Dagblaðið Vísir - DV - 22.11.1982, Page 7

DV. MÁNUDAGUR 22. NOVEMBER1982.
7
Neytendur Neytendur Neytendur Neytendur
NÚ ER RÖÐIN KOMIN AÐ SUÐUR KOREU
SAMSUIMG
FER SICURFOR UM HEIMINN
Um góðar og slæmar merkingar á brauði og kökum:
Rangt að bak-
arar merki
vöru itla
Hannes Guömundsson framkvæmda-
stjóri Landssambands bakara-
meistara skrifar:
Vegna fullyrðinga D.S. á neytenda-
síöu DV 16.11. sL er nauðsynlegt aö
gera nokkrar athugasemdir til aö
leiðrétta misskilning og rangfærslur
blaöamannsins. Þaö er rétt haft eftir
Jóni Albert Kristinssyni, formanni
Landssambands bakarameistara, aö
samtökin hafa lagt hart aö íslenskum
bökurum aö merkja sína vöru vel.
Bakarameistarar hafa brugðist vel við
þessum tilmælum og er nánast um
byltingu aö ræða í merkingum á
umbúðum á allra síðustu misserum.
DJS. fullyrðir, að flestir bakarar merki
vöru sína illa eða alls ekki. Þetta er
rangt. Lausleg athugun á stöðu þess-
ara mála í dag sýnir, að um 90% af
innlendum brauð- og kökugerðum
merkja sína vöru þannig, að viðskipta-
vinurinn getur séð, hvert er heiti vör-
unnar og hvaða efni hún inniheldur.
Langflest þau bakarí sem dreifa vöru
sinni í verslanir til endursölu f ullnægja
reglum um merkingar. Frávik frá
þessu eru minniháttar og sem betur fer
á undanhaldi. Um brauð og kökur, sem
keyptar eru í bakaríum, gilda allt
aðrar reglur enda þekkist það hvergi í
heiminum að vara bakarans, sem seld
er í hans bakaríi, sé pökkuð í umbúðir
eins og sú vara, sem seld er í
venjulegri matvöruverslun. Bakariin
hafa sérstöðu, þau hafa sinn sjarma
sem viðskipavinimir kunna vel að
meta, enda eiga þeir að geta fengið
upplýsingar um nafn vörunnar,
innihald og geymsluþol hjá af-
greiðslufólkinu eða bakaranum.
Sérpakkningar
óframkvæmanlegar
Allir bakarameistarar leggja á-
herslu á að koma vöru sinni nýrri og
ferskri til viðskiptavinanna. Þeir
bakarar, sem ekki selja vöru sína í eig-
in sölubúð, verða að láta hana standa
og kólna áður en henni er pakkaö. Hér
stendur handverksbakarinn betur að
vígi. Hann getur boðið sína vöru
rjúkandi heita fram í sölubúðinni. Ef
D.S. vill, að vöru handverksbakarans
sé pakkaö í sérmerkta poka við
afhendingu, þá má benda á að slíkt
væri nánast óframkvæmanlegt, þar
sem fjöldi tegunda í bakaríum er
gífurlega mikill, og geta þar veriö allt
aö 200 mismunandi framleiðsluvörur,
sem þá krefðist 200 mismunandi
tegunda af pokum. Auk þess sem
geymsluþol vörunnar yrði minna ef
henni væri pakkað volgri í plastpoka.
En meginatriöið er aö upplýsingar um
innihald og fleira eru veittar í hand-
verksbakaríum eftir öðrum leiðum,
eins og áður hefur verið minnst á.
Varðandi upplýsingar á umbúðum
um síðasta söludag eða fram-
leiðsludag er það að segja, að sam-
kvæmt íslenskum reglum er gert ráð
fyrir, að þær séu prentaðar á umbúðir
þeirrar vöru, sem er í luktum umbúð-
um og á aö geymast svo vikum eða
mánuðum skiptir. Þetta á því við um
innfluttar kökur, en þessar upplýsing-
ar vantar í ýmsum tilvkum á umbúðir
þeirra, og því kærðu bakarameistarar
umbúðir á innfluttum kökum. Mjög
lítið hefur verið um það, að íslenskir
bakarameistarar hafi framleitt vörur,
sem eiga aö geymast lengur en viku til
tíu daga, en í þeim tilvikum hafa þeir
merkt umbúðirnar í samræmi við
íslensk lög og reglur.
Þegar merkingar á innlendum
brauðum og kökum eru skoðaðar,
kemur í ljós að þær eru víða til fyrir-
myndar. Veittar eru upplýsingar, sem
ekki er nauðsynlegt aö veita, en
bakarameistarar hafa talið að komi
viðskiptavinum til góða. Hér er átt við
upplýsingar um næringargildi og
fleira. Þeim bakarameisturum sem
þessa þjónustu veita fer stööugt f jölg-
andi eins og neytendur hafa án efa
veitt athygli. Af þessum sökum verður
gagnrýni D.S. aö teljast í senn bæði
ósanngjöm og illa grunduð.
Umtalsverður kostnaður
við að skera brauð
DK. gerir verðlagningu á skurði
brauða að umtalsefni. I því sambandi
er nauðsynlegt, að eftirfarandi komi
fram:
1. Umtalsverður kostnaöur fylgir því
aö skera brauö. Má þar nefna ýmsa
kostnaðarliöi eins og laun staris-
manna, kaup á skuröarvél, viðhald
vélarinnar og rafmagn. Síðan fer
það eftir aðstæðum á hverjum stað,
hvað hinir einstöku kostnaðarliðir
vega þungt.
2. Viðskiptavinurinn getur valið á
milli þess aö kaupa sneitt brauð
eða ósneitt. Þegar hann velur
sneitt brauð, þá er hann ekki
einungis að spara sér ákveðna
vinnu, heldur fær hann líka betri
nýtit.gu úr brauðinu.
3. Verakann,aðvisstósamræmimegi
finna í tiltöíulega háu verði á skurði
á brauði annars vegar og mjög lágu
veröi á brauðunum sjálfum hins
vegar. Þetta misræmi er hins veg-
ar tilkomið vegna óeðlilegra
verðlagsákvéeða. Tap af fram-
leiðslu vísitölubrauða leggst á alla
selda vöru og þjónustu í bakaríum,
þannig að ef bakarameistarar
fengju aö verðleggja vísitölubrauö-
in eðlilega, má reikna með að aðrir
liðir lækkuðu að sama skapL
Fullyrðing D.S. um að oft þegar verð
brauða hafi hækkað, hafi þau minnkaö
og lést stenst tæpast, enda er ljóst að í
þjóðfélagi, er býr við 60—70%
verðbólgu á ári, neyðast fram-
leiðendur til að hækka vöru sína oftar
en einu sinni á ári. Það væri því
skammgóður vermir að grípa til þess
ráðs að létta alltaf brauöin um leið og
þau væru hækkuð.
Niðurlag greinar D.S. þar sem segir
aö skurður á brauði ætti vitaskuld að
vera ókeypis eða í hæsta lagi að kosta
nokkra aura, er álíka óraunhæft og
greinin í heild. Þaö gæti verið gaman
fyrir DS. aö fá að standa í nokkra
daga við skurðarvél i einhverju
bakaríi og skera brauö fyrir viðskipta-
vini bakarans. Miðað við málflutning
D.S. ætti auövitað ekki að greiða henni
fyrir þá vinnu, þar sem skurðurinn á
að hennar mati að vera ókeypis.
Svar:
Eg þakka Hannesi kærlega fyrir
greinargott svar. Ég gleöst við að
heyra að svo hátt hlutfall bakara skuli
merkja brauð sín með þessum á-
gætum. Greinilega hef ég verið svo
óheppin að lenda á þeim 10% sem það
gera ekki.
Satt er það aö aö ég kaupi min
brauð oftast í bakaríum, ný og fersk
yfir borðið. En aldrei nokkum tíma
þegar ég hef spurt þær stúlkur, sem af-
greiða mig, hvaö brauðin innhéldu,
hvenær þau væru bökuð eða hve þau
væru þung, hafa þær getað svarað
mér. Bakarinn sjálfur hefur ekki verið
við þegar ég hef komið. Uppáhalds-
brauðið mitt heitir Þriggja korna
brauð. En hver kornin þrjú eru hef ég
aldrei getað fengið upplýst. Þetta
brauö fyllti lengi vel út í sæmilega
stóran plastpoka (ómerktan). Þá var
það á viðráðanlegu verði, Nú hefur það
hækkaö nokkmm sinnum síðan og er
alltaf að minnka. Ætli þaö sé ekki orðið
helmingi minna en það var í upphafi?
Svipaöa sögu er að segja um önnur
brauö sem ég kaupi til tilbreytingar.
Auðvitað ætlast íslenskir bakarar
ekki til að brauðin þeirra séu i
búöunum marga daga. En þegar þau
eru ekki merkt með dagsetningu, hver
á þá að geta sagt til um aldur þeirra?
Af því að ég kaupi orðið brauðin mín í
bakaríi er ég sem betur fer hætt að fá í
hendur mygluð brauð eða þá svo hörð
aö rota má með þeim eins og stundum
henti mig áður.
Hannes spyr hvort ég myndi vilja
vinna allan daginn viö brauðskurð
launalaust. Auðvitað ekki. En þær
stúlkur, sem vinna í bakaríinu þar sem
ég versla, eru þar staddar hvort eð er.
Þær afgreiöa brauð og skera jöfnum
höndum. Fyrir það fá þær sitt
kaup. Rafmagnskostnaöur við
brauðskurðinn hlýtur að vera óveru-
legur þar sem ekki tekur nema
nokkrar sekúndur að skera hvert
brauö. Vél sem fæst við það hlýtur að
vera fljót að borga sig. Fimm krónur
fyrir skurð á einu brauði er, hvað sem
Hannes kann að halda, fáránlegt verð.
I von um hag bakara sem bestan
og okkar brauð alltaf fersk og ný.
Dóra Stefánsdóttir.
Útvarp: LW-MW-FM Stereo
Magnari: 2x18 wött RMS
Segulband: Rafstýröir snertitakkar
Fyrir Normal-Chrome-Metal kassettur
Plötuspilari: Beltdrifinn, hálfsjálfvirkur
Hátalarar: 20 wött RMS
(40 wött music) 2 way
innbyggt AFC
Ljósadióöumælar
HUÓMTÆKJASETT
Q
n
o
o
D
-------—
SJONVARPSBUÐIN
Kr.: 9.995,- (staðgr.)
Jón Magnússon
fyrrverandi formaður
Sambands ungra
sjálfstæðismanna
Hann þarf
stuðning okkar
íprófkjörí
Sjálfstæðisf/okksins
28.-29. nóvember.
M