Dagblaðið Vísir - DV - 17.09.1983, Síða 23

DV. LAUGAKDAGUR17. SEPTEMBER1983.
23
Á hverjum tima eru einlægt uppi
deilur af einhverju tagi um það
hverjir skari framúr í rokkinu,
hverjir séu bestir, besta hljóm-
sveitin, besti söngvarinn og þar fram
eftir götunum. Svörin verða alltaf
ófullkomin, mælistikan enda engin
utan persónulegur smekkur og til-
f inningar. En ykkur að segja er Elvis
Costello bestur. Langbestur.
Það munu vera því sem næst sjö ár
frá því Declan McManus lagði
skímarnafnið sitt á hilluna og tók
upp nýtt nafn: Elvis Costello, í
höfuðið á sjálfum rokkkóngnum,
hvað annað, en Costello nafnið tók
hann upp eftir langömmu sinni; það
fór vel í munni, miklu betur en
McManus. Costello hafði ekki langt
að sækja tónlistarhæfileikana, pabbi
hans, Ross McManus, stórsöngvari í
hljómsveit Joe Loss, þeirri frægu
danshljómsveit Breta á árunum 1953
til 1968.
En fyrir sjö árum, þá 23ja ára
gamall, var Declan McManus ósköp
venjulegur Breti, bjó með konu sinni,
Mary, og tveggja ára gömlum syni,
Matthew, í Lundúnum og vann við
tölvur hjá ónefndu fyrirtæki í höfuð-
borginni. Hann lifði þægilegu lífi,
óspennandi kannski, og eina um-
kvörtunin: enginn vildi kaupa lögin
hans.
Hann hafði farið stórfyrirtækja á
milli á stefnumót við stórkalla
rokksins, orðinn leiður á því að vera
hafnað meö kurteislegum oröum á
bréfsnifsi; hann hafði því gítarinn
með sér og söng fyrir viðstadda.
Hann fékk því svör með skjótum
hætti, en tilboðin voru lítil og ræfils-
leg. Hann leitaði þess vegna á náðir
Stiff-útgáfunnar, sem þá var nýtekin
tilstarfa.
Þar var aö finna upptökustjóra,
sem Costello hafði kynnst lítillega,
Nick Lowe, en hann hafði stjómað
upptökum á flestum plötum Stiff á
þessum tíma, — og þarf ekki að
orðlengja: McManus fékk samning
að því tilskildu að hann tæki upp ann-
að nafn og samkvæmt gaman-
seminni á þessum tíma við uppgang
pönksins þótti við hæfi að skíra pilt-
inn í höfuðið á rokkkóngnum sjálf-
um. Hefði útlitiö mátt einhver ju ráða
hefði nafnið Buddy komið sterklega
til greina því þeir eru nauðalíkir
Buddy Holly og Elvis Costello.
En Elvis átti eftir að verða líkt við
fleiri nafntogaða tónlistarmenn.
Fyrsta breiðskífan sem út kom árið
1977, My Aim Is True, fékk ein-
staklega góðar viðtökur og sumum
fannst að meistari rokksins væri
kominn fram á sjónarsviðið. Hjá
tímaritinu kunna, Rolling Stone,
fannst mönnum að minnsta kosti
mikið til koma; blaðið sagði aö hann
hefði gáfur Randy Newmans og óbil-
gimi Bob Dylans, viðkvæmni Buddy
Holly og frumleika John Lennons.
Allt þetta í einum og sama mannin-
um — Elvis CosteUo.
Eftir þær góðu viðtökur sem My
Aim Is True fékk sagði Elvis skiUð
við tölvumar og hélt í hljómleikaferð
með nýstofnaðri hljómsveit sinni;
The Attractions — Bruce Thomas,
bassa; Steve Nieve, hljómborð, og
Pete Thomas, trommur. Ári síðar fór
hann í hljóðver með hljómsveit sinni
og hljóðritaöi aðra breiðskífu sína,
This Year’s Model. Nick Lowe
stjórnaði upptöku eins og á fyrri
plötunni.
Gagnrýnendur fiskuðu enn upp úr
hólbrunninum og höfðu á orði að ekki
þyrfti að kvíða framtíð rokksins ef
CosteUo héldi áfram á sömu braut;
og hann var ekkert að gefa eftir.
Seint á sama ári, 1978, birtist þriðja
breiöskifan, Armed Forces, og þaut i
efita sæti breska vinsældalistans á
nokkrum dögum. Því hefur verið
haldið fram að áhrifa Abba gæti
mjög á þeirri plötu, og víst er að hún
var allmikið frábrugðin tveimur
fyrri plötunum, einkanlega var yfir-
bragö hennar léttara en áður en
textamir að sama skapi pólitískari.
Með þessari plötu öðlaöist Costello
miklar og almennar vinsældir um
leið og hann styrkti stöðu sína sem
skapandi Ustamaður. Af plötunni
Armed Forces (hún átti fyrst að
heita Emotional Fascism) em mörg
kunn lög, OUver’s Army, Accidents
WUl Happen, Party Girl og Two
Little Heroes.
Elvis Costello virtist vera i þann
veginn að leggja poppheiminn að fót-
um sér. Bandaríkjamenn tóku hann
upp á arma sína og hann fór í langa
og stranga hljómleikaför um Banda-
ríkin árið 1979. En þar var sigur-
ganga hans stöövuö — að sinni að
minnsta kosti. Hvað gerðist? Kvöld
eitt sat Costello á öldurhúsi í Ohio á-
samt söngkonunni Bonnie Bramlett
og öörum liösmönnum í hljómsveit
Stephen StiUs. Costello og Bramlett
fóru eitthvað að skattyrðast og
Costello lét þau orð faUa í hugsunar-
leysi að Ray Charles væri „blindur,
fávís svertingi”. Hann lét ekki þar
við sitja heldur viðhafði nokkum
veginn sömu ummæU um James
Brown og beit svo höfuðið af
skömminni með þvi aö lýsa almennu
frati á tónlist blökkumanna og sér-
stakri fyrirUtningu á bandarískri
svertingjatónUst. Bramlett kjaftaði
frá og ummæUn birtust í feit-
letruðum fyrirsögnum dagblaða og
vikublaða i Bandaríkjunum.
HneyksU — og það varð ekki aftur
tekiö. Costello reyndi í örvæntingu
sinni aö efna tU blaöamannafundar
og bera af sér mestu höggin, en það
var samdóma álit aUra eftir fundinn
að honum hefði mistekist. Vinsældir
hans meðal blökkumanna í Banda-
ríkjunum sópuðust burt í einu vet-
fangi og aldrei hefur gróið um heilt
siðan; í fyrravor þegar Costello var
að taka upp Imperial Bedroom var
Paul McCartney í sama hljóðveri og
Michael Jackson kom þangaö tU þess
að syngja inn á lag með Paul. Þegar
hann frétti að Costello væri þama
stífnaði drengurinn upp eins og
kölski væri kominn: Guð minn,
góður, ég kann ekki við þennan
garm!
Þessi ummæli Costellos áttu eftir
að draga vænan dilk á eftir sér,
Costello var að sjálfsögðu miður sín,
kynþáttahatur ekki tU í hans huga;
upptökustjóri á fyrstu plötu Specials,
þeirrar bresku hljómsveitar sem
gekk lengst í því aö berjast gegn kyn-
þáttafordómum; tróð sjálfur upp á
hljómleikum Rock Against Racism
og hafði á ýmsan annan hátt tekið
undir kröfuna um jafnrétti kynþátt-
anna.
Costello fór heim til Bretlands á-
samt hljómsveit sinni þess fuUviss
að feriUinn væri á enda. Þeir fóru inn
í hljóðver og tóku upp plötu. Hafi
aðdáendur CosteUos (þeir sem eftir
voru) búist við framhaldi í svipuðum
dúr og Armed Forces kom hann þeim

i

rækilega á óvart þegar þessi breið-
skífa kom út árið 1980, Get Happy.
Þar sýnir hann á sér nýja hlið, nýjar
leiðir í útsetningu og öðruvísi lög, •
og einstaklega stutt. A plötunni eru
tuttugu lög (!), flest tvær tU þrjár
mínútur að lengd og minntu mörg á
soultónlist (blökkutónUst) sjötta ára-
tugarins. „Okkar útgáfa af Motown-
plötu,” sagði Costello. Að margra
áliti er þetta langbesta plata hans, en
því er ekki að neita að margir fyrri
aödáendur sneru við honum bakinu
eftir þessa plötu — og hafa sumir
hverjir ekki ljáð honum eyra síðan.
Eftir plötugerðina lá við að hljóm-
sveitin leystist upp og sjálfur dró
CosteUo sig algerlega í hlé um stund-
arsakir. Síðan tók hann tU við
hljóðritun á nýjan leik ásamt
Attractions og útkoman varö platan
Trust, sem minnti mest á fyrstu
plötu hans. Og enn átti CosteUo eftir
að koma á óvart. Næsta plata hans
var ósvikin kántríplata með gömlum
kunnum kántrísöngvum tekin upp í
NashviUe.
A síðustu tveim árum virðist
Costello hafa þroskast mikið sem
lagasmiður og skáld, fjöldinn fylgir
honum að sönnu ekki eins og áður, en
hann á aödáun visa hjá öUum sem
meta listræna hæfileika mest, um
þaö er Imperial Bedroom frá síðara
ári gott dæmi. Nýja platan, Punch
the Clock, hefur hlotið einróma lof
breskra gagnrýnanda og vonandi
verður ekki ársbið eftir henni í
íslenskar plötuverslanir eins og
raunin varð með Imperial Bedroom.
Vanmetið séní má ekki við því. -Gsal.