Dagblaðið Vísir - DV - 08.10.1982, Qupperneq 14

14
Spurningin
Kaupirðu oft hljómplöt-
ur?
öm Guðmundsson nemi: Nei, ekkioft.
Maður er í skóla og hefur því alls ekki
efni á að kaupa þær. Læt mér því duga
að hlusta á útvarpiö og kanann.
Birgir Björasson nemi: Nei, ég geri
það nú ekki. Kaupi fyrst og fremst plöt-
ur ef þær eru á útsölu og ef einhverjar
sérstaklega góðar hafa komið út. Áttu
góðar græjur? Nei, það get ég ekki
sagt.
Inga Ólafsdóttir meinatæknir: Nei,
plötur eru orðnar svo dýrar að maöur
hefur ekki efni á að kaupa þær. Verður
bara aö láta útvarpiö duga, eöa spiia
gömlu plöturnar.
Birgir Hermannsson framkvæmda-
stjóri: Nei, mjög sjaldan. Læt bömin
sjá um þetta. En þau kaupa mikið af
plötum. Finnst þér plötur dýrar? Hef
ekki hugmynd um hvaö þær kosta.
Ómar Friðþjófsson: Nei, þaö geri ég
ekki, til þess eru þær allt of dýrar.
Kaupi hins vegar nokkrar þegar ég er
erlendis, enda er verðmunurinn mikill.
Nú, ef einhver sérstaklega góð kemur
á markaðinn slær maður til og fær sér
hana.
Hulda Ragnarsdóttir húsmóðir: Nei,
mjög sjaldan. Læt manninn minn um
það. Hann safnar plötum og kaupir því
talsvert af þeim. Finnst þér þær dýr-,
ar? Já, þær eru það frekar.
DV. FÖSTUDAGUR 8. OKTOBER1982.
Lesendur Lesendur Lesendur Lesendur
Vísvitandi flúormengun
drykkjarvatns óverjandi
Þjóðverjar banna
flúorblöndun
drykkjarvatns
. Eitthvað það voöalegasta, í sam-
bandi við það aö flúorblanda
drykkjarvatnið, eru mistökin sem
alltaf er hætta á aö eigi sér stað. Ef
t.d. of stór skammtur er óvart látinn
1 vatnið er viðbúið að afleiöingamar
verði alvarlegar.
Nokkrar þjóðir í Evrópu banna
blöndun flúors í drykkjarvatn, þar á
meðal Þjóðverjar. Við ættum að fara
að dæmi þeirra.
Getur það verið að ráðamenn hér,
svo sem heilbrigðisráðherra, land-
læknir og aörir yfirmenn heilbrigðis-
mála, ætli aö hundsa allar neikvæðar
fréttir af þessu efni? Það er ekki eins
og fólk geti ekki orðið sér úti um það
á mjög auöveldan hátt ef það endi-
lega vill.
Ég vil þakka þeim, sem hafa látið í
sér heyra og varað við flúorblöndun
drykkjarvatns, svo sem Sigurði
Herlufsen. Hann skrifaði mjög
góöan pistil í DV 21. september sl.
Sérstaklega vil ég þakka prófessor
Þorkeli Jóhannessyni sem skrifaði
fyrir hönd kennara í eiturefnafræöi
við læknadeild Háskóla Islands
(Morgunblaðið 28. september sl.).
Þetta er stórmál sem við eigum aö
láta okkur varða barnanna okkar
vegna. Þeirra er framtíðin. Því eiga
að vera takmörk sett hvað ráða-
menn, hverju sinni, geta leyft sér að
gera, án þess að til þjóöaratkvæða-
greiðslu komi.
— hugsum um neikvæðu hliðamar

„Æskilegt flúormagn'
í drykkjarvatni ekki
forsenda tannheilbrigðis
Hr. riLsljóri.
Negna skrifa i Morgunhlaðinu
undanfarið um flúor og tann-
skemmdir þýkir kennurum i
eiturefnafneði i Iteknadeild rétt að
beiðast hirtingar á niðurlagi þe.ss
kennslugagns, er fjallar um flússjru
og flúorið og notað er viA kennslu
la'knanema á 3. nám.sári.
\ irðingarfyllst,
Þorkell Jóhannesson
Leysanlet; flúoríö frásogast vel
frá meltintcarveRÍ. Flúoríð dreifast
um allan vatnsfasa likamans og
koma fyrir i ollum liffærum. Flú-
orið safnast i bein og tennur og að
nokkru leyti í skjaldkirtil. í þess-
um liffærum, einkum beinum, er
því meiri flúor en í oðrum líffær-
um. Magn flúors í beinum eykst
með aldrinum. Flúoríð skiljast út
' með gaukulsíun, en eru að lang-
mestu leyti (90% eða meira)
nokkurri hættu fyrir umtalsverð-
um flúorskemmdum, enda þótt
styrkt flúoríða i vatni væri ein-
ungis á bilinu 1,0—1,5 mg/1.
Kannsóknir benda og til, að svo sé
einnig í raun.
Með því að flúortekja er fyrst og
fremst likleg til þess að gagna
iKirnum og ungmennum, hefur
viða verið farin sú leið að gefa
hornum og ungmennum flúor i
formi taflna. Venjulega eru notað-
ar Tabl. natrii fluorid 0,55 mg, er
hafa að geyma ca. 25 mg af fiúor-
íði. Venjulegur skammtur er á bil-
inu 1—3 tóflur á dag eftir aldri.
Telja verður þessa leið mun væn-
legri en auka flúoríði í vatn og
raunar fullkomlega réttmæta, þar
eð þá er verið að gefa þeim varn-
andi meðferð, er tannáta herjar
mest á og flúoríð gagnar mest.
Reynt hefur verið að nota flúor-
iö í tannkrem og er hér á landi
naumast annað Lannkrem á mark-
kum gæti þetta átt við ung börn. |
Notagildi flúortannkrems er yfir-
leitt talið mun siðra en flúor-
taflna. Á siðustu árum hefur verið I
reynt að framleiða tannkrem, er I
hefur enzým að ge.vma, er hamla [
vexti baktcria i munnholi. Um I
notagildi þess konar tannkrems I
ríkir enn óvissa.
Þess ber ævinlega aö mjnnast, I
að tannáta var óþekkt á íslandi |
allt til loka 18. aldar, enda þótt |
flúorrnagn í drykkjarvatni hafi yf-
irleitt verið svo lítið og raun ber |
vitni. „/flskilegt flúormagn"
drykkjarvatni er þannig ekki for- I
senda tannheilbrigðis. Tannáta I
stendur öðru fremur í sambandi viA |
maUrvenjur, ekki síst neyslu syk-
urs. Sykurneysla er óviAa eAa hvergi I
i viAri veröld meiri en á íslandi.
í plóntum finnst yfirleitt lítill j
flúor. Þó eru undantekningar frá
þessu. Telauf inniheldur þannig I
mikið magn flúoríða eða 150—200 I
„Sérstaklega vil ég þakka prófessor Þorkeli Jóhannessyni sem skrifaði fyrir
hönd kennara í eiturefnafræði við læknadeUd Háskóla tslands (Morgunblaðið
28. september sl. )” — segir Pálina Hermannsdóttir. Hún er andvig flúor-
blöndun drykkjarvatns.
Pálina Hermannsdóttir skrifar:
Það er undarlegt að þaö skuli
þykja sjálfsagt að eyðUeggja það
sem við eigum sérstaklega gott. Nú
er rætt um aö tU greina komi að láta
flúor í drykkjarvatnið okkar.
Með því að gera þaö yrði framið
tvöfalt glapræði. Okkar rómaða
drykkjarvatn, eitt af landsins bestu
gæðum, yröi vísvitandimengað og er
það óverjandi. Um leið yrði því
þröngvaö ofan í þá sem ekki vilja
þennan umdeUda flúor. Þótt vel sé
trúlegt að þetta efni geri tönnunum
gott þurfumviöaðhugsalengra, svo
sem um neikvæðu hliðamar, hverju
flúor getur valdið.
Hvaöa áhrif hefur þetta efni á
beinabyggingu barna? Hver eru
langtímaáhrifin? Hvemig skyldi
almenna heUsufarið vera þar sem
flúor hefur verið sett út í drykkjar-
vatnið?
Þetta hefur verið rannsakaö í
nokkmm ríkjum í Bandaríkjunum,
þar sem vatnið hefur verið flúor-
„bætt” í 10—20 ár og nokkur reynsla
því þegar fengin. Þar kemur fram
að einmitt í þeim rikjum er heilsufar
almennt lakara og krabbameins-
tíðni hærri. Við eigum að fá að velja.
Það er lágmarkskrafa aö þetta fái að
vera frjálst.
Nú er eitthvaö af flúor í hitaveitu-
vatninu. Þeir, sem hræðast flúor-
skort geta þá neytt þess eða orðið
sér úti um flúortöflur. Við hin, sem
andvíg erum flúor, ættum að fá að
hafa drykkjarvatnið ómengað. Ann-
ars eru okkur öU sund lokuö.
Þeir foreldrar, sem ekki geta kom-
ið í veg fyrir sælgætisát og kók-
drykkju barna sinna, þurfa ef tU viU
að gefa þeim flúortöflur tU þess aö
vega á móti áhrifum sætindanna.
önnur aðferð er þó margfalt happa-
drýgri og hef ég beitt henni við mín
börn. Hún er að venja þau á hoUt fæði
og góða tannhirðu. Stöku sinnum má
þá bursta tennurnar eða skola þær
upp úr flúor. Hvernig væri síðan að
draga úr sælgætisáti?
„Eitt eiga ÖU eintökin þó sameiginlegt: Ekkert þeirra þolir klassíska tónUst” — segir Þuríður Kvaran.
„Fyrrma nú vera úrræðaleysið”
— hvenær sem örlar á menningarviðleitni æpa viðríni „æðislega leiðinlegt”
Þuríður Kvaran skrifar:
„Mig ekki velja vera hér lengur, nei,
nei, því Islendingar vera svo vitlaus,
já, já,” sagði hann Aldinmar. Otrúlegt
en satt.
Hvenær sem ég kaupi Dagblaðið og
Vísi tU þess að kanna hamingjuhorfur
mínar í stjömuspá fyrir næsta dag, rek
ég augun í einhverja gaUspýjuna úr
þessum Hagvangseintökum, sem mér
skUst að séu 99% (sic) íslensku þjóðar-
innar. Þessi þoUr bara ekki þetta og
hinn þoUr barasta ekki hitt af fram-
bomu fjölmiðlaefni. Eitt eiga ÖU ein-
tökin þó sameiginlegt: Ekkert þeirra
þolir klassíska tónUst. Það sem vekur
furðu mína er, að Hagvangar þessir
virða Uf sitt ekki meira en svo, aö þeir
láta sig hafa það aö hlusta á þennan
líka djöfuldóm af klassík (leikin ca tvo
hálftíma á dag), tU þess eins að geta
gengið tU náða nær dauða en lífi af leið-
Uidum.
Þaö þarf naumast „gáfuðustu þjóð í
heimi” (aðeins), til þess að kunna
EKKI að slökkva á viðtæki sem angrar
hana. Eiri „þjóðin” því ekki að vera
svipt þessum sjálfgefria monttifli, má
hún velja hinn kostinn - hún er leiðin-
leg. Svo framúrskarandi drepleiðinleg,
að engin tegund klassískrar tónUstar
kemst í hálfkvisti við hana. Hvenær
sem örlar á menningarviöleitni í fjöl-
miðlum landsins, æpa þessi Hagvangs-
viðrrni aö þau séu að drepast svona eða
drepast hinsegin af leiðindum, því aUt
sé svo „æðislega leiðinlegt” í útvarpi
og sjónvarpi, ekkert nema mann-
skemmandi „siffoníugarg”. Mun hug-
tak það, skv. hagvangskönnun minni,
merkja aUan fagurfræðUegan hávaða,
aUt frá sálmasöng upp í sónötuform.
Lélegt banamein
Fyrr má nú vera úrræðajeysið að
geta ekki drepist úr öðru en leiöindum.
Lélegt banamein það. Raunar svo lé-
legt, að hið úrkynjaða 1%, sem nær
ekki vigt í greindarmælingu Hag-
vangs, nennir sárasjaldan að amast í
alvöru við þessum lekandasálum, sem
ná varla háttum ódauðar einu sinni í
viku fyrir leiöindum. Samt er nú ekki
að s já, aö þessi sjúkdómur sé nærri því
eins bráðdrepandi og æskilegt væri,
því þetta gólk hefur greinilega meira
en nóg af háskasamlegri heUsu tU þess
að halda daglega fyrirlestra um yfir-
þyrmandi andleysi sitt.
Kæru leiðinlegu landar. Eghefífór-
um mínum forláta ráö tU þess að verj-
ast f jölmiðlanevrósu. Takið sjónvarpið
og hendið því út á hauga. Það gerði ég,
þvi mér leiddist svo mikið, hvað ég
fékk sjaldan að heyra fagra og mann-
bætandi tónUst, flutta með elegans og
fleira fínt mér virkUega samboðiö. Ot-
varpinu tímdi ég auðvitað ekki að
henda. Þaö gera veðurskeytin. En
þegar ég heyri ekkert nema blaserað
Hagvangspíp, forljótar og ruddalegar
arg og garg-sinfóníur fyrir heyma-
skemmda rokk-poppapa (aUan daginn,
sum sé), þá er ég svo klár, að ég ýti
bara á takka og næ þannig aftur heUsu
og hóflegri eðUsgreúid fyrir háttúin.
Svo má Uka reyna annað: láta sér ieið-
ast viö lestur góðra bóka. Það er tU-
breyting. Góðan bata.