Dagblaðið Vísir - DV - 18.08.1982, Blaðsíða 10

10
DV. MIÐVIKUDAGUR18. ÁGUST1982.
Útlönd Útlönd Útlönd Útlönd
Pakistan:
ZIA STEFNIR AÐ
ÍSLÖMSKU LÝÐVELDI
Zia-Ul Haq, einreölsherra í Pakist-
an. Stefnlr leynt og ljóst að ísiömsku
lýðveldi.
Zia-Ul Haq einræðisherra í Pakist-
an hefur lofað að innan árs muni
veröa kynntar hugmyndir um stjórn-
arhætti í Pakistan. Hann gaf ekki í
skyn aö hann myndi hverfa frá völd-
um í bráð.
Zia hélt ræðu á þjóöhátíöardag
Pakistans. Bjuggust sumir við því að
hann myndi tilkynna hvenær
borgaraleg ríkisstjórn myndi taka
við af herstjórninni sem fer með
völd.
Zia sagði í ræðunni að stjórn hans
hefði hleypt af stokkunum „ýmsum
íslömskum umbótum” í pakistönsku
þjóðfélagi síðan stjómin komst til
valda í hallarbyltingu fyrir fimm ár-
um. Hann sagði að enn væri mikið
ógert í þeim efnum.
„Ég mun kynna þjóðinni drög að
íslömsku stjórnunarkerfi fyrir næsta
sjálfstæðisafmæli hinn 14. ágúst
1983” sagði Zia í ræðu sinni.
Fimm ára stjórn hersins
Zia forseti komst til valda er her-
inn bylti lýðræðislega kjörinni stjóm
Zulifikar Ali Bhutto, forsætisráð-
herra. AIi Bhutto var sem kunnugt
er dæmdur til dauða fyrir aö taka
þátt í samsæri um að fremja pólitískt
morð. Sannanir gegn honum voru
mjög veikar að margra mati.
Zia hefur stungið upp á því að her-
inn hafi nokkurs konar yfirumsjón í
ríkisstjóm Pakistans í framtíðinni.
Kosningar verði óhlutbundnar, þ.e.
flokkar myndu ekki bjóða fram og
skilyrði til þess aö frambjóðandi
teldist hæfur væri aö hann gæti sann-
að að hann væri sannur trúmaður.
Hann hefur skipaö nokkrar nefndir
skipaðar trúarleiðtogum til að skila
tillögum um nýja tegund ríkisstjómar
í Pakistan sem byggi á íslömskum
reglum.
öll pólitísk starfsemi hefur veriö
bönnuð undanfarin þrjú ár og fjöl-
margir stjórnmálaleiðtogar í land-
inuemíhaldi.
Zia forseti lýsti yfir í ræðu sinni að
stríð skyldi hefja gegn spillingu í
landinu. Hann sagði að íslamskar
umbætur myndu hjálpa stjómvöld-
um við aö stjóma landinu.
Stjórnarandstaðan
hefur í hótunum
Ghulam Mustafa Jatoi, leiðtogi
Alþýðuflokks Pakistans, — sem var
flokkur Bhuttos — varaði Zia við því
að ef kosningar yrðu ekki haldnar hið
bráðasta myndi koma til átaka í
landinu.
Hann sagöi að f jöldinn fylkti sér á
bak við stjómmálamenn og kröfu
þeirra um að snúið verði aftur til
lýöræðislegra stjórnarhátta.
Búizt er við því aö Reagan forseti
muni ræða við Zia um hvenær
kosningar verði haldnar i Pakistan.
Zia mun fara í opinbera heimsókn til
Bandarikjanna í desember næstkom-
andi.
á.s.
GADDAFIÁ UNDIR HÖGG AÐ SÆKJA
— Lýbfa malar ekki lengur gull á olíusölu
Palestinumenn eru reiöir Gaddafi vegna gagnrýni hans 6 þá fyrir að sætta ykkur við skömm". Hór sjást Habbash, Arafat og Sharif, nokkrir
berjast ekki til síðasta manns i Beirút. „Fremjið frekar sjálfsmorð en af leiðtogum Palestinumanna með Gaddafi, er allt lák ilyndi.
Muammar Gaddafi, Lýbíu-
leiötogi, hefur um nokkurt skeiö
reynt að fegra ímynd sína í augum
heimsins en hann hefur veriö kunnur
sem stuðningsmaöur hryöjuverka.
Hann hefur stigiö í vænginn við
ýmis ríki Vestur-Evrópu og Arabíu.
Meðal annars kallað hermenn sína
til baka frá Chad og vingazt við
gamlan óvin: Hassan 2. konung
Marokkó. Hann ætlaöi aö nota sér
fund Einingarsamtaka Afríku sér til
framdráttar. En það gekk ekki.
Bæði í Mið-austurlöndum og Afríku
hefur Gaddafi slæmt orð á sér eftir
sem áður. Og samband hans við
Sovétríkin virðist vera að versna.
„Gaddafi er einangraðri en nokkru
sinni fyrr,” segir háttsettur evrópsk-
ur diplómat í Trípóli. „Það er varla
nokkur sem hann getur kallað vin.”
Minnkandi tekjur
af olíusölu
Rætur vanda Gaddafis liggja í
slæmu efnahagsástandi. Fjár-
streymi til landsins vegna olíusölu
minnkaði snarlega á síðasta ári og
síðan hafa Lýbíumenn átt í vök að
verjast.
I byrjun þessa árs var fram-
leiðslan um 500.000 tunnur á dag, en
árið 1981 var hún 1,7 milljón tunnur á
dag.
Til að snúa þessu við hefur Gaddafi
lækkaö verð á hráoliu og selur hana
nú á 2 dollurum lægra verði en OPEC
kveðuráum.
Á síðasta ári fengu Lýbíumenn 12
milljaröa dollara fyrir olíusölu en
reiknuðu með um 25 milljörðum
dala. Líklegt er talið aö þeir fái
aöeins 10 milljaröa á árinu 1982.
Dregið hefur veriö úr framkvæmd-
um mjög víöa vegna vandans, til
dæmis er litið lagt til framkvæmda á
höfninni í Tripolí.
Efnahagsástandiö hefur orðiö til
þess að samskipti við Sovétríkin hafa
versnað. Á síðasta ári hrósaöi
Brésnef Gaddafi fyrir aö vera
sannur félagi í baráttunni fyrir
frelsi.
Skuldir við
Sovétríkin
Enda þótt her Lýbíu sé aðeins
skipaður 55 þúsund mönnum, fá þeir
hrikalegar vopnasendingar á ári
hverju frá Sovétmönnum. Til dæmis
búa þeir yfir 2.600 skriðdrekum og
400herþotum.
Þeir kaupa hergögn frá Sovét-
mönnum fyrir 3—4 milljarða banda-
ríkjadala. Þeir skulda þeim um 1
milljarð. Gaddafi hefur beðið Sovét-
menn um greiðslufrest og hefur
stungið upp á því að Sovétmenn
fái olíu í staðinn fyrir hergögn.
En Sovétmönnum skortir erlendan
gjaldeyri rétt eins og Lýbíumenn.
„Það er greinilegt að það er viss
klofningur á milli austurblokkarinn-
ar og Lýbíu,” segir diplómat í
Trípolí. „Gaddafi getur ekki skilið af
hverju Sovétmenn eru ekki
sveigjanlegri, þar sem hann hefur
verið svo góður viðskiptavinur til
þessa. Lýbíumenneruöskureiðir.”
Diplómatar í Trípolí spá því að
versni samskipti ríkjanna enn,
muni Sovétmenn kalla heim 3000 ráö-
gj afa sem nú starf a í Lýbíu.
Samskipti
við Vesturlönd
Gaddafi hefur orðið enn minna
ágengt í því að vingast við Vestur-
Evrópu. Lönd eins og Italía og Bret-
land eru til í að höndla við Lýbíu en
vilja ekki nein diplómatisk sam-
skipti.
Ferð Gaddafis til Austurríkis fyrr
á þessu ári var misheppnuð og hann
frestaði ferð sem hann ætlaöi í til
Grikklands í kjölfarið.
Reagan-stjómin í Bandaríkjunum
kvartar ekki lengur og kveinar yfir
Gaddafi á hverjum degi, en samt
semáður er hún erfiður óvinur.
I marz-mánuði bannaöi Reagan
innflutning á lýbískri hráoliu. Eitt
sinn var lýbisk olía 6% af innflutn-
ingi til Bandaríkjanna.
Evrópskir diplómatar í Trípólí eru
sannfæröir um að slikar aðgerðir séu
mun árangursríkari en að gagnrýna
Gaddafi sífellt. „Þegar Gaddafi er
gagnrýndur opinberlega gerist hann
enn ósvífnari og hættulegri,” segir
evrópskur sendimaður, „ef menn
láta sem hann sé ekki til minnkar
þessi hætta.” Vinsældir Gaddafis í
þriðja heiminum eru einnig af skom-
um skammti. I Arabaheiminum
skaðaðist Gaddafi vegna ummæla
sinna að PLO ætti að „fremja sjálfs-
morð frekar en að sætta sig við
skömmina”.
Úgandastjórn æf
Samskipti hans við Afríku bötnuðu
ekki við það að í upphafi fundar
Einingasamtaka Afríku ásakaöi
Ugandastjórn Gaddafi um aö sjá
úgandískum skæruliðum fyrir vopn-
um. Oháðir aöilar hafa staðfest ásök-
un Uganda-stjórnar, en Lýbíumenn
neita því.
Gaddafi hefur einnig sent and-
stæðingum Siad Barre, Sómalíu-for-
seta vopn og einnig nýjum vini,
Jerry Rawlings í Ghana. En hann
hefur ekki lagt út í glæfraleg ævin-
týri á ný eins og í Chad.
Afrískur sérfræðingur segir: „Ef
Gaddafi getur keypt stjórnarbylt-
ingu, sem er honum að skapi, fyrir
nokkra milljónir dala, þá gerir hann
þaö. Hann vill það ekki eða getur
ekki eytt miklu fé þessa dagana til
þess aö framkvæma drauma sína.”
Og heima fyrir...
Heima fyrir er farið að bera á
skorti á ýmsum nauðsynjavörum
eins og ávöxtum og klósettpappír en
nægilegt framboð virðist vera á
lúxus-vamingi eins og sjónvarpi.
Erlendur verkamaður í Benghazi
segir. „Nýlega fengum við hvorki
kjöt né egg í þrjá mánuöi. Stundum
minntu biðraðimar mann á Austur-
Evrópu.”
Ibúamir eru vanir miklum lifsgæð-
um vegna olíugróðans. Því má telja
líklegt að þeir sætti sig illa við rým-
andi lífsgæði.
Samt sem áöur er ekki að sjá aö
nein veruleg andstaða sé gegn Gadd-
afi.
Og Gaddafi heldur áfram að reyna
að öðlast virðingu á alþjóðavett-
vangi. á.s.
Brósnefog Gaddafi: Svo virðist sem Sovótmenn sóu orðnir leiðir á Gaddafi.