Dagblaðið Vísir - DV - 09.09.1982, Síða 14

14
DV. FIMMTUDAGUR 9. SEPTEMBER1982.
SUBBUSKAPUR VIKI
FYRIR ATVINNUSTEFNU
Fyrir þremur árum, þ.e. í
kosningabaráttunni 1979, hafði ég
það á orði, að ekki væri bjart fram-
undan í atvinnumálum á Norður-
landi eystra, — einkum á Eyja-
fjarðarsvæðinu. Ég skaut þeim
rökum undir þetta álit mitt, að fátt
væri framundan af opinberum fram-
kvæmdum, — engar nýjar atvinnu-
greinar væru í burðarliðnum, —
erfiðleikar steðjuðu að landbúnaði og
rekstur SlS-verksmiðjanna og
Slippstöövarinnar væri síður en svo
tryggður. Þessi orð mín töldu póli-
tískir andstæðingar jaöra við land-
ráö. Einkum voru það Framsóknar-
menn, sem urðu viöskotaillir í
kjölfar þessara orða.
„Svartagallsraus"
Síðan þetta gerðist hefi ég látlaust
{ ræðu og riti hvatt til róttækra
aögerða. Einn Framsóknarmaöur
kailaði þessi hvatningarorð „svarta-
allsraus” á fjórðungsþingi á Húsa-
vík. Hann, eins og margir aðrir af
hans sauöahúsi, eru flæktir í þann
blekkingarvef, að Framsókn, SIS og
kaupfélögin geti leyst allan vanda í
atvinnumálum Norðlendinga. Sú trú
hefur t.d. verið landlæg á Akureyri,
aö SlS-verksmiðjurnar geti tekið við
mestum hluta þess nýja vinnuafls,
sem á atvinnumarkað kemur í náinni
framtíð. Þessi trú hefur skapað
„falskt atvinnuöryggi” á Akureyri
og hún hefur um leið dregið allan
mátt úr einstaklingum, sem ella
heföu haft þekkingu og dugnað til að
stofna til nýiðnaöar.
Einstaklingurinn
fái notið sín
Nú skyldi enginn taka orð mín svo,
að ég sé að gera lítið úr framtaki og
atvinnurekstri SIS á Akureyri. Mér
er fullljóst, hvers virði hann hefur
verið fyrir bæjarbúa á undanfömum
árum og áratugum. Eg gagnrýni
hins vegar þá blindu trú, sem menn
hafa haft á getu hreyfingarinnar til
aö leysa ÖU aðsteðjandi vandamál.
Eg gagnrýni einnig, ef þessi trú
veröur til þess að koma í veg fyrir
„að einstaklingar fái notið framtaks
síns, dugnaðar og ábyrgðar í því
skyni að tryggja eðlUega verðmæta-
sköpun í þágu þjóðarheUdarinnar”,
eins og orðrétt segir í stefnuskrá
Alþýðuflokksins. öflug samvinnu-
hreyfing er nauðsyn, en við hlið
hennar verður framtak einstaklings-
ins að fá að njóta sín. EðlUeg þróun
og efUng kaupfélaganna og SlS er af
hinu góða, en gleypugangur og
útþenslustefna í anda „auövalds” er
afhinuiUa.
Láta hræða sig
Hið „falska atvinnuöryggi”, sem
' ég nefndi fyrr, hefur valdið því, að
forystumenn á Akureyri hafa flotið
sofandi aö gamla feigðarósnum og
vakna nú upp með andfælum, þegar
viðvörunarorðin breytast í kaldan
raunveruleika. — Þeir hafa látið
örfáa einstakUnga hræða sig frá því
að taka til alvarlegrar athugunar
möguleika á nýiðnaöi í tengslum við
ný og öflug orkuver. Á svipaðan hátt
létu Norðlendingar örfáa menn
skjóta sér skelk í bringu og koma í
veg fyrir hagkvæmustu framleiðslu
raforku, sem nú er fyrir hendi á
landinu, þ.e. stækkun Laxárvirkjun-
ar.
Aftarlega
á merinni
Það er spá mín, að verði ekki
breyting á því framtaksleysi, sem
nánast hefur verið landlægt hjá
bæjaryfirvöldum Akureyrar (SIS
bjargar!), þá verði Akureyringar
aftariega á merinni í tengslum við
þau nýiðnaðaráform, sem uppi eru.
— Eg vil minna á framtak Húsvík-
inga í sambandi við pappírsverk-
smiðju og opinn hug þeirra gagnvart
iðnaði almennt. Þeir hafa ekki búið
við „öryggi” SlS-verksmiðja. — Þá
sakar ekki að minna á snaggaraleg
viðbrögö Austfirðinga gagnvart
raforkuframkvæmdum og nýiðnaði,
— eða áhuga á Norðurlandi vestra og
á Suðurlandi á öflugri atvinnuupp-
byggingu. Og ég spyr lesendur
þessarar greinar: ,4Iver hafa verið
Kjallarinn
Ámi Gunnarsson
viðbrögð núverandi bæjarstjómar á
Akureyri?”
Dökk mynd
Þó er rétt að geta þess sem vel er
gert. Atvinnumálanefnd Akureyrar
hélt fund meö þingmönnum kjör-
dæmisins fyrir nokkru. Þar var
dregin upp svört og óhugnanleg
mynd af ástandi og horfum, ekki
bara í byggingariðnaði, heldur og
hjá SlS-verksmiðjunum, í Slippstöð-
iiyii og jafnvel hjá frystihúsinu. Sú
lýsing verður ekki rakin hér að sinni,
en auðvitað eiga Akureyringar fullan
rétt á að fá vitneskju um stöðu mála.
Láglaunasvæði
Ég gat þess að viðvörunarorð mín
hefðu verið kölluð svartagallsraus.
Ekki urðu viðbrögð Framsóknar-
manna kraftminni á ráðstefnu
Fjórðungssambands Norðurlands
fyrir nokkrum misserum, þegar ég
lýsti þeirri skoöun minni, aö Akur-
eyri væri í raun láglaunasvæði, m.a.
vegna samsetningar á vinnuafli, þ.e.
hve margir tækju laun samkvæmt
töxtum iðju-fólks og Verkamanna-
sambandsins. Á þeirri sömu
ráöstefnu benti ég á, aö samkvæmt
niðurstöðum í könnun
Framkvæmdastofnunar yrði að
skapa nokkur þúsund ný atvinnu-
tækifæri í iönaði á Norðurlandi á
næsta áratug. Yrði það ekki gert,
væri stórhætta á því, að ungt fólk [
flyttist í burtu til annarra staða.
Þetta var auövitað bull og þvaður í |
krata-þingmanni.
öfug byggða-
stefna
Eða eru menn búnir að gleyma i
viðbrögðum Framsóknar fyrir
síöustu sveitarstjórnarkosningar,
þegar Alþýðuflokkurinn á Akureyri
gerði atvinnumálin að höfuöbaráttu-
máli kosninganna? Þá tókst
Framsókn enn á ný að bregða huliðs-
hjálmi yfir vandann. En nú verður
það ekki gert lengur. Og atvinnumál
Akureyrar verða ekki leyst með því
að gera höfuðstað Norðurlands að
enn meiri skólabæ en hann er nú. Og
þau verða heldur ekki leyst með
þeirri öfugu byggðarstefnu, sem
hlutfallslega hefur veitt margfalt
meira fjármgni til annarra byggðar-
laga en t.d. Akureyrar og Húsavíkur.
Eða kannski aö við eigum eftir að
lifa annan „framsóknaráratug” með
öf ug um f ormerkj um!
Þolir enga
bið!
Ef erfiðleikar í atvinnulífi Akur-
eyringa og Eyfirðinga almennt eiga
ekki að verða margfaldir á við það,
sem nú er fyrirsjáanlegt, veröa
ábyrgir menn aö setjast niður og
fastmóta atvinnumálastefnu fyrir
svæðið. — Hún verður að taka til
fullnýtingar sjávarafla, lífefna-
iðnaðar, fiskræktar, fullvinnslu
hverskonar hráefna, orkufreks
iðnaðar, innlendrar skipasmíði og
svo mætti lengi telja. Málið þolir
enga bið. Þennan vanda leysa
Framsóknarmenn ekki einir, né SlS,
né kaupfélögin, né orðmargir menn á
fjórðungsþingum. — Nú dugar
ekkert annað en breið samstaða. —
Subbuskapur margra fyrirgreiðslu-
pólitíkusa verður aö víkja fyrir
öðrum og veigameiri verkefnum.
Árni Gunnarsson
alþingismaður.
Kjallarinn
Bragi Sigurjónsson
Núverandi ríkisstjórn hefir í raun
mistekist allt sem hún lofaði við upp-
haf sitt að gera. I dag stendur hún
yfir miklu óhagstæðara þjóðarbúi en
hún tók við og hinn faldi eldur ósam-
lyndis er að éta sundur innviði
hennar. Sjálfsagt er að viðurkenna
að stjórnin hefir oröið fyrir ytri
óviðráðanlegum skakkaföllum en
sundurlyndi og skortur á röggsemi
hefir borið óhæfni hennar í sér frá
upphafi sem og það aö hún var aldrei
stofnuð með þjóðarheill að marki,
heldur reist á flokkarefskák og
persónulegum metnaðarútreikning-
um.
Lán hennar í áláni hefir verið að
stjórnarandstaðan hefir verið svo
óbilgjörn að almenningur hefir ekki
litið á hana sem trúveröuga. Þar
hafa líka flokkshagsmunir og
persónulegir útreikningar setið
hærra en hugsun um þjóðarheill. Sú
stjómarandstaöa er blind sem ekki
tekur undir og viðurkennir hjá stjórn
sem rétt og vel er gert og sú stjómar-
andstaða er óskynsamleg sem ekki
tekur skýrt og skorinort fram, hvað
hún telur rétt að gera, þegar hún
gagnrýnir rangar stjórnaraðgerðir.
Þetta er ósiður sem alltof lengi hefir
tíðkast í íslensku stjórnmálalifi af
öllum flokkum en er brýn þörf að
linni því að hann brýtur niður
þingræðið.
Patt
I dag stöndum við frammi fyrir
„Subbuskapur margra fyrirgreiðslupóli-
™ tíkusa verður að víkja fyrir öðrum og
veigameiri verkefnum”, segir Árni Gunnars-
son um atvinnuástandið á Eyjafjarðarsvæðinu.
ANTIHETJUTENÓR
Söngur Torsteins Föllinger í Norrœna húsinu 2.
september.
Undirleikari: Jónas Ingimundarson.
Á efnisskró: Söngvar um ástir og strfð.
Varla gat það svo fariö að Torstein
Föllinger kæmi eina ferðina enn til
Islands án þess að láta í sér heyra á
söngpalli. Hann stóð líka í húsinu
fagra í Vatnsmýrinni og söng fyrir
hjörð áheyrenda á fimmtudags-
kvöld.
Að sönglistin sé
einungis afleggjari
Víst var það skemmtilegt að virða
fyrir sér áheyrendahópinn þar vest-
ur frá og einhverjum kynni aö hafa
dottið í hug, ífyrstu, að nú hefði hann
álpast inn á fyrirlestur um leiklist í
stað tónleika. En tónleikar voru það
og enginn beinn leiklistarfyrirlestur í
Norræna húsinu þetta kvöldið.
Smám saman fór ég nú samt að velta
því fyrir mér hvort Torstein Fölling-
er væri ekki með söng sínum aö
reyna að innræta manni þá skoðun
aö sönglistin sé ekki annað og meira
en afleggjari af leiklistinni.
Léttvægt
vandamál, tæknin
Torvelt mundi reynast að aðskilja
söngvarann og leikarann Torstein
Föllinger. Hann er frábær „mimi-
ker” og hvaö eftir annað lokar
maður augunum til að sannreyna að
túikun hans byggist ekki á mimik
mestan part. Og þá upplifir maður
það að hlýða á hið sjaldgæfa fyrir-
brigði — góðan leikara sem kann að
syngja. Tækni, jafnt í söng sem leik,
virðist herra Föllinger álíka léttvægt
vandamál og Baldri Georgs að
stokka spil.
Og hvað gerir nú svona galdrakarl,
sem allt kann og getur og einhvern
tíma hefur verið gríðarefnilegur
hetjutenór en röddin farin að síga, á
Tónlist
Eyjólfur Melsted j
tónleikum? — Syngur ljóðsöngva og
aríur eftir kúnstarinnar reglum,
skyldi maður ætla. En svo er nú
aldeilis ekki, heldur var manni boðið
upp á einhverja hressilegustu niður-
rifskómedíu sönglistarinnar sem um
getur. Söngskráin huggulegt kraðak
af sænskum vísum, söngvum
Brechts í laggerðum bæði Eisslers og
Weils, frönskum chansons, Vínar-
ljóðum, Tom Lehrer-vísum og
Mozart-aríum.
Grenjadýr og
Leporello á kabarett
Fyrsta hrollinn fékk maður þegar
hann fór með Grenjadýrin og þar
hikaði Jónas, lái honum hver sem
vill, að þurfa aö kasta frá sér öllum
viðteknum túlkunarhugmyndum og
spila þennan margfræga ljóðsöng í
ekta kabarettstíl. En Jónas yfirvann
vald hefðarinnar og fylgdi upp frá
því vel eftir útúrsnúningsstíl söngv-
arans og lyfti undir með honum á
köflum. Hæst var reitt til höggs í
Aríu Loporellos þar sem upp eru
taldar þær sem Don Giovanni hefur
flekað. Og ljóslifandi sér maður fyrir
sér aUar þúsund og þrjár — ekki á
Spáni, heldur í dimmum portum
skuggahverfa stórborganna og vafa-
mál hver flekar hvern.
Svona háttalag geta fáir leyft sér.
Ef maðurinn gerði þetta á óperusviði
ynni hann sér inn hýðingu fyrir
kirkjudyrum næsta sunnudag. En
Torstein FöUinger tUheyrir þeim fá-
menna hópi manna, sem bæði kunna
og geta nógu mikið tU að leyfa sér
það. Er hann þar í góðum kunningja-
hópi manna eins og Qualtingers,
Bronners og Wehle.
Einn þáttur í söng þessa „anti-
hetjutenórs” var þó af öðrum toga.
Meðferð hans á Brecht. Hann blæs
ferskum andvara inn um lokaða
glugga hinnar stööluðu þýsku
Brechttúlkunar sem jafnvel hefur
náð að líta leik manna hér norður við
dumbshaf.
EM.