskólagengnir þegar þeir spreyta
sig og vonandi tekst að halda þessu
starfi þeirra, sent nú er hafið, gangand:
áfram.”
-JB
I
§

I
„Það varð stundum að notast við
mig," segir Þóra Borg leikkona.